Ster Sirius helpt Maltese tempels dateren, ontdekt Eibergse Lenie Reedijk

 Hoe de moderne geschiedenis onze inzichten kleurt. Ook dat is een van de thema's in het werk van de  Eibergse onderzoekster.  Lenie Reedijk (68) bekijkt de wereld anders sinds ze in de archeo-astronomie is gedoken.  Er blijft nog veel te leren en te ontdekken over, met dank aan de wetenschap. In haar boek 'Sirius - the Star of the Maltese Temples' legt ze na 27 jaar verbazing én speurwerk nieuwe inzichten vast.

Reedijk studeerde ooit Engels, daarna Duitse taal en literatuur.  Ze werkte als (rechtbank)tolk/vertaler Duits. Het vertalen van een boek over Malta in 1989  bracht haar een jaar later zelf naar het mediterrane eiland. Sindsdien is ze gegrepen door de Maltese cultuur, en dan speciaal de raadselachtige 'zonnetempels' op Malta en buureiland Gozo. 

"Er is één echte zonnetempel, gericht op de equinox: het moment dat de zon loodrecht boven de evenaar staat. Maar Malta ligt zo zuidelijk dat de opkomende en ondergaande zon niet in zo'n tempel met staande stenen te vangen valt", zegt Reedijk. 

Dat Malta en Gozo 'vol' staan met prehistorische tempelachtige stenen constructies is daarom nogal raadselachtig. "Malta en Gozo samen hebben het oppervlak van drie  keer Texel. Je kunt je dan ook afvragen waarom de oudste bewoners ooit zo aan het bouwen  bleven. De tempels zijn er niet allemaal meer. Zestig jaar geleden waren er  nog 66 sites. Daarvan kun je er nu nog 34 terugvinden. Negentien ervan heb ik voor mijn boek onder de loep genomen."

UT-wiskundige Rob van der Weg hielp Reedijk op weg met  computermodellen van de sterrenhemel. Sirius, de helderste ster aan de nachtelijke sterrenhemel, springt er daarbij uit als constante factor aan het zwerk. Peter Barthel, hoogleraar astronomie in Groningen, voorzag Reedijk van de beweging van Sirius, vanuit het perspectief van Malta. Die beweging komt doordat de draaias van de aarde niet 'vast' is, maar onze planeet draait als een tol. Samen gaf dat de Eibergse een verklaring voor het 'steeds' bouwen van nieuwe sterrentempels, nadat Sirius uit beeld raakte.

Reedijks ontdekkingen gaan echter verder dan die over de fascinatie voor de ster Sirius, gezien vanaf Malta. De algemeen aanvaarde beschrijving van de oudste menselijke geschiedenis klopt niet, qua volgorde. De tempels op Malta dateren van vóór de oude Egyptenaren aan pyramides begonnen en op Kreta het paleis van Knossos werd gebouwd,  concludeert Reedijk. 

Archeoloog Luigi Maria Ugolini kwam in de jaren dertig van de vorige eeuw al tot datzelfde inzicht,  maar hij werd door complimenten van de fascistische dictator Mussolini - en ook wel  vanwege politieke steun aan het fascisme - als 'foute wetenschapper' weggezet. Aan zijn  archeologische inzichten mankeerde echter niet zoveel.

"Tijdsbepaling door middel van radioactiviteit van koolstof -14 schiet te kort voor  stenen", zegt Lenie Reedijk. "Maar juist door die astronomische modellen valt nu veel preciezer vast te stellen wanneer de tempels zijn gebouwd." Dat brengt de onderzoekster tot de conclusie dat de oudste Siriustempel uit 9150 voor Christus stamt. "Dat is 4000 jaar eerder dan  de Britten wilden geloven. Het idee van hogere beschaving vanuit Kreta cq Griekenland,  daarna de Romeinen,  sloot beter aan bij hun  19e-eeuwse wereldbeeld."

Giovanni Bonello,  oud-rechter van  het Europees Hof voor de Mensenrechten en zelf Maltees,  noemt Reedijks werk revolutionair en controverseel maar tegelijk bewonderenswaardig degelijk onderbouwd.  "Ook ik  ben geen  archeoloog,  maar dit werk werpt een nieuw licht op de oudste Europese geschiedenis en volgorde van menselijke ontwikkeling."

Of Reedijk Eibergen nog  niet permanent inruilt voor Malta? "Nee hoor! Ik  heb er het laatste jaar zes maanden gezeten,  maar ga gewoon  weer terug naar het ritme  van heerlijk  twee  maanden  in het voorjaar  en twee  maanden in de herfst."

Meer info over het boek: www.maletbooks.com