Zeven jonge kinderen overleden, kinderartsen waarschuwen voor gevaarlijke bacterie

Het aantal jonge kinderen dat dit voorjaar is besmet met een zogenoemde GAS-bacterie (Groep-A-streptokokken) is naar schatting drie keer zo hoog als andere jaren. Daarom hebben de Nederlandse Verenging voor Kindergeneeskunde, het RIVM en het Nederlands Huisartsen Genootschap een waarschuwing uitgestuurd naar kinderartsen en huisartsen om extra alert te zijn. ,,Een infectie kan binnen een dag van mild naar zeer ernstig gaan’’, zegt kinderarts infectioloog-immunoloog Michiel van der Flier (UMC Utrecht). ,,Het kind verslechtert dan zienderogen. Het is belangrijk om zo snel mogelijk te starten met antibiotica.’’

De kinderen die in het ziekenhuis werden opgenomen, kampten met ernstige infecties als hersenvliesontsteking, bloedvergiftiging, bot- of gewrichtsontsteking en longontsteking met pus in de pleuraholte. Bij elf kinderen werd necrotiserende fasciitis vastgesteld, waarbij de bacterie huid en spieren laat afsterven - de reden dat streptokok ook wel ‘vleesetende bacterie’ wordt genoemd. Als dat op een arm of been gebeurt, leidt dat soms tot amputaties. Ten minste zeven jonge kinderen zijn afgelopen maanden aan de infectie overleden.

De opvallende stijging van het aantal streptokokkeninfecties lijkt een inhaaleffect van corona. Er is geen sprake van een uitbraak van een nieuwe of besmettelijkere bacterie, stelt een woordvoerder van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). ,,Tijdens de coronapandemie zijn aanzienlijk minder gevallen gemeld. Door de coronamaatregelen en sluitingen van scholen en kinderdagverblijven zijn kinderen er wellicht minder aan blootgesteld. We vermoeden dat nu sprake is van een inhaaleffect.’’

Het is bekend dat de bacterie vooral toeslaat bij kinderen die net waterpokken hebben gehad.  ,,Wellicht vormen de kapotte blaasjes op de huid een toegangspoort voor de bacterie, of is de afweer wat verzwakt waardoor de bacterie z'n kans grijpt’’, verklaart Van der Flier. ,,Het lijkt erop dat afgelopen jaren minder kinderen waterpokken hebben gehad en het virus zich, nu de coronamaatregelen zijn opgeheven, weer sneller verspreidt. Met ook meer complicaties zoals ernstige streptokokkeninfecties.’’

Ouders hoeven niet in paniek te raken, benadrukt de kinderarts. Maar zeker na een waterpokkeninfectie adviseert hij ze wel om extra alert te zijn. ,,Ga naar de dokter als de koorts terugkomt, een rode plek op de huid verschijnt die zich uitbreidt of het kind in algemene zin zieker wordt. En geef een kind met waterpokken zo nodig paracetamol als pijnstiller, geen ibuprofen of diclofenac: die kunnen de risico's op een ernstige infectie vergroten.’’

Onlangs leek er ook een piek te zien in het aantal jonge kinderen dat in het ziekenhuis is opgenomen met acute hepatitis. Binnen enkele weken werden drie kinderen zo ziek dat een levertansplantatie noodzakelijk was. In totaal staat de teller nu op dertien kinderen met acute hepatitis, inclusief de milde gevallen. Dat is niet verontrustend, stelt voorzitter Károly Illy van de Nederlandse Verenging voor Kindergeneeskunde. ,,Het lijken er niet meer dan normaal, wel kwamen die gevallen binnen een opvallend korte tijd.’’  Vorige zomer belandden opvallend veel baby's in het ziekenhuis met het RS-virus. Deskundigen veronderstelden toen ook dat er sprake was van een inhaaleffect na corona. 

Bij veel mensen komen streptokokken voor in de slijmvliezen van de neus, keel of vagina zonder dat ze er ziek van worden. Het kan redelijk onschuldige infecties geven zoals keelontsteking, roodvonk en krentenbaard. In de zeldzame gevallen waarin de GAS-bacterie verder het lichaam binnendringt, kan het leiden tot ernstige infecties, zoals kraamvrouwenkoorts bij vrouwen die net zijn bevallen.