De 'gewone' werknemer wordt genegeerd

Bonus is terug
Na de financiële crisis waren Aegon en ING gedwongen om de bonus van bestuurders te verlagen tot maximaal één jaarsalaris. Bij gewone bedrijven, waar de staat geen inmenging heeft, zijn de bonussen echter niet verlaagd. Bij KPN en Shell kregen bestuurders over 2010 aan bonussen, opties en aandelenwinsten zes tot zeven keer het jaarsalaris toebedeeld. En van verlaging van bonussen is geen sprake. Bedrijven denken juist na over verhoging van bonussen en reppen niet over de hogere risico's die hoger variabel loon kunnen opleveren. Als het bij een bedrijf tegenzit, worden bovendien de bonusregels aangepast. Nancy McKinstrey kreeg dit jaar geen aandelenbonus, waarna WoltersKluwer besloot voortaan bij toewijzing van aandelen ook naar een andere indicator te kijken.

Groene prestaties meten
Het belonen van duurzame prestaties heeft afgelopen jaar niet verder aan populariteit gewonnen. Alleen Shell, DSM, AkzoNobel en TNT hebben duidelijke criteria om bij groene prestaties van bedrijven de topbestuurder te belonen. De wijze van beoordeling gaat echter wel op de schop. Shell en AkzoNobel keken in het verleden bij het vaststellen van de groene bonus naar de positie in de ranglijst van de duurzame index van Dow Jones. Maar deze instelling bleek zelf schimmig te zijn over haar werkwijze. Daarom hebben Shell en AkzoNobel besloten om bij duurzaamheid te kijken naar beter meetbare prestaties, zoals de reductie in de uitstoot van CO2.

Geld voor een huis
Huisvesting van de baas is nog zelden een taak van het bedrijf. De bestuursvoorzitter verdient immers voldoende om zelf een woning of hypotheek te betalen. Alleen een verhuisvergoeding wordt soms nog betaald. Bij Unilever denken ze daar anders over. Het levensmiddelenbedrijf doneerde vorig jaar 935 duizend euro, zodat de nieuwe financiële man, Jean-Marc Huët, een appartement in Londen kon betrekken. Deze betaling is nodig, omdat Unilever niet alleen in Rotterdam, maar ook in Londen een hoofdkantoor heeft. Huët is niet onbemiddeld, als financieel directeur ontving hij bij de overname van voedingsbedrijf Numico 34 miljoen euro.

Banken zijn verplicht om de hypotheekleningen aan eigen bestuurders te openbaren. Zo hielp ING topman Jan Hommen vorig jaar aan een nieuwe hypotheek van 1,5 miljoen euro, tegen de scherpe rente van 3,4 procent.

Werknemer genegeerd
De commissie-Frijns lanceerde twee jaar geleden het idee om bij de vaststelling van het salaris ook te kijken naar het inkomen van de doorsnee werknemer. Anders dreigt het haasje-over-effect: door alleen te kijken naar het hogere salaris bij concurrerende bedrijven, krijgen bedrijven de prikkel om het salaris uit concurrentieoverwegingen nog verder te verhogen. Terwijl, aldus Frijns, een bestuurder ook moet beoordelen of de salariskloof met het 'gewone' personeel niet te groot wordt.

Het advies van Frijns vindt echter geen navolging. Bierbrouwer Heineken wil bijvoorbeeld zowel het vaste salaris als de maximale bonus van zijn topman verhogen, omdat elders meer wordt betaald. De bestuursvoorzitter van Heineken verdient op dit moment 67 keer meer dan de gemiddelde werknemer. Als de aandeelhouders binnenkort akkoord gaan met het nieuwe beloningsplan, dan kan bestuursvoorzitter Jean-Francois Boxmeer zijn hogere vaste salaris van dik een miljoen euro voortaan vervier- of vervijfvoudigen. En dan verdient hij 150 keer meer dan een gewone werknemer. (Met medewerking van Suzanne Ruwaard)