Macht Iraanse Revolutionaire Garde niet te onderschatten
De Iraanse Revolutionaire Garde moet worden bestempeld als terroristische organisatie, vinden zowel de Britten als de Europese Unie. Wat is het voor organisatie? En hoe machtig is ze?
Mark van Assen
Het is bijna niet mogelijk de invloed van de Revolutionaire Garde te overschatten. Deze strijdkrachten zijn in 1979 in het leven geroepen door ayatollah Khomeini, nadat die de macht had overgenomen van de sjah. De Garde kreeg nadrukkelijk niet als opdracht om Iran te beschermen (dat is aan het gewone leger), maar wel de islamitische revolutie. Samen met Ali Khamenei, de huidige hoogste religieuze leider van het land, bepalen zij wat er gebeurt. Sommige analisten gaan nog wat verder: er is maar één baas in Iran, en dat is de Garde.
Het is niet helemaal duidelijk hoeveel leden de Garde telt. De schattingen schommelen tussen de 150.000 en 250.000 man. Net als het gewone leger heeft de Garde grondtroepen, vliegtuigen en schepen. Ze heeft de supervisie over Irans strategische wapens en is sinds vorig jaar ook verantwoordelijk voor de veiligheid van de nucleaire installaties.
De Revolutionaire Garde, die nu onder leiding staat van Hossein Salami, speelde onder meer een grote rol bij het neerslaan van eerdere protesten in 1999 en 2009. En ze deed dat op een keiharde manier. Waarnemers zien zelfs dat de mate van geweld de laatste jaren toeneemt. Zo werden in 2019 tijdens demonstraties in de stad Mahshahr (aan de Perzische Golf, vlakbij Koeweit) 180 jongeren afgeslacht. ‘De dodelijkheid van die actie was opzettelijk’, schrijft het blad Foreign Policy. Er is namelijk iets wezenlijks verschoven in de aard van de protesten: die gaan niet langer om hervormingen, maar zijn veel meer tegen het regime gericht. En als het regime zou moeten verdwijnen, dan betekent dat ook het einde van de Garde.
Dikke vinger in de pap
De belangen zijn enorm. De Garde wordt namelijk niet alleen gevormd door de mannen in de gevreesde groene uniformen, maar ook door haar veteranen. Velen van hen hebben nu een belangrijke rol in een bestuur of het bedrijfsleven. Sterker: het politieke en economische gewicht van alles wat met de Garde samenhangt, kan zeker wedijveren met haar militaire macht.
De (ex-)gardisten hebben overal in de Iraanse samenleving een dikke vinger in de pap. Daar komt bij dat de Garde ook nog een leger van vrijwilligers aanstuurt dat de bevolking behoorlijk het leven zuur maakt. Deze Basij zien er onder meer als een soort zedenpolitie op toe dat iedereen de strenge religieuze regels naleeft.
De Amerikanen hebben de Garde al eerder op hun lijst van terroristische organisaties gezet (ook vanwege haar bemoeienissen in Syrië, Libanon en Irak). De Britten en de Europese Unie lijken nu dat voorbeeld te volgen. Er zijn echter waarnemers die vrezen dat dit niet gaat leiden tot een oplossing van de problemen in Iran. Als je niet meer wil praten met degene die aan de touwtjes trekt, valt de deur naar het land misschien wel helemaal dicht.
Iraanse Revolutionaire Garde brandmerken als terroristische organisatie
De Britten en de Europese Unie gaan samen proberen de Iraanse Revolutionaire Garde te brandmerken als terroristische organisatie. Aanleiding is zowel de executie van de Britse Iraniër Alireza Akbari als het aanhoudende geweld tegen demonstranten in Iran. Akbari is opgehangen wegens spionage. De Garde wordt verantwoordelijk gehouden voor deze daad.
Op de terreurlijst van de EU staan op dit moment dertien personen en 21 organisaties, waaronder Hamas, Hezbollah, de Tamiltijgers en de Koerdische Arbeiderspartij. Al hun tegoeden in de EU zijn bevroren en binnen de unie mag niemand financiële banden met ze onderhouden.
De Tweede Kamer heeft er onlangs in een motie bij het kabinet op aangedrongen zich binnen de EU sterk te maken voor deze straf voor de Revolutionaire Garde. Alleen Forum voor Democratie is hierop tegen. De Garde staat ook al op de terreurlijst van de Verenigde Staten.
Volgens de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights Activists News Agency zijn er de afgelopen maanden zeker 522 mensen omgekomen bij protesten tegen de regering. Onder de doden zouden onder anderen zeventig minderjarigen zijn en 68 agenten en soldaten. Ook zouden er bijna 20.000 mensen zijn opgepakt. Tot nu toe hebben vier demonstranten de doodstraf gekregen.
