Ex-gevangene: 'Let op, Europa! IS is overal'

Een nieuw IS. Het is een spookbeeld voor Aqil (24 jaar) uit de Koerdische stad Qamislo in Noord-Syrië. Het is december 2014 als de journalist in hun handen valt. Aqil is vanuit zijn woonplaats samen met een collega op weg naar een interview als ze onderweg op een onverwachte wegversperring stuiten. De gemaskerde en gewapende mannen blijken jihadisten te zijn. Ze kidnappen de journalisten en voeren ze mee het kalifaat in. Het wordt een jaar vol gruwelijke martelingen.

,,Ze binden mijn handen met een stuk touw vast op mijn rug en takelen me aan dat touw omhoog, totdat mijn voeten los komen van de grond. Het touw snijdt diep in mijn polsen, mijn handen raken verdoofd en de pijn in mijn schouders is zo hevig dat ik bang ben dat mijn armen breken. Vragen, beschuldigingen, scheldpartijen en vuistslagen wisselen elkaar af. Tranen staan in mijn ogen, en ik hoop dat ik het bewustzijn niet verlies. Het enige waaraan ik nog kan denken is wanneer mijn voeten weer de grond zullen raken en er een eind komt aan de marteling en de pijn", schrijft Aqil in zijn net in Nederland verschenen boek De jongen die tegen IS strijdt.

280 dagen brengt Aqil door in gevangenissen van IS, onder meer in Raqqa, de hoofdstad van het kalifaat. In erbarmelijke omstandigheden, met dagelijks vernederingen. Bewaakt door jihadisten uit alle delen van de wereld, die met een glimlach op hun gezicht nep- en echte executies uitvoeren.

Waarom hij vastzit? Omdat hij Koerd is, en journalist en simpelweg omdat IS de macht heeft te doen wat ze wil. In die gevangenis belooft hij zichzelf: als ik hier ooit uit kom, zal ik tegen IS strijden.

Nu zit Masoud Aqil in een hotel in Amsterdam. Hij brengt een kort bezoek aan Nederland om zijn boek te promoten. Een boek waarin hij beschrijft dat hij, na zijn vrijlating in een gevangenenruil, naar Duitsland vluchtte en, eenmaal in Europa in 2016, verbijsterd om zich heen keek: hij komt er voormalige Syrische IS'ers tegen die nog steeds de gewelddadige jihad verkondigen. ,,Een man die mij in een gevangenis trots vertelde dat hij IS de coördinaten had gegeven voor een bepaalde aanval, vond ik in Europa terug als imam, bezig zijn boodschap te verspreiden."

Hij ziet het als zijn kans tegen zijn voormalige beulen te strijden. Aqil spoort IS-sympathisanten die zich als vluchtelingen in Europa voordoen, op via sociale media en overhandigt die gegevens aan de Duitse politie. Slechts een enkeling wordt aangehouden voor verhoor. ,,Het is verbijsterend dat er zo veel figuren die een risico vormen, nog overal in Europa vrij rondlopen." Aqil dacht naar de vrijheid te vluchten, maar voelt zich nog steeds niet veilig, schrijft hij. Ook nu wil hij niet gepubliceerd hebben waar hij momenteel woont en werkt.

Speurt u nog steeds op social media naar IS-symphatisanten in Europa?
,,Nee, nu niet meer. Nadat hun hoofdstad Raqqa heroverd werd, werden ze stil op social media. Ze associëren zichzelf nu niet meer met IS. Maar natuurlijk zijn er nog IS-vluchtelingen in Europa. De Turkse president Erdogan heeft ze expres doorgelaten, hij wilde dat er radicalen naar Europa ontsnapten. Het is zijn wapen om invloed uit te oefenen op Europa."

In het Koerdisch gebied in Syrië zitten veel Europese IS'ers vast. De vrouwen en kinderen in kampen, de mannen in gevangenissen. Wat moet er met hen gebeuren?
,,Dat vind ik heel lastig. Wij, de Koerden, willen van ze af, we accepteren die mensen niet. Laat Europa haar verantwoordelijkheid nemen en ze hier berechten. Maar ik begrijp ook het probleem: die mensen zeggen nu dat ze dankbaar zijn als ze terug mogen, maar als we dat geloven zijn we naïef. Het zijn IS-criminelen. En hoe voelt het als je straks hier naast iemand woont die ooit bij IS heeft gezeten? Dat zou mij dan ook kunnen gebeuren..."