Dringend advies Boeing: Houd oudere 737's aan de grond

Haarscheurtjes in de vliegtuigromp zijn waarschijnlijk de oorzaak van het bijna-ongeluk met een toestel van Southwest Airlines, zo is gebleken uit een inspectie van de Amerikaanse Raad voor de Transportveiligheid (NTSB). Mogelijk moeten nu honderden Boeing 737's, waaronder vier van Nederlandse maatschappijen, tijdelijk uit bedrijf worden genomen.

Het passagiersvliegtuig van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij kwam vrijdag vlak na het opstijgen in Phoenix in de problemen. Op het moment dat het toestel zijn kruishoogte bereikte, ontstond n het dak van de cabine, boven de linkervleugel, een gat van 1,5 meter breed en 35 centimeter hoog. De piloten zetten het toestel veilig aan de grond op een militair vliegveld in Arizona. De 118 passagiers en de bemanning kwamen met de schrik vrij.  Technici hebben het beschadigde stuk vliegtuigromp dit weekeinde uitgezaagd en voor nader onderzoek naar het expertisecentrum van de NTSB in Washington­­ gebracht.

Verborgen gebreken
De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij besloot na het incident 79 van zijn 170 Boeing 737-300's aan de grond te houden. Deze worden alle onderzocht op verborgen gebreken. Drie van de doorgelichte toestellen vertonen hetzelfde euvel als het kapotte vliegtuig: kleine langwerpige scheurtjes in de romp, waarschijnlijk veroorzaakt door metaalmoeheid in de aluminium schil.
Vliegtuigen hebben een drukcabine die na de start wordt opgeblazen en vlak voor de landing weer leegloopt. De passagiers ervaren daardoor tijdens de reis dezelfde luchtdruk als op aarde.  Omdat de atmosfeer op grote hoogte zeer ijl is, kunnen mensen in een vliegtuig niet goed ademen zonder kunstmatige luchttoevoer. Maar de voortdurende compressie en decompressie die vliegtuigen ondergaan, kan op den duur metaalmoeheid veroorzaken.

De scheurtjes in de Boeing 737-300 van Southwest Airlines bevonden zich op meerdere plaatsen langs de horizontale 'lapnaden'. Deze lopen aan weerszijden over de hele lengte van het toestel en verbinden de bovenkant met de onderkant van de romp door middel van klinknagels en lijm. Hoewel niet vaststaat dat de scheurtjes de oorzaak zijn van het gat in de romp, ging de NTSB daar gisteren wel van uit. Bij het eerste onderzoek bleek dat de scheuren al aanwezig waren voordat het gat in de romp werd geslagen. Zorgelijk is dat de scheurtjes niet alleen in de buurt van het gat zijn gevonden, maar ook op andere plaatsen in hetzelfde toestel (de inspectie spreekt van 'wijdverbreide scheurvorming'), en in nog drie andere vliegtuigen van hetzelfde type.

Fabrikant Boeing heeft daarom een 'onderhoudsbulletin' uitgevaardigd voor de genoemde Boeing 737's die meer dan 30 duizend vluchten hebben gemaakt. De NTSB stelde die extra veiligheidscontroles gisteren nog niet verplicht, maar het bestuurslid zei dat de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA dat waarschijnlijk wel zal doen.

Oudere variant
De Boeing 737-300 is een oudere variant van de populaire 737-serie. De meeste vliegmaatschappijen vervangen ze momenteel stapsgewijs door nieuwere generaties vliegtuigen. Volgens de FAA zijn er wereldwijd nog 931 Boeing 737-300's in bedrijf, waarvan 288 bij Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen.
US Airways blijft voorlopig gewoon doorvliegen met zijn 737-300's.

KLM
KLM heeft er nog drie en wil de laatste 737-300 volgend jaar met pensioen sturen. Ook de Nederlandse maatschappij is niet van plan de in opspraak geraakte toestellen uit de lucht te halen. Een woordvoerster: 'Wij controleren onze vliegtuigen altijd zeer intensief en hebben dus geen reden aan te nemen dat ze niet veilig zijn.'

Transavia en ArkeFly hebben geen Boeing 737-300's in dienst. Vakantievlieger Corendon bezit één 737-300, bevestigt een woordvoerster. Ook deze maatschappij ziet geen aanleiding het toestel op non-actief te zetten. 'Onze Boeing 737-300 is vergeleken met dat toestel van Southwest Airlines relatief nieuw', aldus de verklaring van Corendon. Veel scheelt het niet. De Boeing van 737-300 van Corendon is veertien jaar oud, één jaar jonger dan het gewraakte toestel van Southwest. De drie KLM-toestellen zijn 18,5 jaar geleden opgeleverd.

Southwest Airlines was verbaasd over de bevindingen van de NTSB. 'Dit is een nieuw en onbekend probleem', zei een topman van het bedrijf. Het bewuste toestel was voor vertrek nog gecontroleerd en werd bij die check-up in orde bevonden. Volgens de NTSB zegt dat niet veel, de scheurtjes worden alleen zichtbaar als het vliegtuig wordt gedemonteerd. In maart 2010 werd het ongelukstoestel voor het laatst uit elkaar gehaald voor een intensieve controle en onderhoudsbeurt. Daarbij vonden de monteurs tien scheurtjes in de romp, blijkt uit de FAA-registers. Die zijn toen allemaal gerepareerd. Het verplichte onderhoudsschema voor de Boeing 737-300 is volgens de luchtvaartmaatschappij strikt nageleefd.

De maatschappij liet in het verleden op dat vlak wel steken vallen. De FAA legde Southwest Airlines een paar jaar terug een boete op van 7,5 miljoen dollar omdat de verplichte inspecties aan vliegtuigrompen niet waren uitgevoerd. De 79 vliegtuigen die Southwest Airlines sinds vrijdag aan de grond houdt, hebben nog hun originele aluminium huid. Bij de andere negentig 737-300's van Southwest is die huid al vervangen, en het risico op metaalmoeheid is dus geringer.