Het dringt niet door: we moeten zelf voor onze oude dag zorgen

Het blijft behelpen met de financiële zelfredzaamheid van de Nederlanders. Slechts twee op de vijf mensen zet extra geld opzij voor zaken als extra aflossingen op de hypotheek.

Peet Vogels 20-02-18, 13:36 Laatste update: 20-02-18, 17:21

Dat blijkt uit onderzoek van het Nibud in opdracht van de Rabobank. Barbara Baarsma, directeur Kennisontwikkeling bij de Rabobank, vindt de cijfers verontrustend. ,,De trend is dat de overheid zich terugtrekt en mensen meer verantwoordelijk worden voor zaken als scholing en aanvullend pensioen. Dat besef dringt te langzaam door, de helft van de mensen zegt zich zorgen te maken over de toekomst. Maar dat leidt niet altijd tot actie.''

Een goed pensioen is de verantwoordelijkheid van het pensioenfonds, de verzekeraar of de overheid vindt bijna 40 procent van de Nederlanders. ,,Terwijl het pensioen niet waardevast is. Mensen moeten dus zelf nadenken wat ze willen op hun oude dag'', aldus Baarsma.

'Ronduit schokkend' vindt ze de conclusie dat 80 procent geen geld opzij legt voor scholing en dat niet van plan is. ,,Je kennis is je belangrijkste kapitaal op de arbeidsmarkt. Mensen moeten in zichzelf investeren. Dan is je kans op betaald werk het grootst. Zeker nu de flexibilisering doorgaat.''

Baarsma wil dat de bank de klanten bewust maakt van die grotere eigen verantwoordelijkheid. ,,Wij gaan het gesprek aan. Wat zijn uw wensen, middelen? Hoe dicht je het gat? Dat kan door meer te werken, langer doorwerken, scholing en soms sparen of beleggen. De helft van de vrouwen tussen de 20 en 65 is niet economisch zelfstandig. Die krijgen een enorme inkomensval als ze gaan scheiden. Wees je daarvan bewust en bouw een financiële buffer op, voor het geval dat zoiets gebeurt.''

Drie Nederlanders over hun financiën:

Sparen, sparen, sparen

Gerhard Hornman (56) zag de bui in 2008 hangen. ,,De kredietcrisis brak uit en op mijn werk werd in 2009 een reorganisatie doorgevoerd. Toen besefte ik dat ik mijn pensioen niet zou halen op mijn werk.''

Als tijdschriftjournalist zag hij de markt steeds verder teruglopen en nam een drastisch besluit. Op zijn 55ste wilde hij voldoende financiële ruimte hebben om te stoppen met werken. ,,Ik las een boek over de kredietcrisis en daar werd een tip gegeven, los je schulden zo snel mogelijk af, vooral de hypotheek. Daar ben ik mee begonnen.''

Dat ging direct vol gas. ,,Ik liet de hypotheekrenteaftrek achteraf uitbetalen bijvoorbeeld. Dat geld gebruikte ik voor aflossing van de hypotheek. Maar ook het vakantiegeld. We gingen niet meer op wintersport met het gezin met twee kinderen. Dat scheelde 2.400 euro. En we reden een Fiat Panda.’’

Ook in de dagelijkse uitgaven werd flink gesneden. ,,De thermostaat staat lager en we kochten alleen voedingsmiddelen, geen chips of frisdrank en dergelijke. In totaal konden we met de helft van het inkomen toe. Daardoor konden we 15.000 tot 20.000 euro per jaar extra aflossen. En dat leidde weer tot lagere maandlasten en meer geld om af te lossen.''

Financieel heeft Hornman het nu voor elkaar. ,,Ik kan met veel minder toe. Waar het om gaat is dat je nooit moet denken ik moet doorwerken tot mijn 68ste voor ik pensioen krijg. De overheid bepaalt wanneer je aow krijgt, de rest bepaal je zelf.''

Geluk bij een ongeluk

Judith van Otterdijk (38) ontdekte vorig jaar hoe belangrijk het is om je financiën goed op orde te hebben. Dankzij een spaarpotje weet ze een langdurige ziekteperiode te overbruggen.

,,Ik ben zzp’er en in de vijf jaar dat ik werk heb ik nog geen dag zonder opdrachten gezeten. Ik werk in de financiële sector en voor farmabedrijven.'' De verdiensten zijn goed. ,,Ik ben best een levensgenieter, uit eten, vakantie en dergelijke, maar ik spaar ook veel.'' In december 2016 kocht Van Otterdijk een huis, waarvoor ze een groot deel van haar spaargeld gebruikte.

In mei vorig jaar stortte haar wereld even in. ,,Er werd borstkanker bij mij geconstateerd. Toen dacht ik wel: oh jee hoe moet dat nu? Ik kon niet werken en de lasten lopen gewoon door. Ik kreeg ook nog allerlei extra kosten bijvoorbeeld voor een pruik en voor medicijnen.''

Gelukkig had ze nog een spaarpotje. ,,Dat was mijn geluk. Ik houd altijd geld achter de hand voor onvoorziene uitgaven. Eigenlijk was het meer bedoeld voor een andere auto of een wasmachine, maar dankzij dat geld hoefde ik mijn huis niet te verkopen. De tijd kon ik overbruggen dankzij mijn spaargeld.''

Inmiddels is de borstkanker overwonnen en kan Van Otterdijk weer vooruit kijken. Ze heeft een belangrijke les geleerd. ,,Vrienden van mij stoppen hun spaargeld in lijfrentepolissen of een huis. Dat is voor het pensioen zeggen ze. Maar het is belangrijk om geld achter de hand te hebben dat je direct kunt gebruiken.''

Werken zolang het leuk is

Lex van Tricht (73) rijdt wekelijks zo’n 2.000 kilometer voor zijn werk. Van zijn karige aow-uitkering kan hij niet leven, dus moet er gewerkt worden voor brood op de plank.

,,Ik heb 16 jaar in Afrika gewerkt, in Rwanda, Burundi, Ivoorkust en Nigeria. In dat laatste land was ik technisch directeur bij een gereedschapsmaker. Had ik 122 mensen onder me. Daar woonde ik met mijn eerste vrouw.''

Dat huwelijk mondde uit in een scheiding. Van Tricht hertrouwde maar dat was ook geen succes. ,,Ik was doodziek, lag op sterven en die vrouw beroofde me. Ze probeerde achter mijn rug de antieke auto die al 61 jaar in de familie was te verkopen.''

Dat huwelijk liep ook op de klippen. ,,Ik heb in mijn werkzame leven maar 9,5 jaar in Nederland doorgebracht. Ik heb dus heel weinig aow opgebouwd. Toen ik in Afrika en Frankrijk woonde kon ik wel vrijwillig aow-premie betalen, maar de premie was heel hoog. Dat heb ik dus niet gedaan.''

Zijn aow bedraagt 325 euro per maand. Van Tricht had nog wel een huis in België achter de hand. ,,Dat was mijn pensioenvoorziening. Maar toen kwam de crisis en moest ik het huis met drie ton verlies verkopen.''

Van Tricht woonde toen bij zijn zoon en diens gezin in Frankrijk, maar besloot naar Nederland te verkassen. ,,Pa, daar zijn uitzendbureaus voor 60 plussers, zei mijn zoon. Ik ging naar zo’n bureau en werd direct aangenomen, dat is nu tien jaar geleden.''

Werken is noodzaak voor Van Tricht, maar zo voelt hij het niet. ,,Ik werk graag, ik ontmoet in mijn werk veel leuke mensen. De hele dag thuiszitten is niets voor mij. Zolang de gezondheid het toestaat blijf ik werken. Als het niet meer gaat kan ik naar mijn kinderen en kleinkinderen in Frankrijk verhuizen.''