Minister Hoekstra ‘zeer tevreden’ over akkoord Europees steunpakket voor coronacrisis

Minister van Financiën Wopke Hoekstra toonde zich zeer opgetogen over het resultaat. Niet alleen omdat de eurolanden de zo gewenste solidariteit hadden getoond, maar vooral omdat Nederland zijn zin heeft gekregen. Er komen géén corona-bonds en er mag alleen geld geleend worden uit het financiële noodfonds ESM, behalve als het wordt gebruikt voor corona-gerelateerde uitgaven.

Een belangrijk deel van de 500 miljard euro is gereserveerd voor het midden- en kleinbedrijf. Het gaat om zo’n 200 miljard, gefinancierd door de Europese Investeringsbank. In het pakket zit ook nog 100 miljard euro van de Europese Commissie voor mensen die hun baan zijn verloren. De rest is gereserveerd voor gezondheidszorg.

De laatste dagen en weken ging het er hard aan toe in de onderhandelingen. Nederland, Duitsland en Oostenrijk stonden lijnrecht tegenover met name Italië en Spanje, de zuidelijke landen die het ergst zijn getroffen door het virus. Hoewel er voortdurend benadrukt werd dat iedereen met iedereen meeleefde, ontstond er een enorme ruzie over de weigering van de rijke, noordelijke landen om het worstelende zuiden met heel veel geld uit de brand te helpen. Zoals een bron rond de onderhandelingen het zei: ,,Italië wil enorme bakken geld zonder onderpand. Dat gaat veel echt te ver.”

Dat was ook de reden voor het verzet van Nederland tegen de corona-bonds. Hiervoor moeten de eurolanden gezamenlijk een schuld aangaan, die later ook gezamenlijk moet worden terugbetaald. De angst is echter dat Italië en Spanje, waar het economisch sowieso al slecht ging, daar niet toe in staat zijn en dat de rekening dus bij de andere landen zou komen te liggen. Niet fair naar de belastingbetaler, bleef Hoekstra herhalen.

Een ander twistpunt was het ESM (het Europees Stabiliteitsmechanisme). Dit is tijdens de financiële crisis van tien jaar geleden in het leven geroepen als laatste redmiddel voor landen in nood. Wie hier aanklopt, moet aan zeer strenge voorwaarden voldoen. Spanje en Italië wilden ook hier van geen voorwaarden weten en bleven hameren op Europese solidariteit. De afspraak is dus nu dat er toch geld uit het ESM mag worden gehaald, maar alléén voor de gezondheidszorg die gerelateerd is aan corona.

Het lag zo gevoelig dat een eerdere poging, afgelopen dinsdag, na 16 uur werd afgekapt. De ministers kwamen er niet uit. Achter de schermen gingen de onderhandelingen, de gesprekken en de contacten op een lager niveau echter gewoon door. Alles moest in gereedheid gebracht worden om de bijeenkomst van gisteravond niet wéér te laten eindigen in een patstelling.

Niet alleen woedt de coronacrisis gewoon door, de druk uit de politiek en de media had het kookpunt bereikt. Zo las eurocommissaris Frans Timmermans in de Volkskrant zijn eigen land onomwonden de les. Laat het eigenbelang toch varen, schreef hij: ,,Het zou vanzelf moeten spreken dat we niemand in de EU een maatschappelijke en economische Apocalyps moeten laten ondergaan.” Op de BBC deed de Italiaanse premier Giuseppe Conte een dramatische oproep tot eenheid en solidariteit. Zouden die uitblijven, dan was er volgens hem een reële kans dat de Europese Unie uiteen zou vallen door de coronacrisis.