Bankiers krijgen armoede-les bij Nibud

Al 2500 medewerkers uit de financiële sector hebben sinds de uitbraak van corona bij het Nibud de training gevolgd om financiële problemen te kunnen herkennen. ,,En er volgen er dit jaar nog tweeduizend'', zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. Toen duidelijk werd dat corona een enorme economische crisis tot gevolg zou hebben, werd een oude cursus voor vrijwilligers in onder andere de schuldhulpverlening opgefrist en aangeboden aan de financiële sector.

Nooit eerder was er vanuit banken en verzekeraars zo'n belangstelling voor een cursus van het Nibud. ,,Ze staan deze keer duidelijk anders in de wedstrijd'', zegt Vliegenthart. Hij doelt op de kredietcrisis van 2007-2008, toen wáren de banken het probleem en raakten ook vele honderdduizenden mensen in de problemen. Als moderne Robin Hoods hebben ze oog voor de aankomende armoede. ,,Het is een beetje payback time. Nu helpen ze mee aan de oplossing; ze zijn zelf ook gebaat bij financieel gezonde klanten.'' 

De gevolgen van de crisis worden zeer ingrijpend voor huishoudens, voorspelt het Nibud. In 'goede' tijden heeft een op de vijf van de Nederlanders betalingsachterstanden. Nu is dat al twee op de vijf en volgend jaar worden dat er nog meer. Het is zaak om die problemen vroegtijdig te signaleren, stelt het Nibud. ,,Dit vraagt om een andere blik van de financiële sector en daarom is het mooi dat zij daar nu actief op aan het trainen zijn. Het Nibud ziet dat mensen vaak kwetsbaarder zijn dan ze zelf denken. Financiële instellingen moeten zich daar bewust van zijn. Want alleen op die manier kunnen zij hun klanten begeleiden bij de juiste financiële keuzes.''

Zonder afdoende hulp stapelen de geldzorgen zich vaak op. Onbetaalde rekeningen worden steeds hoger door aanmaningskosten. Tekorten worden gedicht met dure leningen. Gemiddeld zit er vijf jaar tussen de eerste schulden en de gang naar de schuldhulpverlening. ,,We zien de omvang van de ijsberg nog niet, in 2025 wel.''

De training is in eerste instantie ontwikkeld om bij familie of kennissen financiële zorgen bespreekbaar te maken. Nibud hoopt dat de vaardigheden die de bankmedewerkers leren, onderdeel worden van het bedrijfsproces. ,,Zover zijn we nog niet, maar we zien wel dat corona in het denken een verandering heeft ingezet, die moet nu in de praktijk handen en voeten krijgen.'' Financiële onderhoudsgesprekken worden langzaamaan gemeengoed. Verzekeraar Aegon was de eerste die de Nibud-training aan de medewerkers aanbood. ABN Amro, Achmea, Aegon, ING, Nationale Nederlanden, Rabobank, Schouten Zekerheid, Verbond van Verzekeraars en de Volksbank volgden.

De vijftig ING-medewerkers die momenteel de onlinecursus volgen - in totaal stuurt ING 1500 personeelsleden naar het Nibud - kennen allemaal wel iemand die waarschijnlijk in de financiële problemen zit. De zzp'er die al maanden geen inkomen meer heeft; of de kantinejuffrouw van het bedrijfsrestaurant die is ontslagen. Hoe begin je zo'n gesprek of het financieel nog lukt? Nederlanders praten immers niet graag over geld. ,,Door eerst een normaal gesprek te voeren. Hoe gaat het op je werk, dat is een doodnormale vraag. Daarna kun je verder gaan. Hoe is het bij jullie thuis nu jullie allebei werkloos zijn geworden? Wat doet dat met jullie? En dan is niet gek om te vragen hoe het financieel gaat. Je hebt een goede inleiding nodig, voor je die vraag kunt stellen. Als je van tijd tot tijd een gesprek met je klant voert, dan hoor je of er iets aan de hand is'', zegt Nibud-trainster Ineke Jochemsen. De cursus 'Helpen met geldzaken' bestaat uit acht online-lessen met een afsluitende webinar.

De bankmedewerkers krijgen bij de cursus ook tips hoe ze mensen naar hulpinstanties kunnen sturen. Dat is een oerwoud aan instanties. ,,70 procent van de mensen weet niet waar te beginnen. We merken dat de medewerkers van banken en verzekeraars er zélf ook niet uitkomen. Dus we raden drie sites aan om te beginnen: coronageldhulp.nl, de site van de Belastingdienst om te zien welke toeslagen er zijn, en de site van de gemeente.''