Onvrede over aanstelling Remkes als bemiddelaar boeren en politiek: ‘Rode lap op een stier’

De Tweede Kamer had om een bemiddelaar gevraagd vanwege de heftige reactie uit de agrarische sector op de ingrijpende stikstofplannen. Vanaf 13 juli gaat Remkes aan de slag met voorbereidingen, zo werd vandaag bekend. Het idee is dat de gesprekken in de tweede helft van augustus beginnen, schrijft landbouwminister Henk Staghouwer in een brief aan de Kamer.

Maar op dat bericht wordt door lang niet alle boeren met enthousiasme gereageerd. Voorman Bart Kemp van boerenactiegroep Agractie noemt de benoeming van Remkes ‘onzin’ omdat hij ‘geen vertrouwen geniet in de sector’. De actiegroep noemde eerder de naam van Elbert Dijkgraaf als mogelijke bemiddelaar - ‘dat was vrijdag’ - maar de organisatie zou liever praten met stikstofminister Christianne van der Wal of premier Mark Rutte. 

,,Deze aanstelling is wederom een weinig tactvolle eenzijdige actie vanuit het kabinet. Wij verwachten dat de bekendmaking zonder enig overleg met de sector wel een beetje als een rode lap op een stier zal werken.” Meer actiebereidheid dus, onder boeren, maar niemand weet wat Nederland precies te wachten staat. Het enige dat duidelijk is, is dat boeren morgen weer in actie zullen komen. Kemp: ,,We horen veel geruchten en verwachten veel actie op veel plaatsen, maar hebben geen idee van het hoe wat waar.” De acties ontstaan spontaan en in allerlei groepen en regio's, waardoor haast geen overzicht te krijgen is. 

Ondertussen verwacht Agractie weinig van het overleg onder leiding van Remkes. Praten heeft volgens Kemp ‘eigenlijk alleen zin’ als de inhoud van het voorgenomen stikstofbeleid ter discussie staat. En dat is volgens Kemp nu niet zo. ‘We hebben geen zin in een theekransje’, stelt hij. Het voornemen dat de bemiddelaar in de tweede helft van augustus begint met het voeren van gesprekken noemt de voorman ‘rijkelijk laat’.

Vicevoorzitter Jos Ubels van Farmers Defence Force is eveneens sceptisch over de aanstelling van Remkes als bemiddelaar. ‘Ik snap niet wat het doel is van deze exercitie’, schrijft hij in een reactie. ‘Het kabinet maakt blunder op blunder en nu sturen ze een bemiddelaar op pad die eenzijdig het gesprek aan moet gaan zonder aan de doelen te mogen tornen. Ik vraag me af wat er dan in zo’n gesprek gezegd moet worden.’ Ubels vraagt zich ook af of boeren bereid zullen zijn om ‘voor Piet Snot’ met Remkes aan tafel te gaan. ‘Ik in elk geval niet.’

LTO Nederland laat weten in beginsel open te staan voor een gesprek. De ondernemersorganisatie voor Nederlandse boeren en tuinders stelt dat daarbij cruciaal is dat met de bemiddelaar en het kabinet over de ‘échte pijnpunten’ kan worden gesproken. ‘Dus over de doelen, het tijdspad en de manier waarop reducties kunnen worden gehaald. Is die ruimte er niet, dan heeft een gesprek simpelweg geen zin.’ Ze tekent verder nog aan dat het kabinet nu spreekt over een gespreksleider, in tegenstelling tot een voorstel van oud-minister Veerman en de Kamer. ‘Wij gaan conform het Kamerdebat en eigen wens uit van een bemiddelaar en bijbehorende opdracht.’

Staghouwer en stikstofminister Christianne van der Wal hebben Remkes gevraagd onafhankelijk de gesprekken te leiden tussen ‘het kabinet, medeoverheden, de agrarische sector en andere belanghebbende organisaties’. De VVD’er heeft veel ervaring als bestuurder en er wordt vaak een beroep op hem gedaan als crisismanager, bijvoorbeeld na politieke problemen in Limburg en Den Haag. Hem werd vorig jaar ook gevraagd de ellenlange formatie uit het slop te trekken.

Ook in het stikstofdossier is Remkes geen onbekende. Hij leidde een commissie die twee belangrijke rapporten schreef over de stikstofaanpak. Daarin adviseerde hij onder meer doelen vast te houden (driekwart van de beschermde natuur onder de kritische stikstofgrens en halvering van de stikstofuitstoot) waar een deel van de boeren zich nu tegen verzet.

Die doelen blijven staan, heeft premier Mark Rutte al gezegd tijdens een debat over de boerenacties deze week. In dat debat zei Rutte voorstander te zijn van een bemiddelaar. ,,Maar we gaan niet aan tafel zitten met de relschoppers”, voegde hij daaraan toe. ,,Ik ga niet aan tafel zitten met iemand die met een mokerhamer op een politiebus staat te rammen.”

Johan Remkes is sinds vijf maanden voorzitter van het Nationaal Programma Groningen (NPG), dat zich bezighoudt met projecten voor de toekomst van Groningen. Hij nam eind januari het stokje over van René Paas, commissaris van de Koning in Groningen. ,,Na mijn actieve politiek-bestuurlijke loopbaan heb ik nu sterk behoefte om mij doelgericht in te zetten voor Groningen, de provincie waar ik ben geboren en opgegroeid en waar mijn hart ligt”, zegt Remkes over zijn nieuwe functie. Daarbij houdt hij ook nadrukkelijk rekening met de aardbevingsproblematiek.

VVD-coryfee Remkes (1951) was voorheen onder meer gedeputeerde van Groningen, staatssecretaris van Volkshuisvesting, minister van Binnenlandse Zaken, vicepremier en commissaris van de Koning in Noord-Holland. Recent was hij waarnemend burgemeester van Den Haag, waarnemend gouverneur van de provincie Limburg en informateur van het huidige nieuwe kabinet.

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: