Poetin wint referendum en kan tot 2036 aanblijven als Russische president

De overwinning stelt Poetin (67) in staat om tot 2036 aan de macht te blijven. Hij mag dan nog twee keer meedoen aan de presidentsverkiezingen. Zijn huidige ambtstermijn loopt af in 2024 en hij kan daarna nog twee termijnen van zes jaar dienen. ,,Zo’n hoge opkomst en zoveel steun laten zich moeilijk voorspellen”, reageert Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov tijdens een telefonische vergadering met journalisten. ,,Dit is een basis voor een betere toekomst van het land.”

De voormalige KGB-spion is nu al de langstzittende leider sinds dictator Jozef Stalin. Het referendum komt op een gevoelig moment. Rusland is zwaar getroffen door de coronacrisis en het aandeel Russen dat positief is over Poetin is volgens een onafhankelijk peilbureau gedaald naar 60 procent.

De autoriteiten hebben alles uit de kast gehaald om de opkomst zo hoog mogelijk te krijgen. Zo werden kiezers prijzen in het vooruitzicht gesteld en zijn ambtenaren volgens waarnemers onder druk gezet om een stem uit te brengen. Ook zouden tegenstanders die campagne wilden voeren zijn tegengewerkt.

Het referendum draait niet alleen om Poetin, maar om een veel groter pakket aan aanpassingen van de grondwet. Zo wordt bijvoorbeeld vastgelegd dat het huwelijk een verbintenis is van man en vrouw. Dat komt feitelijk neer op een verbod op het homohuwelijk.

Poetin was niet verplicht een referendum uit te schrijven, maar het geeft hem wel meer legitimiteit als hij toch langer aanblijft. Hij wist eerder de beperking op het maximale aantal ambtstermijnen van de president te omzeilen door tijdelijk premier te worden.

De gerapporteerde uitslag weerspiegelt volgens Russische staatsmedia het hoogste niveau van kiezersvertrouwen in Poetin sinds tien jaar. Bij de presidentsverkiezingen van 2018 steunde 76,7% van de kiezers zijn kandidatuur, terwijl dat bij de verkiezingen van 2012 slechts 63,6% was.

Maar Kremlin-critici zeggen dat de daverende cijfers vooral aantonen dat ze vals zijn. Zoveel goedkeuring voor een leider terwijl in hetzelfde land grote frustratie heerst over de dalende levensstandaard vinden ze niet geloofwaardig.

‘Een record in het vervalsen van stemmen is gevestigd in Rusland’, meldt oppositiepoliticus Alexei Navalny vandaag in een Facebook-bericht. ‘Het aangekondigde resultaat heeft helemaal niets te maken met de mening van de mensen.’

Volgens het Levada Center, de grootste onafhankelijke opiniepeiler van Rusland, bedroeg de goedkeuringsscore van Poetin in mei nog 59%. Dat was de laagste in twee decennia. Binnen een maand is het dus spectaculair verbeterd.

De volksraadpleging - die een week duurde - ging gepaard met berichten over druk op kiezers en andere onregelmatigheden. Onafhankelijke verkiezingswaarnemers de stemprocedure zetten vraagtekens bij de beloofde transparantie en onafhankelijke controle.

Voor het eerst in Rusland werden de peilingen een hele week open gehouden ‘om de opkomst te vergroten en drukte op de verkiezingsdag te vermijden te midden van de coronaviruspandemie’. Kremlin-critici meldden dat het uitsmeren van de verkiezingen vooral bedoeld was om de uitkomst te manipuleren, aangezien stembussen ‘s nachts onbewaakt bleven. Ook is er kritiek op de druk die staats- en particuliere werkgevers zouden hebben uitgeoefend op hun personeel om vóór de grondwetswijziging te stemmen.

In de internationale media zijn de reacties over het algemeen negatief op de ‘manoeuvre’ van de Russische president.

‘Geen verrassing bij controversieel referendum’, zegt de Italiaanse krant La Stampa. Poetin nam de moeite een referendum te organiseren om iets te rechtvaardigen wat hij al had laten regelen door het Russische parlement. De New York Times ziet in de uitslag ‘de legitimiteit van schijnbare steun van het Russische volk’.

‘Het is zeker theater, maar wel een heel belangrijk theater dat ook nog eens zeer goed wordt uitgevoerd. Het systeem bestaat van populaire ondersteuning, ook als die er niet is’, aldus een commentator in de Amerikaanse krant.

‘Met zijn populariteit op een dieptepunt en groeiende sociale ontevredenheid heeft Poetin, die twintig jaar aan de macht is, opnieuw met succes de kaart gespeeld van stabiliteit en patriottisme. Het speculeren over zijn opvolging heeft hij nu gekalmeerd’, schrijft het Spaans El Pais. ‘Hij zal nu een land moeten leiden met boze burgers en een economie in crisis.’

Dat de Russen zouden instemmen met de grondwetshervorming die Vladimir Poetin tot een soort tsaar promoveert was wel bekend. In de internationale media zijn de reacties over het algemeen negatief op de ‘manoeuvre’ van de Russische president.

‘Geen verrassing bij controversieel referendum’, zegt de Italiaanse krant La Stampa. Poetin nam de moeite een referendum te organiseren om iets te rechtvaardigen wat hij al had laten goedkeuren door het Russische parlement. De New York Times ziet in de uitslag ‘de legitimiteit van schijnbare steun van het Russische volk’.

‘Het is zeker theater, maar wel een heel belangrijk theater dat ook nog eens zeer goed wordt uitgevoerd. Het systeem bestaat van populaire ondersteuning, ook als die er niet is’, aldus een commentator in de Amerikaanse krant.

‘Met zijn populariteit op een dieptepunt en groeiende sociale ontevredenheid, heeft Poetin, die twintig jaar aan de macht is, opnieuw met succes de kaart gespeeld van stabiliteit en patriottisme. Het speculeren over zijn opvolging heeft hij nu gekalmeerd’, schrijft het Spaans El Pais. ‘Hij zal nu een land moeten leiden met boze burgers en een economie in crisis.’

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: