Opstand tegen ‘Big Dog’ Johnson krijgt vleugels: ‘Stap in hemelsnaam op’

De poging van premier Boris Johnson om de roep om zijn aftreden in de kiem te smoren, ging met het overstappen van fractiegenoot Christian Wakeford naar Labour in rook op. Uit onvrede over het gedrag van zijn leider rond de schandalen rond feesten tijdens de lockdowns verbrak het parlementslid de banden met de Conservatieve Partij. Eerder op de dag zegden een dozijn andere partijgenoten al het vertrouwen in hem op.

Operatie ‘Save Big Dog’, een plan in het leven geroepen door medestanders om Johnson te redden van de ondergang, kreeg hiermee even voor het begin van het wekelijkse vragenuur een flinke opdoffer. Wakeford, vertegenwoordiger van het district Bury South, verliet ceremonieel zijn zetel in het Lagerhuis aan de kant van de regeringspartij en nam plaats achter Keir Starmer, de leider van de oppositie.

In de ochtenduren liet een groep rebellen weten aan de Britse media hun handen van Johnson te hebben afgetrokken. Tien anderen volgen naar verwachting later vandaag hun voorbeeld. Als 54 Conservatieve parlementsleden vragen om het vertrek van Johnson, volgt een interne stemming over zijn positie. De opstandelingen denken het benodigde aantal op korte termijn te bereiken.

De stroomversnelling van een mogelijke coup komt voort uit de uitleg van Johnson over zijn kennis van een drankfestijn in de tuin van zijn ambtswoning Downing Street 10 op 20 mei 2020. De premier ontkende aanvankelijk het bestaan van ongeoorloofde feesten. Vorige week bood hij schoorvoetend zijn excuses aan in het parlement, toen aanvullend bewijs boven water kwam. Johnson was zelf aanwezig bij de fuif.

Veel partijgenoten namen aanstoot aan zijn rammelende uitleg. Johnson verklaarde in de veronderstelling te hebben verkeerd dat het om een werkbijeenkomst ging. Dinsdag wekte hij de toorn van partijgenoten door tijdens een gesprek met televisiezender Sky te zeggen, dat naaste medewerkers hadden verzuimd hem in te lichten over de aard van de samenkomst. Deze manoeuvre deed zijn interne steun verder imploderen.

Conservatieve parlementariërs uit voormalige Labour-gebieden staken de koppen bij elkaar. In deze hoofdzakelijk noordelijke districten dreigt een kaalslag. Als er daar nu verkiezingen zouden worden gehouden, verliezen de Tories 42 van de in totaal 45 zetels. Andere prille politici - in december 2019 verwelkomden Johnson liefst 107 ‘nieuwe’ MP’s - overwegen hem ook af te zetten.

David Davis, voormalig minister van Brexit, liet er geen twijfel over bestaan dat de aversie tegen Johnson niet louter onder ‘onbeduidende figuren’ leeft. ,,Stap in hemelsnaam op”, zei hij in het Lagerhuis, verwijzend naar de oproep van Leopold Amery in mei 1940 aan toenmalig premier Neville Chamberlain. Drie dagen later nam Winston Churchill het ambt van hem over.

In afwachting van de uitkomst van een onderzoek naar de feesten in Downing Street hoopt Johnson de lont uit het uit kruitvat te halen met zijn aankondiging de laatste coronarestricties te gaan schrappen. Een aanzienlijk deel van zijn fractie lijkt zich niet meer te laten ompraten. De kans op een afzettingsprocedure wordt ingeschat op 50 procent.

Johnson toonde zich aanvankelijk totaal niet onder de indruk van de felle kritiek op hem. Op weg naar het Lagerhuis zei hij niet uit zichzelf af te treden. Zijn woordvoerder zei dat hij doorvecht en aan de volgende verkiezingen namens de conservatieven wil meedoen.

De laatste keer dat een conservatieve premier te maken kreeg met zo’n soort motie van wantrouwen uit de eigen gelederen was eind 2018. Toen steunde echter een meerderheid van de fractie premier Theresa May, de voorganger van Boris Johnson. Er kan maar een zo’n vertrouwensstemming in een jaar tijd plaatsvinden.

Volgende week wordt het resultaat verwacht van een onderzoek naar het schandaal waardoor Johnson onder vuur is komen te liggen. Conservatieven die loyaal zijn aan de premier, onder wie ministers, hebben boos op de opstand gereageerd. Ze noemen de rebellen kleinerend de Pork Pie Plot (Varkenspastei-samenzwering). Dat is omdat een cruciale figuur in de rebellerende groep, parlementslid Alicia Kearns, is gekozen in een Engels kiesdistrict dat naam heeft gemaakt met varkenspastei.

Afgelopen weekend feestten zo’n honderd demonstranten bij de ambtswoning van de Britse premier Boris Johnson, in een reactie op de onthullingen over de illegale borrels: