Het rijbewijs zoals we dat kennen verdwijnt als EU-wet wordt aangenomen

Nederland loopt voorop in Europa met het rijbewijs op creditcardformaat. In een aantal Europese landen, waaronder Duitsland en België, zijn nog altijd veel mensen die over een papieren exemplaar beschikken. Het ziet ernaar uit dat die landen de fase van het plastic rijbewijs wel eens zouden kunnen overslaan. Als een nieuw wetsvoorstel wordt aangenomen, moeten bestuurders straks een digitaal rijbewijs laten zien bij een politiecontrole, of bij het huren van een auto. Dit rijbewijs moet als een soort QR-code op de smartphone worden opgeslagen.

Wie geen toestel bezit, mag een fysiek rijbewijs blijven gebruiken. Volgens een eerste opzet zal ook deze echter worden voorzien van een QR-code. Het digitale rijbewijs is een van de eerste uitingen van nieuwe wetten voor uniforme EU-regels in het wegverkeer en de administratie.

Het plan heeft voordelen voor automobilisten. Digitale rijbewijzen kunnen eenvoudiger worden vervangen, ingeleverd en verlengd. De EU-commissie dringt aan op snelle implementatie in het komende jaar, omdat de eerste EU-landen volgens het Duitse opinieblad Focus al werken aan overeenkomstige nationale oplossingen, of deze al hebben geïmplementeerd. Zo ontstaat volgens de EU een lappendeken.

De focus ligt echter vooral op de veiligheid. In 2022 kwamen meer dan 20.000 mensen om het leven op EU-wegen. De meesten van hen waren voetgangers, fietsers en scooter- en motorrijders. Dat aantal moet fors omlaag, want het streven is om in 2050 in de EU nul verkeersdoden te hebben.

Jongeren onder de 30 jaar, die volgens de Europese Commissie slechts 8 procent van alle automobilisten uitmaken, zijn bij twee op de vijf dodelijke aanrijdingen betrokken, aldus de EU. Daarom wordt, na goedkeuring van het wetsvoorstel, een proeftijd van minimaal twee jaar ingevoerd voor beginnende bestuurders en geldt een nultolerantie voor alcohol achter het stuur.

Volgens Europees commissaris voor Transport Adina Valean zorgt de invoering van een uniform Europees rijbewijs ook voor veiligere straten doordat verkeersovertreders in de hele EU beter gestraft kunnen worden. Iedereen die bijzonder ernstige overtredingen begaat, verliest dan namelijk niet alleen zijn rijbewijs in het land waar hij zijn overtreding begaat, maar in de hele EU. Denk hierbij aan snelheidsovertredingen van meer dan 50 kilometer per uur of ongevallen met doden en gewonden.

Wie te hard rijdt of verkeerd parkeert tijdens een vakantie in de EU, komt er in de toekomst ook minder goed van af. ,,Meer dan 40 procent van de boetes voor grensoverschrijdende verkeersovertredingen in de EU blijft op dit moment onbetaald”, zegt Valean. Door de overtreding direct te koppelen aan het rijbewijs, kunnen staten onderling de bekeuringen gemakkelijker voor elkaar innen.

Ook moet er een wijziging komen in de rijbewijsklassen. Met het nieuwe autorijbewijs mogen ook voertuigen en caravans tot 4,25 ton worden bestuurd. Op dit moment is er een bovengrens van 3,5 ton. De EU wil deze verlenging echter koppelen aan één voorwaarde: de regel geldt uitsluitend voor emissievrije voertuigen omdat elektrische auto's zwaarder zijn dan auto’s met verbrandingsmotor.

Ook mogen jongeren straks in de gehele EU op 17-jarige leeftijd hun rijbewijs halen en ervaring opdoen door begeleid te rijden. Vanaf 18 jaar mogen ze alleen rijden. In de rijschoolopleidingen moet klimaatvriendelijk rijden meer aandacht krijgen. Leerling-bestuurders moeten leren welke effecten hun rijstijl heeft op de voertuigemissies, bijvoorbeeld door tijdig te schakelen. Ook krijgen ze meer onderwijs in moderne veiligheidsvoorzieningen, zoals rijassistentie en deels autonoom rijden.

Volgens het voorstel van de Europese Commissie worden rijbewijzen in de nabije toekomst vijftien jaar geldig in de hele EU in plaats van de huidige tien jaar. De geldigheidsduur van vijftien jaar zou echter niet voor automobilisten van 70 jaar en ouder moeten gelden. Zij krijgen dan alleen nog rijbewijzen die vijf jaar geldig zijn. Dit moet het mogelijk maken om de rijgeschiktheid van senioren regelmatig te controleren.

Bekijk hieronder onze video’s op het gebied van auto’s en mobiliteit: