Kameraad Tanja is klaar met de strijd

In het vroegere FARC-bolwerk Mesetas was gisteren een ceremonie om de ontwapening van de guerrillagroep te markeren, in het bijzijn van de leiding van de FARC en de Colombiaanse president Juan Manuel Santos. Volgens de Verenigde Naties hebben de 6800 overgebleven strijders 7132 geweren, pistolen en andere wapens ingeleverd. Die worden omgesmolten tot herdenkingsmonumenten.

Eind vorig jaar sloten de guerrillabeweging en Colombia een akkoord dat een einde maakte aan 52 jaar strijd. Het verdrag leverde president Santos de Nobelprijs voor de Vrede op. De FARC, ooit ontstaan om de belangen van arme boeren te verdedigen, wil verder als politieke partij en zou kans maken op zeker tien parlementszetels. 

De voormalige guerrillero's zijn ondergebracht in aangewezen gebieden, zogenaamde transitiezones. Zij blijven daar tot VN-waarnemers alle 900 wapenopslagplaatsen die door de FARC zijn doorgegeven hebben leeggehaald. Dat moet in september zijn gebeurd, waarna de strijders kunnen terugkeren in de maatschappij.

Het akkoord tussen de FARC en de regering werd aanvankelijk in een referendum verworpen door de Colombianen. Veel mensen vonden dat de strijders er te gemakkelijk van afkwamen, na de jarenlange terreur die diepe sporen heeft achtergelaten in het Latijn-Amerikaanse land.

Gevreesd wordt dat het nooit lukt om in nog deze zomer alle wapens te bergen. Sommige opslagplaatsen liggen diep verscholen in het oerwoud in bergachtig gebied en zijn alleen te voet of per boot te bereiken. Tegen de tijd dat de VN-medewerkers daar zijn kunnen de wapens al zijn gestolen door criminelen.

Een recente opiniepeiling van Gallup wees uit dat meer dan de helft van de Colombianen geen vertrouwen heeft in het vredesproces. Het steekt veel mensen dat enkele FARC-kopstukken amnestie of strafvermindering is beloofd. Bovendien is er met het verdwijnen van de guerrillagroep een vacuüm ontstaan in de cocaïnesmokkel, waar paramilitairen en criminele bendes inspringen. Verder leeft de angst dat de ex-strijders eenmaal uit de transitiezones geronseld worden door de paramilitairen, die werken in opdracht van grootgrondbezitters. 

Het geweld in Colombia laaide in 1964 op bij een conflict over landeigendom. Linkse strijders, rechtse paramilitaire groepen en het Colombiaanse leger vochten een bloedige strijd, die aan 260.000 mensen het leven kostte. Ruim 60.000 mensen zijn vermist en zeven miljoen Colombianen sloegen voor het geweld op de vlucht.

Dat geweld duurt in delen van het land voort. De belangrijkste rebellenbeweging nu is ELN, die vorige week televisiemaker Derk Bolt en cameraman Eugenio Follender ontvoerde en na vijf dagen weer vrijliet. Andere, kleinere groepen strijden om de lucratieve cocaïnehandel en plegen aanslagen. Zo kwamen eerder deze maand drie vrouwen om het leven bij een bomaanslag in een winkelcentrum in de Colombiaanse hoofdstad Bogota.

Toch gaat het de goede kant op in Colombia. Het land kent het laagste moordcijfer sinds 1970 en het vredesakkoord tussen de FARC en de regering houdt stand. ,,Natuurlijk, mensen zijn wantrouwig,'' zei Sergio Jaramillo, de Colombiaanse hoge commissaris voor vrede, eerder. ,,Maar ik weet zeker dat als zij over een paar jaar terugkijken zij zeggen 'ik had nooit voor mogelijk gehouden dat het zou lukken om de FARC te ontwapenen.''