Voormalig VN-baas Kofi Annan (80) overleden

Annan (80) was van 1997 tot en met 2006 secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Die periode werd gedomineerd door oorlogen in Irak, Rwanda en Bosnië. Annan werd veel geprezen als bruggenbouwer. In 2001 kreeg hij de Nobelprijs voor Vrede. 

,,Kofi Annan vocht zijn hele leven voor vrede en een eerlijke wereld'', schrijven de familie en zijn stichting in een verklaring. ,,Waar leed of nood was raakte hij mensen met zijn compassie en empathie. Hij zal erg gemist worden, door veel mensen over de hele wereld.'' Zijn vrouw en kinderen hebben Annan de laatste dagen van zijn leven bijgestaan. 

VN-secretaris-generaal Antonio Guterres reageert op het overlijden van Annan: ,,In veel opzichten wás Kofi Annan de Verenigde Naties. Hij klom op in de rangen om vervolgens de organisatie het nieuwe millennium binnen te leiden, met ongeëvenaarde waardigheid en vastberadenheid." Premier Mark Rutte noemt Annan een 'groot en charismatisch mens'. ,,Als secretaris-generaal heeft hij zich altijd op bevlogen en weloverwogen wijze ingezet voor vrede en veiligheid in de wereld, met speciale aandacht voor mensenrechten.''

,,Hij sprak altijd met een zachte stem, maar veel autoriteit'', zegt minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking), die over een periode van ruim tien jaar verschillende posities binnen de VN bekleedde. ,,Kofi Annan zal worden gemist, voor onwrikbare toewijding aan vrede en gerechtigheid.'' Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok prijst op Twitter ,,het leven, de prestaties en de toewijding'' van Annan. ,,Hij zal enorm worden gemist.''

_{(Artikel gaat door onder de video)}

Annan werkte tientallen jaren bij de VN, met als hoogtepunt zijn benoeming tot secretaris-generaal in 1997. Als opvolger van de Egyptenaar Boutros Ghali gooide de Ghanees al snel hoge ogen. Nooit eerder was een leider van de Verenigde Naties zo populair, ook in de VS. De Amerikaanse oud-ambassadeur bij de VN, Richard Holbrooke, sprak van 'de beste secretaris-generaal in de geschiedenis van de Verenigde Naties' en de 'internationale rockster van de diplomatie'. 

Maar Kofi Annan had allesbehalve het uiterlijk van een 'rockster', met zijn onberispelijke kleding, grijze haren, beminnelijkheid, kalmte en waardigheid. Nooit liet Annan negatieve emoties blijken, nimmer verhief hij zijn stem. Als zoon van een vooraanstaand stamhoofd leerde hij de essentiële normen en waarden kennen.

Tijdens zijn eerste jaren als secretaris-generaal wist Kofi Annan het geschonden imago van de VN als vredestichter, door deels mislukte missies in Rwanda en Bosnië, op te vijzelen. Onder zijn leiding nam het aantal vredesoperaties toe. Ook schudde hij het logge VN-apparaat op, waarbij hij Amerika tevens wist over te halen eindelijk de achterstallige contributies te betalen. Een van de belangrijke speerpunten in het beleid van Annan was de verbetering van de positie van de vrouw, met name in derdewereldlanden. 

Dat alles leverde hem eind 2001 de Nobelprijs voor de Vrede op. Volgens het Zweedse comité had hij 'de VN nieuw leven ingeblazen, nieuwe uitdagingen aangepakt, zoals hiv/aids en internationaal terrorisme, en gezorgd voor een doelmatiger gebruik van het bescheiden budget'. Annan noemde de bestrijding van aids zijn 'persoonlijke missie'. 

In 2005 kwam er buiten zijn schuld een smet op de glanzende loopbaan van de rasdiplomaat. Zijn zoon Kojo werd ervan beschuldigd betrokken te zijn bij een omkopingsschandaal. Hij zou flink financieel hebben geprofiteerd van het VN-programma 'Olie voor voedsel' dat voor de bevolking van Irak was ingesteld. Hard bewijs werd nooit gevonden. 

Ook zijn afhandeling van de affaire rond VN-topman Ruud Lubbers, die beticht werd van seksuele intimidatie, viel slecht bij de VN-staf. Annan sprak Lubbers vrij op grond van een intern rapport, maar de Nederlander moest toch vertrekken toen dat verslag eenmaal uitlekte. Na zijn ambtsperiode bij de VN werkte hij als voorzitter van de Kofi Annan Foundation die probeert politici te mobiliseren om bedreigingen voor de vrede en mensenrechten tegen te gaan. 

Annan zou op 18 oktober deelnemen aan One Young World in Den Haag, een forum voor 'jonge leiders'. Hij zou er over zijn carrière spreken met mensenrechtenadvocate Amal Clooney, ter ere van zijn tachtigste verjaardag.