AIVD: Steeds meer dreiging vanuit extreemrechts, ‘fantaseren over plegen van aanslag’

Daarvoor waarschuwt de geheime dienst in het jaarverslag dat vanmorgen is gepubliceerd. De AIVD maakt zich al langer zorgen over de besloten, online chatgroepen waarin vooral kwetsbare jongeren met extreemrechtse ideeën terroristisch geweld verheerlijken en fantaseren over het plegen van een aanslag, maar de belangstelling is afgelopen jaar een stuk groter geworden. Bij elkaar opgeteld hebben deze zogenoemde accelerationistische groepen nu enkele honderden aanhangers. En er komen steeds nieuwe groepen bij.

De AIVD stuitte in de groepen op bijzonder jonge chatters van amper 13 jaar oud, de oudste deelnemers zijn rond de 30. Veelal gaat het om kwetsbare jongens uit gebroken gezinnen, die geen sociaal vangnet hebben. Nieuwe aanhangers worden geworven tijdens het spelen van spelletjes online of via sociale media. De radicaliserende jongeren kunnen lang onzichtbaar blijven omdat ze zijn vergroeid met internet, daar informatie zoeken en vrienden maken. Hun omgeving heeft vaak geen idee wat ze er precies bespreken, maar de denkbeelden die ze delen noemt de AIVD zorgwekkend.

De aanhangers verwachten in de toekomst een rassenoorlog die kans biedt een staat te stichten met enkel blanke mensen. Dat idee is niet nieuw onder rechts-extremisten, maar het verschil met deze nieuwe stroming is dat ze de rassenoorlog zelf op gang willen brengen. Bijvoorbeeld door zelf terroristische aanslagen te plegen en daardoor mensen tegen elkaar op te zetten. Leden van de besloten chatgroepen hebben het met elkaar over het kopen van wapens en het fabriceren van bommen. Enkelingen helpen elkaar met wapenhandleidingen, militaire trainingsvideo's en guerillatactieken om zich zo voor te bereiden op het plegen van een aanslag. Ook delen ze manifesten die aanslagplegers uit andere landen hebben verspreid, livestreams van aanslagen en vereren ze daders als heiligen. Eind vorig jaar werd nog een groep Nederlanders veroordeeld voor opruien tot een terroristisch misdrijf. 

De AIVD verwacht dat slechts een kleine minderheid zelf geweld wil gebruiken, maar het is bijzonder moeilijk te voorspellen wie die stap zal maken. Inspiratiebron voor de meest radicale rechts-extremisten is de Amerikaanse nationaalsocialist James Mason. Ook hij is ervan overtuigd dat alleen geweld en chaos ervoor kunnen zorgen dat rechts-extremisten aan de macht komen.

Niet alleen aanhangers van extreemrechts radicaliseerden, dat gebeurde volgens de AIVD ook bij anti-overheid-protesten afgelopen jaar. Waar deze in 2020 vooral activistisch van aard waren, is er nu een groep anti-overheidsextremisten die radicaler denkt en handelt. Ze worden opgezweept door aansprekende complotdenkers en critici van het coronabeleid en de regering. De verharding wordt verergerd door sociale isolatie. 

Ze begeven zich veel online en op basis van wat ze kijken krijgen ze steeds extremere boodschappen voorgeschoteld. Rechts-extremisten vermengen zich met de anti-overheidsextremisten en kapen soms hun protesten, maar ze delen ook complottheorieën. Voor het eerst sluit de AIVD niet uit dat deze groep een aanslag zou kunnen plegen. Zorgwekkend is volgens de dienst dat sommige anti-overheidsextremisten zich meer en meer terugtrekken in hun parallelle samenleving. Ze organiseren een ‘eigen politie’ of ‘defendgroepen’ om zich te wapenen tegen de vermeende gewelddadigheid van de politie. Sommige activisten halen hun kinderen van school en volgen alleen nog hun eigen mediakanalen.   

Overigens rukten niet alleen radicale rechts-terroristische groepen op. Ook het meer gematigde rechts-extremisme kreeg afgelopen jaar meer aanhangers. De geheime dienst stelt verder vast dat de groei van jihadistische bewegingen is gestuit, maar dat de dreiging zeker niet is afgenomen. Vorig jaar werd in Eindhoven nog een groep jihadisten opgepakt die vanuit een garagebox zou opereren.

Bekijk hier de uitspraak van AIVD directeur-generaal AIVD Erik Akerboom over de dreiging van rechts-terrorisme :

Kijk onze nieuwsvideo's in onderstaande playlist: