Onderzoeksjournalistiek en persoonlijke verhalen komen samen in de reconstructie van de vuurwerkramp
Achter de SchermenDrie grote verhuisdozen vol documenten heeft journalist Lucien Baard de afgelopen jaren verzameld over de vuurwerkramp in Enschede. Daardoor kon hij 20 jaar na de ramp voor Tubantia een indrukwekkende reconstructie maken.
Delen per e-mail
Heel veel lezersreacties kreeg hij op zijn serie verhalen, die zaterdag 9 mei in de Z-bijlage van de krant stonden. ‘Twintig jaar later’ is een knap staaltje journalistiek. De totstandkoming van de bijlage begon met een redactievergadering in april, waarin besproken werd hoe de krant aandacht zou besteden aan ‘20 jaar na de vuurwerkramp’. Er moest in ieder geval een reconstructie komen en verslaggever Lucien Baard was de aangewezen persoon om die te maken. Baard heeft de afgelopen 20 jaar álles verzameld wat hij te pakken kon krijgen: processen-verbaal, logboeken, inspectierapporten, krantenartikelen, oude interviews, cijfers, feiten, anekdotes. Alle informatie over de vuurwerkramp stopte hij in dozen die een plekje bij de krant kregen, maar overduidelijk zijn persoonlijke archief over de vuurwerkramp is.
Dit is wat ons als regionale krant Tubantia onderscheidt
Dus ja, Baard wilde wel een reconstructie maken, maar voelde ook onzekerheid en aarzeling. Hoe moest hij uit ál die informatie een reconstructie maken die niet alleen de feiten en de tijdstippen op een rij zette, maar die vooral de persoonlijke verhalen van mensen recht deed. ,,Als journalist ben ik altijd gefocust op feiten. Wie was waar en waarom. Maar voor deze reconstructie wilden we een verhaal dat niet uit droge feiten bestond, maar invoelbaar en tastbaar was. Een heel persoonlijk verhaal, dat de lezer mee laat lopen met de gebeurtenissen, zodat hij of zij kan voelen hoe 13 mei 2000 in Enschede is verlopen.”
Onderzoeksjournalistiek
Lucien Baard begon een week of drie geleden met zijn graafwerk in de dozen. ,,Ik had meer dan ik dacht”, zegt hij. ,,Er is waanzinnig veel gepubliceerd over de vuurwerkramp. Ik ben voor de reconstructie op zoek gegaan naar een lijn, een rode draad voor de lezer. Dat is cruciaal voor de leesbaarheid.’’ Baard koos twee personen die de reconstructie konden dragen: agent Jaap Knotter en wethouder Dick Buursink. Knotter, toen 23 jaar, was er op die 13e mei 2000 vanaf de eerste uitruk bij. Op het moment dat de ramp zich voltrok, duwde hij een moeder en haar kind tegen de gevel van een woning en ging als een menselijke muur voor hen staan om hen te beschermen. De woning werd weggeblazen, het dak viel over hen heen. Knotter pakte het kind op, maar viel en had even later geen idee waar het kind gebleven is. Hij werd overmand door schuldgevoel, schrijft Baard. Aan het einde van zijn reconstructie komen de lijnen weer bij elkaar en beschrijft de journalist hoe Knotter de moeder én het kind onverwachts terugziet op het politiebureau. En hoe hij het kind oppakte en danste van blijdschap.
De tweede lijn in de reconstructie loopt via wethouder Dick Buursink, die op 13 mei 2000 vanaf zijn balkon een zwarte rookwolk zag en even daarna, met z’n vrouw in zijn armen, de luchtdruk voelde die tegen hun flat sloeg. Hij sprong op z’n fiets richting stadhuis. Pas op maandag kan Buursink weer slapen, maar pas nadat hij zichzelf in slaap heeft gehuild.
Verhalen die dichtbij komen
Baard zocht voor de bijlage onder meer de familie Radjesh en Tjitra Jhanjhan op, die destijds op de voorpagina van de extra uitgave van de krant stonden. Hij ging ook op bezoek bij Denise, Sammy en Cecil Vinke, de drie dochters van dakdekker Henk Vinke, van wie na de vuurwerkramp nooit meer iets terug is gevonden. En hij interviewde Siem Bosman, wiens leven op 13 mei 2000 voor altijd veranderde. ,,Veel mensen geven aan dat ze de ramp verwerkt hebben, een plekje hebben gegeven. Maar er zit nog zóveel onverwerkt verdriet. Zoveel verscholen leed en pijn. Dat is voelbaar. Daar word je stil van”, zegt Lucien Baard.
Volgens Baard zijn nabestaanden bijna nooit aanwezig bij de herdenking van de vuurwerkramp, maar er slaat een zekere onrust toe in de stad als de datum 13 mei nadert. ,,De vuurwerkramp zit bij veel Enschedeërs onder de huid. Dat zie je bij Siem Bosman en zoon, bij de zoon van de brandweerman en bij de familie Jhanjhan. Ook de dochters van Henk Vinke hadden vooraf angst hun verhaal te vertellen. Maar achteraf lieten ze weten dat ze toch echt blij waren dat ze hun verhaal hebben gedaan.”
Ons digitaal opgebouwde archief van onschatbare waarde
De reconstructie van Lucien Baard toont aan dat een goed opgebouwd archief goud waard is. Hoofdredacteur Martha Riemsma van Tubantia is trots dat er nu, 20 jaar na dato, eindelijk een digitaal dossier is opgebouwd over de vuurwerkramp. Tubantia heeft de extra editie, die de krant op zondag 14 mei 2000 uitbracht, laten digitaliseren. Daarnaast zijn er ook een aantal bijzondere verhalen en interviews uit de afgelopen twintig jaar opgenomen in het dossier. ,,In het jaar 2000 was het web nog zó onvolwassen. We hebben de afgelopen weken ingezet op het digitaal dossier en er met enkele mensen fulltime aan gewerkt. Daarmee hebben we een enorme slag geslagen. De krant heeft nu een heel goed digitaal dossier over de vuurwerkramp. Met een de reconstructie van Lucien Baard, het beeldmateriaal dat Carlo ter Ellen opdiepte uit archieven, oude verhalen die collega Rob Wissink boven tafel haalde en zelfs uit print overtikte om ze te kunnen digitaliseren én een prachtige longread, mooi gepresenteerd door onze online redactie. Het is een monumentaal archief geworden.”
Benieuwd naar de speciale bijlage ‘Twintig jaar later'? Klik hier en log in met uw mailadres.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
FUN
Nieuw bij Tubantia: De prijspuzzel, puzzel en win!
Het voelt voor veel mensen misschien als een déjà vu. De restaurants zijn opnieuw gesloten, de café’s zijn dicht en de sport ligt weer stil. Voor ons vermaak zijn we wederom op onszelf aangewezen, maar dat betekent niet dat we onze heil maar weer bij Netflix moeten zoeken. In de Fun omgeving vind je iedere dag de leukste puzzels en games en ons assortiment is sinds de eerste lockdown behoorlijk uitgebreid. -
Tubantia tijdens de feestdagen
De kerstbijlage verschijnt donderdag 24 december bij de krant. Het thema van dit jaar is ‘Reflectie’. Want als er iets is wat dat vermaledijde virus afdwingt naast halve en hele lockdowns, is het wel dat we weer eens met een frisse blik naar de invulling van ons eigen leven moeten kijken. Als het virus tenminste aan u deur voorbij is gegaan. Met een bekende en minder bekende streekgenoten bespiegelen we op 2020. Persoonlijk, praktisch en beschouwend. -
Over Ons
Hoe we op de redactie te werk gingen bij de schietpartij op advocaat Schol
In Over Ons geven wij de lezer regelmatig een kijkje achter de schermen bij Tubantia. Hoe gaan wij te werk op onze redactie, welke keuzes maken wij als redactie en welk verhaal schuilt er achter een verhaal van onze verslaggevers? Vandaag blikken we terug op de dag van de schietpartij op advocaat Schol. -
Over Ons
Sportchefs van de twee Twentse kranten voerden strijd zonder haat of nijd
Over Ons – De ander de loef afsteken. Dat was eigenlijk het grootste doel van de sportredacties van de Twentsche Courant en het Dagblad Tubantia, toen beide kranten nog elkaars concurrent waren. De voormalige chefs Willem Pfeiffer en Wim Hesselink halen herinneringen op. Het was vooral een avontuurlijke periode. -
Over ons
Sportfotograaf Pim Ras: Dicht bij Yolanthe is de ideale plek
Pim Ras, sportfotograaf voor deze krant, heeft de Zilveren Camera (categorie Sport) gewonnen en dat is niet voor het eerst. In een kijkje achter de schermen vertelt hij hoe hij te werk gaat.
-
Van de hoofdredactie
Hoe was 2020 bij Tubantia
Beste abonnee! 2020 is bijna achter de rug. Een in vele opzichten bijzonder jaar, een jaar waarin vrijwel alles anders werd vanwege corona. De pandemie die velen van ons trof, direct of indirect. Dennis Bloemen uit Hengevelde kon het gelukkig navertellen; hij herstelde wonderwel van corona en putte veel troost uit een kindertekening. Het aangrijpende en hoopvolle verhaal leest u hier nog eens na. -
Achter de Schermen
Van Nice tot Parijs: De Tour volg je bij Tubantia!
Je volgt de Tour de France bij Tubantia op de manier zoals jij dat wilt. Op onze website, met de app of in de krant; we zitten overal in de kopgroep en houden je dagelijks op de hoogte van de verrichtingen van onze Nederlandse teams én renners. We volgen de Nederlandse klassementsrenners Tom Dumoulin en Bauke Mollema en sprinter Cees Bol. Maar ook Tourwinnaar Bernal en de man in vorm bij Jumbo-Visma, Primoz Roglic. -
Achter de Schermen
Zo gingen we op de redactie te werk op die dramatische dag 20 jaar geleden.
De krant doet verslag van drama’s die de maatschappij schokken. Ze verzamelt feiten om geleidelijk de vraag te beantwoorden hoe het kon gebeuren. Tientallen medewerkers van De Twentsche Courant Tubantia wisten intuïtief dat ze die zaterdag 13 mei 2000 aan het werk moesten toen het vuurwerkbedrijf SE Fireworks ontplofte. Lees hier hoe we te werk gingen op die dramatische dag. „Dit is wat mensen van ons mogen verwachten”, zegt verslaggever Lucien Baard. „We kozen indringende foto’s, maar geen lijken”, zegt toenmalig adjunct-hoofdredacteur Ger Dijkstra.