Duitsland schrikt van medewerker geheime dienst die mogelijk staatsgeheimen lekte aan Rusland

Het had zomaar de plot kunnen zijn voor een spionageroman van John le Carré. Terwijl in Oekraïne een hevige oorlog woedt, sluist een Russische topagent in alle luwte mogelijk zeer gevoelige informatie van de Duitse buitenlandse inlichtingendienst door naar Rusland.

Toch heeft het alle schijn van een waargebeurd verhaal. De vermoedelijke Russische topagent Carsten L., die eerder deze maand werd opgepakt, was een grote jongen bij de Bundesnachrichtendienst (BND), de buitenlandse inlichtingendienst van Duitsland.

Volgens weekblad Der Spiegel wees een bevriende geheime inlichtingendienst de Duitsers erop dat L. mogelijk een mol is. De Duitse procureur-generaal verdenkt hem inmiddels van het lekken van staatsgeheimen. Daarop staat, afhankelijk van de ernst van dit soort landverraad, een celstraf van minimaal vijf jaar tot levenslang.

In Duitsland is geschokt gereageerd op het bericht, dat ook tot de nodige vragen heeft geleid bij de federale veiligheidsdiensten. Hoe kon deze Carsten L. zich geruisloos binnen de hoogste rangen van de BND opwerken? Werd L. afgeperst, of handelde hij puur en alleen uit ideologische gronden? Of is hij toch gezwicht voor het grote geld?

_{De tekst gaat verder onder de foto.}

Onwaarschijnlijk is dat L. vanaf het BND-hoofdkwartier in het Beierse Pullach im Isartal e-mails met bijlagen heeft doorgestuurd naar Moskou, vertelde Gerhard Conrad, voormalig officier van de geheime dienst, afgelopen week op tv-zender ARD. Waarschijnlijker is dat L. – net als in de boeken van Le Carré – de methode ‘dode brievenbus’ gebruikte: een loszittende stoeptegel of een vuilniszak waar geheime documenten voor een collega-spion worden achtergelaten.

Over het carrièreverloop en de leeftijd van de in Duitsland geboren Carsten L. is niets bekend, over zijn staat van dienst bij BND iets meer. L. was een leidinggevend figuur bij de gespecialiseerde afdeling Technische Aufklärung: een onderdeel dat de belangrijkste inlichtingen filtert voor onder meer de Bondsregering, de Duitse krijgsmacht en ministeries. Bijvoorbeeld over de westerse wapenleveranties aan Oekraïne.

Het spionageschandaal is pijnlijk, aangezien de afdeling waarop L. werkte voorspellingen van Britse en Amerikaanse inlichtingendiensten over een Russische inval in Oekraïne lachend terzijde schoof, schrijft Der Spiegel. Eveneens pijnlijk is dat agressor Poetin een verleden heeft als spion in Duitsland: hij verbleef in de jaren 80 vijf jaar lang in het Oost-Duitse Dresden als geheim agent voor de KGB.

_{De tekst gaat verder onder de foto.}

Toch komt het lek ook niet uit de lucht vallen. Twee jaar geleden waarschuwde Thomas Haldenwang, topman van Bundesamt für Verfassungsschutz (BfV), al voor het toenemende gevaar van Russische dubbelagenten in Duitsland. BfV vormt samen met BND en Militärischen Abschirmdienst (MAD) de drie federale inlichtingendiensten van Duitsland.

De Duitse minister van justitie Marco Buschmann (FDP) noemde het oppakken van de spion een ‘belangrijke slag tegen Russische spionage’. Volgens SPD-buitenlandwoordvoerder Nils Schmid moet Duitsland ‘veel alerter’ zijn op de hybride oorlogsvoering van Rusland, die de Duitse democratie en samenleving van alle kanten onder vuur probeert te nemen.

De geschiedenis van de geheime dienst BND, opgericht in 1956 en bestaande uit circa 6500 medewerkers, staat bol van de schandalen. De dienst werd gebouwd op de puinhopen van nazi-Duitsland en wekte mede daardoor decennialang argwaan onder de Duitse bevolking. Geregeld liepen er agenten over naar de Sovjets of de Amerikanen.

De dienst boekt ook geregeld succes: de afgelopen jaren werden meerdere Russen voor spionage veroordeeld na BND-speurwerk. Zo bleek een dubbelagent die in 2014 werd gepakt banden te hebben met de Russische geheime dienst GRU.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: