Premier Hongarije grijpt coronacrisis aan om persvrijheid in te perken

Naar eigen zeggen heeft de euro­sceptische Orbán de wet nodig om de coronacrisis te beteugelen, maar zijn tegenstanders vrezen dat de nieuwe bevoegdheden hem carte blanche kunnen geven om mensenrechten in het land in te perken. Een analyse in The Washington Post kopte zelfs: ­Coronavirus kills its first democracy.

De wet geeft de premier, die er al langer werk van maakt de rechtsstaat van zijn land uit te hollen, de mogelijkheid grotendeels per decreet te regeren. Bovendien kan de regering vanaf nu zelf besluiten wanneer de noodtoestand, die eerder deze maand is afgekondigd vanwege corona, wordt beëindigd.

Ook staat in de wet een passage die gericht is op de pers. Krachtens de wet staat op het verspreiden van ‘onjuiste informatie’ over de coronacrisis een gevangenisstraf van 5 jaar. Wat zorgen baart, is dat het woordje ‘opzettelijk’ erin ontbreekt. Gevreesd wordt bovendien dat de wet kan worden ingezet om kritische journalisten de mond te snoeren.

De regering wuift die kritiek weg als politiek gemotiveerd commentaar en wijst erop dat het parlement ook in de nieuwe wetgeving de bevoegdheid heeft de macht van Orbán in te trekken. Daarvoor is echter een tweederdemeerderheid nodig en het parlement wordt gedomineerd door Orbáns Fideszpartij.

Orbán is niet de enige leider die in de coronacrisis nieuwe bevoegdheden naar zich toetrekt. Het ontbreken van een einddatum aan de maatregelen baart echter grote zorgen.

,,Een noodtoestand – waar deze ook wordt uitgesproken en om welke reden dan ook – moet in verhouding staan ​​tot het doel ervan en mag alleen blijven bestaan ​​zo lang als absoluut noodzakelijk’’, zei Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, de chef mensenrechten van de OVSE. Onderzoeker van Amnesty International Massimo Morat zei tegen persbureau AP dat we ervoor moeten hoeden dat dergelijke noodwetten ‘het nieuwe normaal’ worden. ,,Zulke wetten moeten stoppen zodra gevaar geweken is.’’

Mensenrechtenorganisaties kijken zo ook met argusogen naar noodwetten die elders in de wereld van stal worden gehaald. Zo heeft de Servische president Aleksandar Vucic bij het uitroepen van de noodtoestand het parlement buitenspel gezet en de grenzen dichtgegooid. In India wordt politiegeweld gebruikt om mensen te dwingen binnen te blijven, en in Is­raël worden onder meer telefoons van burgers getraceerd om de verspreiding van het coronavirus bij te houden.