'Kris en Lisanne maakten SOS-teken met wc-papier'

Kris Kremers (21) en Lisanne Froon (22) uit Amersfoort verdwenen op 1 april 2014 tijdens een werkvakantie in Panama. Ze keerden niet terug van een wandeling in  de omgeving van de plaats Boquete, zo'n 300 kilometer van de hoofdstad. Reddingswerkers zochten in de weken na hun verdwijning vergeefs naar sporen van de jonge vrouwen. Pas anderhalve maand later, op 14 juni, werd een rugzak gevonden met spullen van de twee Amersfoortse studenten.

De vondst van de rugzak met telefoon en fotocamera leidde tot speculaties over de omstandigheden waaronder de vriendinnen verdwenen. Deskundigen hielden het erop dat Kris en Lisanne verdwaalden in de Panamese jungle en daarbij wellicht gewond raakten. Anderen sloten een ontvoering of beroving met fatale afloop niet uit.

Nadat niet veel later botresten werden gevonden van de twee jonge vrouwen, sloot de Panamese justitie het onderzoek met de conclusie dat de jonge vrouwen vrijwel zeker waren verongelukt. Een forensisch team uit Nederland kwam later tot dezelfde conclusie.

Al die tijd knaagde de zaak aan de Amerikaanse onderzoeksjournalist Jeremy Kryt. Hij reisde meerdere keren naar Panama, verbleef vier weken in Boquete, en schreef voor de onlinekrant The Daily ­Beast een drieluik met een uitvoerige reconstructie. Kryt ontdekte onder meer dat Kris en Lisanne met wc-papier een SOS-teken maakten op een rotsblok en hij zag de laatste camerabeelden.

Liep je zoveel tijd later niet tegen muren op? Wilden de mensen überhaupt nog praten over de verdwijning van 'the Hollandesas', zoals Kris en Lisanne daar zijn gaan heten?
,,Het was interessant en uitdagend. Sommige mensen die ik wilde spreken,waren verdwenen zonder een adres achter te laten. De leden van de Ngobe-stam, die de resten van Kris en Lisanne vonden, leven diep in de jungle en trekken rond. De Panamese regering was bepaald niet behulpzaam, maar lokaal werkten de instanties wel mee. Ik heb heel veel meters gemaakt, om het zo maar te noemen, en veel geduld moeten betrachten. Boquette is een kleine gemeenschap en het drama ligt nog steeds heel gevoelig. Zo kreeg  ik de man die Kris en Lisanne als laatste gezien heeft, niet meer spreken.''

In de eerste van drie reportages over de zaak op The Daily Beast.com werp je de vraag op of Kris en Lisanne, zoals forensisch experts vaststelden, verdwaalden en omkwamen van honger en dorst of onverhoopt toch slachtoffer werden van een misdrijf. Wat is jouw conclusie na die vier weken en het kennen van het volledige dossier?
,,Ook de onafhankelijke deskundigen die wij hebben geraadpleegd, komen uit bij het ongelukscenario. Het feit dat Kris en Lisanne hun telefoons en camera's enkele dagen na hun vermissing nog bij zich hadden, sluit een misdrijf in de eerste week vrijwel uit. De spullen die maanden later  bij elkaar werden teruggevonden, ook  geld en paspoorten, maken een beroving of ontvoering in mijn ogen hoogst onwaarschijnlijk.''

Jij hebt als eerste en enige buitenstaander alle foto's kunnen zien die Kris en Lisanne namen tijdens hun dramatisch verlopen wandeling over en voorbij de 'pianotrail'. Wat heeft je dat geleerd?
,,Ik sta er lang bij stil in het derde artikel. Wie er het fijne van wil weten, raad ik aan ze te lezen op het internet. Maar samengevat vielen drie zaken op. Zo maakte Kris of Lisanne een serie nachtopnames van één plek bij de rivier. Ze brachten de omgeving gedetailleerd in beeld, mogelijk om de latere vinders van de beelden duidelijk te maken waar ze zich precies bevonden. Er is ook een foto waarop te zien is dat Kris gewond is aan haar hoofd. Een ander beeld toont hoe ze met stukken toiletpapier een SOS-signaal op een rots  neerlegden. Er lag ook een spiegel bij om de zonnestralen te weerkaatsen. Het waren signalen voor zoekteams in de lucht.''

In je slotartikel bespreek je de mogelijkheid dat Kris eerder overleed dan Lisanne, die nog een uiterste poging deed te overleven. Dat was hier niet bekend. Wat bracht je tot die theorie?
,,De foto van de wond op het hoofd van Kris werd volgens experts vrijwel zeker gemaakt door Lisanne. De verwonding wijst op een val, vermoedelijk in of vlakbij de Culebra-rivier. Een andere aanwijzing is de iPhone van Kris. Die werd na een paar dagen plotseling niet meer gebruikt voor noodsignalen, terwijl de batterij niet leeg was. Waarom zou ze daarmee stoppen als haar telefoon nog werkte? Ik heb ook meerdere bronnen gesproken, die suggereerden dat Kris verongelukte en Lisanne achterbleef met de iPhone waar ze de pincode of het wachtwoord niet van kende.''

Je verdiepte je uitvoerig in de wijze waarop er is gezocht naar Kris en Lisanne. Wat is jouw oordeel over de aanpak van de Panamese autoriteiten?
,,De reddingsactie was slecht voorbereid en verliep ongestructureerd. Dat valt de instanties aan te rekenen. Kris en Lisanne verdwenen op 1 april, maar na een week was er nog nauwelijks iets gebeurd. De bovenloop van de rivier, waar de vrouwen  de nachtfoto's namen, werd pas na twee weken voor het eerst onderzocht. Kris en Lisanne moeten ontsteld zijn geweest en daarna steeds wanhopiger zijn geworden over het uitblijven van hulp. Ze bevonden zich op slechts twaalf kilometer van Boquete. Een snellere en beter georganiseerde zoektocht had dit enorme drama mogelijk voorkomen.''