Rutte rest niks anders dan een gang naar de koning, met zijn ontslagbrief

Nu Lodewijk Asscher (PvdA) het onvermijdelijke heeft besloten, rijst de vraag wat er met de overige bewindspersonen moet gebeuren, van wie onomstotelijk is bewezen dat zij schuldig zijn aan het optuigen en uitvoeren van de ziekelijke jacht op onschuldige ouders.

De toeslagenaffaire laat ons zien dat de politieke kleur van ministers bepaalt hoe laconiek zij met een dergelijke kwestie omgaan.

Bij de PvdA, die zegt voor de sociaal zwakkeren op te komen, konden partijprominenten het niet verkroppen dat hun club in verband werd gebracht met een defect systeem dat tienduizenden levens heeft verwoest.

Vanuit ethische overwegingen werd de druk op Lodewijk Asscher intern opgevoerd; hij moest onmiddellijk kleur bekennen. Eerst door zijn excuses te maken en later door af te zien van zijn leiderschap, vanwege alle commotie binnen en buiten de partij.

Het is interessant wat hierna gaat gebeuren. Bij de VVD zullen de mensen minder gewetensproblemen hebben bij alle schade die ze de afgelopen jaren hebben aangericht. We hoeven geen empathie bij hen te verwachten als het om humane kwesties gaat, daar gaan ze zelfs prat op. Neem bijvoorbeeld Moria.

Maar die houding kan je niet eindeloos aannemen. Mark Rutte zal verantwoordelijkheid moeten dragen voor wat er onder zijn bewind is gebeurd, en dat betekent niets minder dan een gang naar de koning, om daar een ontslagbrief aan te bieden.

Er zijn nu mensen die zeggen dat zulks allemaal niets waard is. En dat we midden in een pandemie zitten die in goede banen moet worden geleid. Het is goedkope retoriek die schuldige staatsecretarissen en ministers moet vrijpleiten.

Een kabinet kan prima demissionair verdergaan met het zwabberbeleid dat het virus moet bestrijden, tot de nieuwe verkiezingen aanbreken, over precies twee maanden.

Waar het hier om gaat, is dat niemand politiek zou mogen wegkomen met wanbestuur, dat het aanzien van de democratie zoveel schade heeft berokkend. Iemand moet moraliteit tonen. Het besef dat de zaken gruwelijk mis zijn gegaan. Schuldbekentenis.

Het is al cynisch genoeg dat de premier na de verkiezingen ongetwijfeld aan een volgende termijn kan beginnen, hoewel we nu weten wat er onder zijn leiding allemaal kan gebeuren. Het zou pas écht erg zijn als hij geen conclusies verbond aan het rapport.

Dan is de democratie namelijk helemaal niets meer waard. En de burger wordt vogelvrij verklaard. Als dit geen politieke gevolgen krijgt, is dat een vrijbrief voor toekomstige kabinetten om ook andere mensen straffeloos op te jagen.