Italië mist concrete plannen voor besteding van EU-miljarden

Het post-Covid Recovery Fund komt er. De Europese Unie stelt 750 miljard beschikbaar om de landen die het meest door de epidemie zijn getroffen, te helpen. Italië krijgt het grootste deel van dat geld: 209 miljard euro, waarvan 81 miljard aan giften. 

Er was opluchting in Italië na de uitkomst van de onderhandelingen over het Recovery Fund, vorige week in Brussel. Met hulp van de Europese Unie kan het land nu de dreigende economische crisis te lijf gaan. De vraag is alleen hoe. Tot nu toe heeft de Italiaanse regering zich alleen in algemene termen uitgelaten over wat er moet gebeuren om het land weer op de rails te krijgen. 

Een deel van het geld moet besteed worden aan de gezondheidszorg en een deel aan de bestrijding van de belastingontduiking. Daarnaast moet het land groener en digitaler worden. Onder meer wordt gesproken over de uitbreiding van het hogesnelheidsnet. Vanuit elke hoek van het land moet iemand met de trein binnen vierenhalf uur in Rome kunnen zijn. Dat zou vooral voor het zuiden een enorme verbetering zijn. 

Daarnaast staat de digitalisering hoog op de agenda. Tijdens de lockdown werd pijnlijk duidelijk dat de verschillen tussen de regio’s groot zijn. In het zuiden kon zo’n 20 procent van de scholieren geen onderwijs op afstand volgen doordat de internetverbindingen te traag waren. Ook bleken de computersystemen van de overheid niet in staat snel te reageren op de noodsituatie, waardoor veel Italianen maanden op de hun beloofde uitkeringen moesten wachten.

Politici zijn het erover eens dat de crisis en de Europese steun Italië een unieke kans bieden te moderniseren, maar concrete plannen ontbreken vooralsnog. En concrete plannen zijn precies wat Italië nodig heeft, betoogde econoom Tito Boeri in La Repubblica afgelopen vrijdag: ,,Als we deze mogelijkheid niet willen vergooien, dan moeten we onze opstelling veranderen. Eerst moeten we besluiten hoe we het geld willen besteden, voordat we het gaan vragen.’’

En daar gaat het mis, want iedereen wil zijn zegje erover doen. Premier Conte wil graag zelf de regie in handen houden over de besteding van het geld. Hij wil een commissie van ministers en mensen uit het werkveld. Die visie deelt minister van Economische ontwikkeling Stefano Patuanelli. ,,Om deze taak aan te kunnen denk ik dat alle ministers een permanent overlegorgaan moeten hebben’’, zei hij tegen de Corriere della Sera, ,,met daarin ruimte voor politieke keuzes en technische ondersteuning.’’

Volgens coalitiepartner Partito Democratico zou een parlementscommissie zich moeten buigen over de besteding van de 81 miljard euro aan giften. Ook de oppositie ziet een grotere rol voor het parlement. ,,Wij willen een parlementscommissie die wordt voorgezeten door de oppositie. Wij zijn lang genoeg genegeerd’’, zei Giorgia Meloni van de rechtse Fratelli d’Italia tegen de Corriere della Sera. Haar ideeën over hoe Italië vooruit moet, komen gedeeltelijk overeen met de, nog wat vage, plannen van de regering.

Ook zij is voor het verlagen van belastingen en het ondersteunen van ondernemers. ,,Ik denk aan het verlagen van belastingen voor ondernemers die in 2020 minstens 25 procent minder omzet hebben gehaald’’, zei de politica. Haar collega Matteo Salvini wil ook snijden in de belastingdruk en daarnaast een deel van het geld gebruiken voor de verbetering van de infrastructuur, op voorwaarde dat er fors in de bureaucratie rondom aanbestedingen wordt gesnoeid.

Italië heeft nog even de tijd om met concrete plannen te komen. Het geld uit het Recovery Fund komt pas in de tweede helft van volgend jaar beschikbaar.

Nu de EU-leiders eindelijk een akkoord over het corona herstelfonds bereikt hebben, zal er een flink bedrag richting de Zuid-Europese landen gaan. Over de opstelling van Nederland hierin was vooraf flink wat te doen: