Historische rechtszaak in Duitsland: hoogste straf voor neonazi die politicus doodschoot

Daarmee pleegde Ernst niet alleen een politieke moord maar ook een aanslag op de democratische rechtsstaat die Walter Lübcke (65) als politicus vertegenwoordigde, aldus de rechtbank. Die volgde de eis van de openbaar aanklager. Levenslang betekent in Duitsland minstens vijftien jaar cel. Daarna komt de veroordeelde in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidstelling met een proeftijd van vijf jaar. 

Doordat de rechtbank de bijzondere zwaarte van de schuld van Ernst vaststelde, is zo'n vrijlating voor hem zo goed als uitgesloten. Aan het einde van zijn detentieperiode, voor levenslang gestraften in Duitsland gemiddeld 22,5 jaar - behoudt de rechtbank zich bovendien een beslissing over tbs voor. Een gerechtspsychiater omschreef de vader van een zoon en dochter (18 en 16 jaar) als ‘gevaarlijk’ met een neiging om zware gewelddaden te plegen en een grote kans op herhaling. Volgens de advocaten van Ernst was hun cliënt niet schuldig aan moord maar aan doodslag. Onder meer omdat hij de ‘pleitbezorger voor meer vluchtelingen’ doodschoot in de veronderstelling daarmee het algemeen belang te hebben gediend.

De rechtbank sprak Ernst wegens gebrek aan bewijs vrij van poging tot moord op een Iraakse vluchteling. Ahmed I. (27) werd in januari 2016 in Lohfelden bij Kassel door een fietser met een mes in de rug gestoken en raakte zwaargewond. 

Medeverdachte Markus Hartmann (44) is vrijgesproken van medeplichtigheid aan moord maar veroordeeld tot een voorwaardelijke straf van een jaar en zes maanden wegens illegaal wapenbezit. Zijn advocaat vroeg vrijspraak voor zijn cliënt. Die ontkende elke betrokkenheid bij de zaak en noemde Stephan Ernst een ‘notoire leugenaar'. De openbaar aanklager eiste niettemin negen jaar en acht maanden cel tegen hem wegens ‘psychische medeplichtigheid’ aan moord. Hij zou Ernst, die hij kende uit de extreemrechtse scène i de deelstaat Hessen, politiek geradicaliseerd hebben.  

De wapenfanaat, die op onlinemarktplaats eGun wapens en uitrusting verkocht, werd in oktober na vijftien maanden voorarrest vrijgelaten. Dit omdat er volgens de rechtbank geen ernstige verdenkingen meer tegen hem waren. 

Stephan Ernst kreeg op zijn 20ste al zes jaar cel voor een bijna fatale mesaanval op een Turkse imam in Wiesbaden en een pijpbomaanslag bij wooncontainers voor vluchtelingen in de buurt van zijn geboortestad. Hij kreeg zijn vreemdelingenhaat naar eigen zeggen met de paplepel ingegoten door zijn vader. 

In de zaak-Lübcke legde Ernst drie betekenissen af. In de eerste, na zijn arrestatie, verklaarde hij alleen te hebben gehandeld. In zijn tweede bekentenis, in januari 2020, luidde het dat Hartmann en hij Lübcke wilden intimideren en bedreigen maar dat de revolver per ongeluk afging toen zijn handlanger het wapen vasthield. In de derde versie beweerde de industrieel monteur dat ze de moord samen beraamden, dat Hartmann hem leerde schieten en dat hijzelf Lübcke doodschoot. Dit toen de politicus na een woordenwisseling met de twee bij zijn villa wilde opstaan uit zijn tuinstoel.

De openbaar aanklager achtte alleen de eerste bekentenis geloofwaardig maar ging ervan uit dat ‘de doener’ Ernst politiek was geradicaliseerd door ‘de denker’ Hartmann. De rechtbank volgde de aanklager alleen in het eerste. De weduwe en zoons van Lübcke vonden de derde bekentenis het meest overtuigend vanwege Ernsts antwoorden op hun vragen over ‘de volledige waarheid’ achter de moord op hun echtgenoot, vader en opa. Die zat zaterdag 1 juni 2019 tussen 23 uur en 23.30 uur op het terras van zijn villa in Wolfshagen-Istha, rookte een sigaret terwijl hij op zijn tablet een bestemming zocht voor een spontane trip met zijn vrouw en hun 1-jarige kleinzoon die voor het eerst bij hen logeerde. In zijn laatste levensminuten keek Lübcke volgens Ernst in het gezicht van Hartmann die voor hem stond.

Volgens de rechtbank naderde Ernst de nietsvermoedende Lübcke van rechts en schoot hij hem van zo'n 100 tot 150 meter met één welgemikt schot in het hoofd. De politicus kreeg in 2015 landelijke bekendheid door een toespraak tijdens een informatieavond over een vluchtelingenopvangcentrum in Lohfelden. Daarin schaarde hij zich achter het vreemdelingenbeleid van Angela Merkel en zei dat ‘Duitsers moeten opkomen voor de christelijke waarden en dat zij die daar niet achter staan de vrijheid hebben het land te verlaten’. 

De uitspraak veroorzaakte veel ophef onder de aanwezigen, onder wie Ernst en Hartmann. Een door laatstgenoemde gemaakt filmpje ging viraal op sociale media. Veel mensen interpreteerden de woorden als ‘Duitsers die tegen de opvang van vluchtelingen zijn, moeten maar oprotten’.

Duitse media noemden de rechtszaak tegen de twee ‘historisch'. De CDU-politicus was weliswaar niet de eerste in Duitsland die door rechtsextremisten werd doodgeschoten - in 1922 doodde de ultranationalistische en antisemitische Organisation Consul  de joodse minister van Buitenlandse Zaken Walther Rathenau - maar Lübcke was wel het eerste slachtoffer van een politieke moord in de Bondsrepubliek. De moord was voor de Duitse politiek en veiligheidsdiensten een keerpunt. Ze verklaarden extreemrechts de oorlog.        

Bekijk hieronder al onze nieuws video’s: