Soedan levert ex-president al-Bashir uit aan strafhof in Den Haag

De nu 77-jarige al-Bashir pleegde in 1989 een militaire staatsgreep en bleef tientallen jaren als autoritair leider aan de macht. Hij heeft in grote delen van het land bloedige etnische oorlogen gevoerd en wordt al jaren gezocht door het ICC wegens gruwelen gepleegd in de noordwestelijke regio Darfur.

De stap is opmerkelijk. Soedan zou hem eerst zelf berechten, maar ziet daar kennelijk nu toch van af. Sinds de omverwerping van al-Bashir door het leger in 2019, in de nasleep van massale protesten tegen zijn bewind, werd Soedan geleid door een civiel-militaire overgangsregering. Die heeft toegezegd recht te doen aan de vele slachtoffers van misdaden die zijn begaan onder de voormalige dictator. Vorig jaar sloten de regering van Soedan en rebellengroepen een belangrijke vredesovereenkomst. 

De Verenigde Naties gaan er vanuit dat onder al-Bashir 300.000 mensen zijn omgekomen en 2,5 miljoen mensen zijn ontheemd. Dat gebeurde in een burgeroorlog, die uitbrak in 2003 toen voornamelijk niet-Arabische rebellen de wapens opnamen tegen de door Arabieren gedomineerde centrale regering in de hoofdstad Khartoem. De zwart-Afrikaanse bevolking voelde zich systematisch gediscrimineerd.

De regering van al-Bashir zette daarop een beruchte, aan de regering gelieerde militie in: de Janjaweed. De strijders werden gerekruteerd uit de nomadische volkeren in de regio. De Janjaweed werden een instrument voor een systematische etnische zuivering, waarbij niet-Arabische dorpen werden platgebrand en de inwoners vermoord of verjaagd. Vluchtelingen werden tot over de landsgrenzen achternagezeten. In de zomer van 2004 zouden er al meer dan 10.000 mensen zijn vermoord. Een miljoen mensen sloegen op de vlucht. 

Mensenrechtenorganisaties beschuldigden al-Bashir en zijn voormalige medewerkers al snel van een politiek van de verschroeide aarde: er werd op grote schaal gemoord, verkracht, geplunderd en platgebrand. Al-Bashir heeft de beschuldigingen tegen hem ontkend en wist de dans te ontspringen bij eerdere pogingen om hem naar het Haagse tribunaal te sturen. In een interview met de Britse krant The Guardian gaf al-Bashir tien jaar geleden toe verantwoordelijk te zijn ‘voor alles wat er in het land gebeurt’, maar hij zei ook dat het conflict in Darfur werd verdraaid en overdreven in de westerse media. In een ander commentaar weersprak al-Bashir alle beschuldigingen van de aanklagers in Den Haag. Volgens hem was het de plicht van een president om tegen opstandelingen te vechten. Zijn strijd was nooit gericht tegen burgers in Darfur, aldus al-Bashir.

Al-Bashir wordt momenteel vastgehouden in de zwaarbeveiligde Kober-gevangenis in Khartoem, samen met voormalige assistenten die ook door het ICC worden gezocht. Hij werd na zijn afzetting tot een gevangenisstraf van twee jaar veroordeeld wegens corruptie.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: