Deze Audi’s kunnen rijden zonder stuur: ‘Binnen tien jaar realiteit’

Een stuur dat je weg kunt klappen tijdens het rijden? Het klinkt nu nog als onwaarschijnlijke toekomstmuziek, maar volgens autofabrikant Audi gaat dat er echt komen. Waarschijnlijk op zijn vroegst tegen het einde van dit decennium, zo voorspelt Audi’s studiemodelspecialist Josef Schlossmacher in gesprek met onze autoredactie: ,,Op dit moment is het nog vooral de regelgeving die ons in de weg zit, maar de technologie is er feitelijk al klaar voor.”

Autofabrikanten spelen al tientallen jaren met het idee van een stuur dat je weg kunt laten klappen; het is naast vleugeldeuren en enorme wielen één van meest voorkomende elementen op zulke spraakmakende showauto’s. Maar in het geval van de drie meest recente studiemodellen van Audi schuilt er een duidelijke boodschap achter de aanwezigheid van een stuurwiel dat met een druk op de knop verdwijnt in het dashboard. De Duitse autobouwer wil laten zien: deze functie gaat er komen.

De Skysphere, Urbansphere en Grandsphere maken deel uit van een familie aan studiemodellen die vooruitblikt op luxe Audi’s die de komende tien jaar op de weg verschijnen. Met deze modellen focust Audi, zo zegt het merk zelf, ‘op de ruimte (de sphere) die de inzittenden omringt en de beleving die dat met zich meebrengt’. Die cocon van rust in een auto wordt volgens de Duitsers dé luxe van de toekomst. Begin 2023 onthult het merk nog een vierde lid van de ‘Sphere-familie’; de Activesphere blikt vooruit op een avontuurlijke, SUV-achtige Audi van de toekomst. Op dit moment heeft Audi daarvan alleen een onduidelijke ‘teaser’ laten zien.

Wat alle Sphere-modellen in ieder geval gemeen hebben, is dus dat je ze in een ‘autonome’ modus kunt zetten, waarbij de techniek de voornaamste taken van de bestuurder over neemt. Dan kun je onderweg werken, een film kijken of zelfs een dutje doen zonder zelf op te letten. Wie toch weer zelf wil rijden, of dat moet doen omdat de lokale omstandigheden er om vragen, drukt opnieuw op de knop waarna de hele bedieningsunit weer tevoorschijn zoeft.

Door deze futuristische techniek zo prominent in concept cars te plaatsen, mengt Audi zich duidelijk in de discussie over auto’s die volledig zelfstandig kunnen rijden. Voorstanders van de technologie willen dat computers de regie kunnen krijgen in auto’s omdat zij langer scherp kunnen blijven dan menselijke bestuurders. Een computer wordt in principe niet moe, dus zouden autonome rijsystemen de veiligheid op de weg kunnen vergroten. Dankzij steeds slimmere camera’s, sensoren en zogenoemde ‘zelflerende’ computers wordt er alsmaar meer mogelijk. Niet voor niets bestaan er inmiddels al delen van de wereld waar automobilisten hun handen onderweg van het stuurwiel mogen halen.

Tegelijkertijd zijn er ook veel mensen die geloven dat autonoom autorijden vooral een droom is van grote technologiebedrijven. De criticasters zien zelf rijdende auto’s als iets uit een nachtmerrie en denken niet dat machines ooit even goed (laat staan beter) kunnen denken en beslissen als het menselijke brein. Tegenstanders van het idee wijzen er bovendien op dat de technologie van zelf rijdende auto’s al jarenlang wordt aangekondigd, onder meer door Tesla-baas Elon Musk, maar dat de bedrijven het tot op heden nooit echt waar wisten te maken. De praktijk blijkt simpelweg te uitdagend om een auto écht voor honderd procent zelf te kunnen laten rijden.

Door een auto uit te rusten met een stuur dat je wel óf niet kunt gebruiken, kiest Audi voorlopig een veilig compromis tussen zelfstandig rijden en een auto die jou de taken uit handen neemt. Het merk voorziet een toekomst waarin voertuigen op relatief eenvoudige trajecten (denk aan snelwegen zonder veel afslagen of bochten) urenlang zelfstandig kunnen rijden, maar die ook terug te toveren zijn in een ‘conventionele’ auto die wordt bestuurd door een mens. Dat kan zijn omdat de route te ingewikkeld wordt voor de computers (denk aan een ritje door de Amsterdamse binnenstad vol fietsers en plots overstekende toeristen, dat is voor menig mens al een uitdaging) of omdat je als Audi-rijder de wens hebt om zelf ‘ouderwets’ het stuur in handen te nemen.

De concept-Audi die het meest op die laatste categorie van autoliefhebbers mikt, is de Skysphere. In de basis is dit een elektrische tweepersoons sportwagen met een korte wielbasis, een open dak en een sportief karakter. In de korte stand is hij 4,94 meter lang, ongeveer even groot als de huidige Audi RS5. Maar wie dat wil, kan de auto in de autonome stand zetten: dan verdwijnt het stuurwiel, klappen de pedalen weg en wordt de afstand tussen de voor- en achterwielen 25 centimeter langer om de inzittenden meer beenruimte en comfort te geven. Dan heb je ineens een auto met het formaat van de huidige verlengde A8.

Die Transformers-achtige functie ziet er geweldig uit en zal heel wat blikken vangen van voorbijgangers, maar je hoeft er niet op te rekenen dat je dit zelf kunt kopen binnen afzienbare tijd. Toekomstige Audi’s worden (voorlopig) niet uitschuifbaar: dat is technisch gezien te ingewikkeld, waardoor de auto’s te duur zouden worden. Wel hint de Skysphere op de komst van een open Audi: het lijkt er op dat het Duitse luxemerk wél vast houdt aan een cabriolet, in een tijd waarin open auto’s steeds zeldzamer worden. Bovendien laat dit studiemodel zien welke designtaal toekomstige Audi’s krijgen; reken op wulpse rondingen in het plaatwerk en het uiterlijk van een sportwagen met lage, brede proporties.

Na de Skysphere was de Grandsphere de tweede Sphere-concept car die Audi onthulde: dit is een vingeroefening voor een grote limousine-achtige zakenauto. Een groot verschil ten opzichte van zijn open broer is dat de 5,35 meter lange Grandsphere geen zwart dashboard met grote aanraakschermen meer heeft, maar een opgeruimde cockpit dat eerder lijkt op één groot houten paneel. Dit is volgens Audi hoe een luxe auto-interieur er binnen een paar jaar uit ziet: geen druk ontwerp meer met een enorme knoppenbrij en losse schermen, maar hele rustige oppervlakken waar belangrijke informatie op wordt geprojecteerd. Zeker wanneer het stuurhuis is weg geklapt, heb je een zee van rust en ruimte voor je neus.

Ook dit idee gaat Audi, zo belooft de verantwoordelijke afdeling, daadwerkelijk naar productiemodellen brengen in de nabije toekomst. ,,We onderzoeken hoe we het bedienen van de auto veel intuïtiever kunnen maken voor onze gebruikers. Uit die onderzoeken komt naar voren dat onze klanten het steeds prettiger vinden om de auto te bedienen door middel van gesproken commando’s of aan de hand van gebaren. Daardoor worden fysieke toetsen overbodig en kunnen we het ontwerp veel rustiger maken.”

Op dit moment is er nog één groot struikelblok voor de invoering van deze technologie, vertelt Josef Schlossmacher: ,,Om duidelijke projecties te kunnen maken die onder alle omstandigheden goed zichtbaar zijn en onderweg niet afleiden, hebben we een extreem sterke projector nodig. Die zijn nu nog te prijzig om in serieproductie aan te kunnen bieden, maar naarmate de kostprijs van de technologie zakt, wordt de kans groter dat we dit gaan aanbieden. Dat is een kwestie van tijd.”

Of dat ook geldt voor de bijzondere deuren van de Grandsphere, valt te betwijfelen, zegt Schlossmacher: bij het studiemodel openen de achterportieren in tegengestelde richting, terwijl de middelste dakstijl ontbreekt. ,,Dat zorgt voor een riante instap, maar is technisch ingewikkeld. Om de auto stijf en veilig genoeg te maken zónder zo’n B-stijl, moeten andere verstevigingen worden aangebracht. Dat kan een auto onnodig zwaar maken en dat is precies niet wat we willen bij een elektrisch voertuig: want hoe zwaarder het model is, hoe minder gunstig het effect is op het rijbereik.” Met andere woorden: je kunt er vanuit gaan dat productiemodellen van Audi voorlopig gewoon de bekende staande deurstijlen krijgen.

Het derde en voorlopig laatste Sphere-studiemodel is de Audi Urbansphere. Die naam doet je vermoeden dat het hier om een stadsauto gaat, maar dit is met afstand de grootste stadsauto die je ooit hebt gezien. Met een lengte van 5,51 meter heeft deze enorme machine weinig te zoeken op de eerder genoemde Amsterdamse grachten. Volgens zijn bedenkers is de Urbansphere dan ook speciaal ontwikkeld voor Chinese megasteden, waar ‘persoonlijke ruimte’ volgens het merk ‘steeds schaarser wordt’.

De sfeer aan boord van de Urbansphere moet inzittenden zogezegd het tegenovergestelde gevoel geven als dat van een overvolle metro. In deze Audi heb je geen mensen die tegen je aan staan geplakt, maar zit je op een eigen fauteuil die je zelfs kunt afsluiten voor meer privacy. Met een druk op de knop schuift een paneel achter de hoofdsteun vandaan, zodat je buurman of -vrouw even geen contact meer kan maken.

Wanneer de passagiers achterin – samen of afzonderlijk van elkaar – een speelfilm willen kijken of deel willen nemen aan een online vergadering, schuift vanuit het dak een transparant, grootformaat OLED-beeldscherm omlaag. Het ‘bioscoopscherm’ beslaat de volledige breedte van de auto. Ook dat is geen toekomstmuziek: BMW introduceerde een soortgelijke voorziening al in de nieuwe 7-Serie, je kunt er vergif op innemen dat concurrent Audi niet achterblijft.

Het tapijt is hoogpolig, de rust in het interieur wordt natuurlijk versterkt door de elektrische aandrijving en opnieuw is de vormgeving van het interieur opvallend minimalistisch. Wanneer de Urbansphere in volledig autonome modus staat, verdwijnen het stuur, de pedalen en de displays, en verandert het interieur volgens Audi ‘in een interactieve belevingswereld’. In normale mensentaal: zelfs wanneer jij helemaal onderuit ligt met de stoel in de slaapstand, kun je de auto bedienen door middel van oogbewegingen en gebaren. Camera’s houden in de gaten naar welk menu je kijkt en snappen de intentie van de gebruiker, zo claimt Audi tenminste.

Je hoeft ook niet te reiken naar een knop om de temperatuur van jouw eigen ‘klimaatzone’ aan te passen: maak een gebaar in de lucht alsof je draait en de knop volgt de richting van je hand. Bekijk vooral de video bovenaan dit artikel om de functie in actie te zien. Op dit moment reageert het systeem nog niet altijd even soepel, maar het is druk in ontwikkeling en uiteindelijk is ook dit een functie die Audi in productiemodellen gaat introduceren.

Tot slot geven de drie Sphere-modellen een hint van de elektrische technologie die Audi binnenkort gaat introduceren. Dankzij het zogenoemde PPE-platform (wat staat voor Premium Platform Electric) moeten elektrische Audi’s sneller kunnen laden en veel verder kunnen komen op hun accu’s dan de huidige e-Tronmodellen. Het platform biedt plek aan flinke accupakketten van zo’n 120 kilowattuur waarmee de Urbansphere in theorie ‘meer dan 750 kilometer actieradius heeft’, en volgens Audi moet je dat in 25 minuten voor tachtig procent kunnen opladen dankzij een sterker boordnet dat draait op 800 volt. Hiermee denkt Audi een betere vuist te kunnen maken tegen andere makers van elektrische auto’s in de topklasse, zoals de Mercedes EQS, de Tesla Model S en nieuwkomers zoals de Lucid Air.