Gemeentes brengen lees- en schrijfproblemen met 1,7 miljoen euro in kaart

De deelnemende plaatsen, waaronder Apeldoorn, Deventer, Zutphen en de gemeentes daaromheen, maken vier jaar na het eerste regionale opleidingsplan nu een nieuwe versie, omdat contracten met taalbureau’s aflopen en het rijk nieuwe ambities heeft uitgesproken. Robotisering en digitalisering maken het probleem nog complexer. 

Ook Voorst doet mee, maar maakt net als alle andere gemeentes een eigen plan. Omdat  in elke gemeente verschillende oorzaken zorgen voor laaggeletterdheid, is een eigen aanpak nodig. 

Volgens wethouder Wim Verhoef van Voorst is het regioplan vooral bedoeld voor werkgevers, mede omdat de robotisering en digitalisering vooral op de werkvloer problemen  met zich meebrengt. ,,Voor veruit de meeste banen moeten mensen kunnen lezen en schrijven, anders komen ze amper aan werk.”

Nederland telt zo’n 2,5 miljoen laaggeletterden. Het exacte aantal is onbekend, onder meer omdat de groep er vanzelfsprekend niet mee te koop loopt, zegt Verhoef. 65 procent van de laaggeletterden is van Nederlandse afkomst.

Ook wethouder Verhoef van Voorst weet niet hoeveel laaggeletterden zijn gemeente telt. ,,Je vraagt je bovendien af hoe dat mogelijk is net de onderwijssituatie hier. Maar het blijkt dat je langzaam maar zeker de op school geleerde vaardigheden verliest als je ze niet geregeld gebruikt. Tegelijkertijd zie je in de complexe samenleving, met alle digitale ontwikkelingen, dat je eigenlijk niet zonder lezen en schrijven kan. Maar laaggeletterden zijn heel bekwaam in het verbergen van hun tekortkoming. Met simpele excuses als ‘ik ben mijn bril vergeten’, kom je al een heel eind.”

In Voorst zijn via de bibliotheek en het Taalhuis al mogelijkheden om laaggeletterdheid aan te pakken. Alle gemeentes hebben zoals afgesproken in het opleidingsplan zo’n taalhuis, waar verschillende organisaties het probleem proberen aan te pakken. 

Maar volgens Verhoef blijft het een lastige zaak om de doelgroep te vinden? ,,Je moet het hebben van bepaalde momenten dat het zich opeens openbaart. Je komt er bijvoorbeeld achter bij mensen die in de schuldsanering zitten, dat hun schulden mede zijn veroorzaakt doordat ze niet kunnen lezen. Of bij mensen met een huurachterstand. Op het consultatiebureau, bij burgeradministratie. Of via het maatschappelijk netwerk waarbij het in eerste instantie om andere problemen gaat. Willen we ons een beeld kunnen vormen van de laaggeletterden in deze gemeente, dan moeten we op die momenten dus alert zijn. Dat geldt voor onze medewerkers, maar bijvoorbeeld ook voor woningcorporatie IJsseldal.”

Voorst en de andere deelnemende gemeente nemen een half jaar de tijd om de omvang van het probleem in kaart te brengen. Aan het regioplan doen in deze omgeving ook Brummen, Lochem en Olst-Wijhe mee en acht gemeenten op de Veluwe. Apeldoorn heeft nu nog de regie over het project, na 2022 werken alle gemeentes onafhankelijk van elkaar.