Politie over explosief bij teststraat Bovenkarspel: ‘Zelf gefabriceerd voorwerp’

Vanwege de knal, de schade en het daarop volgende politieonderzoek was de teststraat in de Noord-Hollandse plaats woensdag de hele dag dicht. Ruim tweehonderd mensen stonden ingepland voor een coronatest. De meeste afspraken zijn verplaatst naar de teststraat in het nabijgelegen Zwaag, bij Hoorn. Dat is ongeveer een kwartier rijden met de auto. Mensen konden er ook voor kiezen zich een dag later te laten testen.

De plekken waar de testen worden gedaan zijn niet beschadigd. De ruimte waarvan de ruiten zijn gesneuveld, wordt door medewerkers gebruikt. ,,Zij moeten zich wel ergens kunnen omkleden en kunnen eten”, zegt de woordvoerder.

Bij de explosie om 06.55 uur raakte niemand gewond. Het ging volgens de politie om een zelf gefabriceerd voorwerp. Het explosief betrof een metalen object, waarschijnlijk een buis of blik van circa tien bij tien centimeter, en lag aan de buitenzijde van het pand. Over dader(s) en motief is nog niks bekend. De GGD-woordvoerder wil geen uitspraken doen over de beveiliging, maar hij wil wel kwijt dat “er nu geen twintig beveiligers worden ingezet”. “De beveiliging was al zeer acceptabel”, besluit hij. Toen de explosie gebeurde, was ook een beveiliger in het pand aanwezig.

Premier Mark Rutte noemt de aanval met een explosief op een coronateststraat in Bovenkarspel ‘totaal onacceptabel’. Dat juist de mensen van de GGD die ‘vreselijk hard werken om ons veilig te houden, ons land te beschermen tegen corona’ doelwit lijken, is ‘echt verschrikkelijk, echt schandalig’, zegt Rutte.

‘Krankzinnig’, noemt minister Hugo de Jonge de actie; minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) spreekt van een ‘misdadig’ incident. ,,Als je dit soort dingen doet, dan ben je niet goed bij je hoofd”, aldus de minister.  Grapperhaus benadrukt dat streng tegen de daders van dit soort incidenten wordt opgetreden. Rechters leggen volgens hem vaak al zwaardere straffen op bij geweld dat gericht is tegen het coronabeleid.

Een beveiliger van de teststraat waarschuwde de politie over de ontploffing. Hij had een harde knal gehoord en zag vervolgens dat meerdere ramen van het pand kapot waren, aldus de politie. Volgens de politie is het aannemelijk dat de actie was gericht op deze teststraat. 

,,Dat explosief komt er niet spontaan te liggen, natuurlijk. Maar je weet pas wat de reden is als je een verdachte te pakken hebt", aldus een woordvoeder. Er is nog niemand aangehouden. De omgeving is afgezet en de politie onderzoekt de zaak, evenals de Explosieven Opruimingsdienst (EOD). De GGD heeft alle afspraken voor woensdag afgebeld, en hoopt morgen weer open te kunnen. Iedereen is doorverwezen naar een andere locatie.

Diverse omwonenden hoorden ‘s ochtends vroeg een harde knal. Buurtbewoonster Dimmie Vervorst die vlak achter de GGD teststraat woont, was net wakker toen ze opschrikte van de explosie. ,,Dit ging echt heel hard", zegt Vervorst. ,,De ramen trilden helemaal.”  

Eerst dacht Vervorst nog dat het misschien om een plofkraak van een geldautomaat ging. Maar al snel werd duidelijk dat de teststraat achter hun huis het doelwit was. Op internet las ze dat de EOD werd ingeschakeld. ,,Dat was wel even naar, want wij hoorden maar niets. We hadden geen idee of we veilig in ons huis zaten of niet.”

Sinds een paar weken is er volgens Vervorst 24 uur beveiliging in het pand en branden ook de lampen dag en nacht. ,,Dat doen ze niet zomaar. En dan nog gebeurt dit.” Ook kreeg het dorp vlak voor de voorjaarsvakantie een bezoek van de Guerilla Mask Force. In witte pakken demonstreerden een groep tegen de coronamaatregelen in het winkelcentrum Streekhof.

Sander Bollenkamp heeft een woonwinkel vlakbij de testlocatie. ,,Ons magazijn zit in hetzelfde pand. Daar kunnen we nu niet in. Straks komt er een vrachtwagen, maar die mag niet laden en lossen.” Toen Bollenkamp bij zijn zaak aankwam, was de boel al afgezet. ,,Gelukkig konden we via de achteringang onze winkel nog binnen. Er is gezegd dat alles tot een uur of twee nog afgezet blijft. Dat is wel zuur: na drie maanden dicht te zijn geweest konden we vandaag eindelijk klanten op afspraak ontvangen. Maar die kunnen nu niet komen.”

Voorzitter André Rouvoet van koepelorganisatie GGD GHOR Nederland noemde het incident een ‘laffe daad van vernieling’.  ,,Dit raakt ons allemaal", zei Rouvoet. ,,In het hele land zetten onze mensen zich keihard in om de samenleving te beschermen tegen deze pandemie. Ze moeten dit cruciale werk veilig kunnen doen.” GGD GHOR heeft ‘met afschuw kennisgenomen’ van de ‘agressieve en intimiderende vernieling'. 

De regio Noord-Holland Noord kampt op dit moment juist met een grote corona-uitbraak; het is nu het gebied met relatief de meeste besmettingen. De veiligheidsregio vreest een zwart coronascenario.

Ook Burgemeester Ronald Wortelboer van de gemeente Stede Broec, waaronder de plaats Bovenkarspel valt, reageert geschrokken. ,,Dit verwacht je niet", zegt hij. Hoewel de toedracht van de knal nog onbekend is, houdt Wortelboer er rekening mee dat weerstand tegen de coronamaatregelen de reden kan zijn geweest.

,,Ik snap best dat er mensen zijn die gefrustreerd zijn door de coronasituatie en alle maatregelen. Het is een groot goed dat je het soms hartgrondig met elkaar oneens mag zijn in onze samenleving, maar met die vrijheid komt ook de plicht om dat op een fatsoenlijke manier te uiten”, zegt de bestuurder. 

Wortelboer, die vanochtend een bezoek bracht aan de locatie, hoopt dat het incident op zichzelf staat. ,,We moeten het ook niet te groot maken”, zegt hij. Verder is de burgemeester blij dat niemand gewond is geraakt bij de explosie. ,,Er was wel een beveiliger aanwezig. Gelukkig heeft die ook geen letsel opgelopen.”

Het is niet het eerste incident bij een teststraat. Eind januari, tijdens rellen rondom de avondklok, werd op Urk een GGD-teststraat in de brand gestoken. Drie personen zijn tot dusver aangehouden inzake het incident.

In Hilversum werd een week later bij een teststraat vuurwerk met brandbaar materiaal eraan gevonden. Afgelopen najaar werd een testlocatie in Breda doelwit van vernielingen en bekladdingen.

De politie verricht een buurtonderzoek en roept getuigen op zich te melden via 0900-8844. Wie op andere wijze weet wie bij de ontploffing betrokken is wordt ook opgeroepen contact op te nemen. Dat kan anoniem via 0800-7000. Daarnaast is de politie op zoek naar videobeelden, ook van dashcams uit die buurt op dat tijdstip.