Ster Sirius helpt Maltese tempels dateren, ontdekt Eibergse Lenie Reedijk
EIBERGEN - Hoe fascinatie op Malta voor de ster Sirius duizenden jaren later helpt een cultuur te dateren. De Eibergse Lenie Reedijk schreef een boek over de betekenis van Maltese sterrentempels.
Hoe de moderne geschiedenis onze inzichten kleurt. Ook dat is een van de thema's in het werk van de Eibergse onderzoekster. Lenie Reedijk (68) bekijkt de wereld anders sinds ze in de archeo-astronomie is gedoken. Er blijft nog veel te leren en te ontdekken over, met dank aan de wetenschap. In haar boek 'Sirius - the Star of the Maltese Temples' legt ze na 27 jaar verbazing én speurwerk nieuwe inzichten vast.
Vertaler
Reedijk studeerde ooit Engels, daarna Duitse taal en literatuur. Ze werkte als (rechtbank)tolk/vertaler Duits. Het vertalen van een boek over Malta in 1989 bracht haar een jaar later zelf naar het mediterrane eiland. Sindsdien is ze gegrepen door de Maltese cultuur, en dan speciaal de raadselachtige 'zonnetempels' op Malta en buureiland Gozo.
"Er is één echte zonnetempel, gericht op de equinox: het moment dat de zon loodrecht boven de evenaar staat. Maar Malta ligt zo zuidelijk dat de opkomende en ondergaande zon niet in zo'n tempel met staande stenen te vangen valt", zegt Reedijk.
Veel tempels
Dat Malta en Gozo 'vol' staan met prehistorische tempelachtige stenen constructies is daarom nogal raadselachtig. "Malta en Gozo samen hebben het oppervlak van drie keer Texel. Je kunt je dan ook afvragen waarom de oudste bewoners ooit zo aan het bouwen bleven. De tempels zijn er niet allemaal meer. Zestig jaar geleden waren er nog 66 sites. Daarvan kun je er nu nog 34 terugvinden. Negentien ervan heb ik voor mijn boek onder de loep genomen."
Computermodellen
UT-wiskundige Rob van der Weg hielp Reedijk op weg met computermodellen van de sterrenhemel. Sirius, de helderste ster aan de nachtelijke sterrenhemel, springt er daarbij uit als constante factor aan het zwerk. Peter Barthel, hoogleraar astronomie in Groningen, voorzag Reedijk van de beweging van Sirius, vanuit het perspectief van Malta. Die beweging komt doordat de draaias van de aarde niet 'vast' is, maar onze planeet draait als een tol. Samen gaf dat de Eibergse een verklaring voor het 'steeds' bouwen van nieuwe sterrentempels, nadat Sirius uit beeld raakte.
Reedijks ontdekkingen gaan echter verder dan die over de fascinatie voor de ster Sirius, gezien vanaf Malta. De algemeen aanvaarde beschrijving van de oudste menselijke geschiedenis klopt niet, qua volgorde. De tempels op Malta dateren van vóór de oude Egyptenaren aan pyramides begonnen en op Kreta het paleis van Knossos werd gebouwd, concludeert Reedijk.
Ugolini
Archeoloog Luigi Maria Ugolini kwam in de jaren dertig van de vorige eeuw al tot datzelfde inzicht, maar hij werd door complimenten van de fascistische dictator Mussolini - en ook wel vanwege politieke steun aan het fascisme - als 'foute wetenschapper' weggezet. Aan zijn archeologische inzichten mankeerde echter niet zoveel.
"Tijdsbepaling door middel van radioactiviteit van koolstof -14 schiet te kort voor stenen", zegt Lenie Reedijk. "Maar juist door die astronomische modellen valt nu veel preciezer vast te stellen wanneer de tempels zijn gebouwd." Dat brengt de onderzoekster tot de conclusie dat de oudste Siriustempel uit 9150 voor Christus stamt. "Dat is 4000 jaar eerder dan de Britten wilden geloven. Het idee van hogere beschaving vanuit Kreta cq Griekenland, daarna de Romeinen, sloot beter aan bij hun 19e-eeuwse wereldbeeld."
Nieuw licht
Giovanni Bonello, oud-rechter van het Europees Hof voor de Mensenrechten en zelf Maltees, noemt Reedijks werk revolutionair en controverseel maar tegelijk bewonderenswaardig degelijk onderbouwd. "Ook ik ben geen archeoloog, maar dit werk werpt een nieuw licht op de oudste Europese geschiedenis en volgorde van menselijke ontwikkeling."
Of Reedijk Eibergen nog niet permanent inruilt voor Malta? "Nee hoor! Ik heb er het laatste jaar zes maanden gezeten, maar ga gewoon weer terug naar het ritme van heerlijk twee maanden in het voorjaar en twee maanden in de herfst."
Meer info over het boek: www.maletbooks.com
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMMET VIDEO
Achterhoek geeft gul voor slachtoffers aardbevingen Turkije en Syrië: ‘Familie overleden of vermist’
DOETINCHEM - Winterkleding, dekens, heaters. Achterhoekers brengen spullen naar de moskee in Doetinchem en vrijwilligers zorgen voor vervoer naar het rampgebied in Turkije en Syrië, dat deze week getroffen werd door een aardbeving. -
column
Om vijf uur ’s ochtends je bed uit, net als Obama: waarom we graag succesvolle mensen nadoen
Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert en auteur van het boek Fokking druk. Hij verwondert zich over het moderne werken en geeft elke week tips voor meer geluk en minder stress op je werk. Vandaag: routines van succesvolle mensen -
PREMIUM
‘Zeer zwakke’ basisschool De Plakkenberg neemt drastisch besluit: ‘Fuseren met Paraat scholen is beter’
De als ‘Zeer zwak’ beoordeelde basisschool De Plakkenberg in Silvolde heeft haar conclusies getrokken. De school gaat niet verder als éénpitter, maar fuseert met scholengroep Paraat Scholen. -
PREMIUM
Meer dan de helft van alle kantoorgebouwen in Lochem voldoet niet aan verplicht energielabel
Bijna twee derde van alle kantoorgebouwen in de gemeente Lochem voldoet nog niet aan de nieuwe, strengere energie-eis. Kantoren moeten sinds 1 januari van dit jaar minimaal energielabel C hebben of beter. Pandeigenaren die daar niet aan voldoen, kunnen in de problemen komen. Zelfs sluiting van het pand is dan een optie. -
Getest: Dit is de beste vrijstaande vaatwasser
Wat is de beste vrijstaande vaatwasser? En welke heeft de beste prijs-kwaliteitverhouding? De Consumentenbond geeft antwoord.
-
PREMIUM
Kijken en vergelijken: eerst opbaren en dan pas kiezen voor een uitvaartondernemer
Het laatste waar een nabestaande op zit te wachten, direct na het overlijden van een dierbare, is de keuze voor een uitvaartonderneming. In Duiven kan dat moment nu uitgesteld worden tot na de opbaring. Dat is uniek in Nederland. Monnereau uit Doetinchem doet hier een proef mee. -
-
-
PREMIUM
Rondjes wandelen in m’n hoofd om de winterdepressie door te komen
Na de eindeloze maand januari zijn we ein-de-lijk in februari beland en ik zit weer eens waar ik vaker zit rond deze tijd van het jaar: onder m’n steen. -
Rijstevlaai en soezen: dit kan iedere beginnende thuisbakker maken
Iedereen is gek op zoetigheid. Natuurlijk kan je hiervoor naar de bakker bij jou om de hoek gaan, maar veel bakrecepten kun je heel makkelijk zelf maken. Twee patissiers geven inspiratie voor de makkelijkste bakrecepten waar iedereen mee aan de slag kan.