‘Honderden kleine supers vallen om door tabaksverbod’

Om het aantal rokers in Nederland terug te dringen gaat de verkoop van sigaretten en andere tabakswaar stap voor stap aan banden. Vanaf 2023 is het niet meer mogelijk om online tabak te kopen en in 2024 gaat het verbod in voor alle supermarkten. Na 2030 zijn tankstations en tabaks- en gemakswinkels aan de beurt, waarna de verkoop van tabak is voorbehouden aan speciaalzaken.

Uit onderzoek dat VWS liet doen, blijkt dat de stop op de tabaksverkoop leidt tot een sterke daling van de nettowinst voor kleine supermarkten. Tabak maakt in deze winkels een belangrijk deel van de omzet uit (gemiddeld 14 procent). Vooral kleine supermarkten zijn bang dat klanten bij een andere winkel boodschappen doen als ze straks voor hun tabak verder moeten reizen.

De onderzoekers geven aan dat mogelijk vijfhonderd supers failliet gaan. Kleine supermarkten met een hoog aandeel omzet uit tabak, die geen tabakswinkel op loopafstand hebben, moeten waarschijnlijk gedwongen stoppen doordat er veel minder klanten komen. ‘Het verdwijnen van de lokale supermarkt zal ook de aanloop bij andere winkels en horeca doen inzakken. De sluiting kan daardoor negatieve gevolgen hebben voor de leefbaarheid in buurten en kleine dorpen. Ook voor de ondernemers zelf heeft het stoppen grote gevolgen’, zo valt te lezen in het rapport over het beperken van de tabaksverkoop.

Staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) meldt in een brief aan de Tweede Kamer dat met name de gevolgen voor de leefbaarheid van deze dorpen ‘de nodige aandacht vragen’. Volgens hem moeten bij de keuze voor de verdere afbouw van tabak, bedrijfseconomische en sociale aspecten worden meegenomen. Wat dit concreet betekent, is niet duidelijk. Gezien zijn demissionaire status laat Blokhuis die afweging echter aan het nieuwe kabinet.

Het Vakcentrum, belangenbehartiger van zelfstandige winkeliers, is blij dat Blokhuis de negatieve effecten van een verkoopverbod van tabak in supermarkten erkent. Directeur Patricia Hoogstraaten: ,,Wij willen graag het gesprek aan over de bredere gevolgen. Want met het verdwijnen van de supermarkt komen vaak ook andere functies te vervallen, bijvoorbeeld als het gaat om post- en bankzaken en andere services. Bovendien vervalt een ontmoetingsplaats.’’ 

Hoogstraaten vreest dat door het verbod straks veel klanten de grens overgaan en in Duitsland en België tabak gaan kopen. ,,Dat geldt niet alleen voor mensen die in de grensgebieden wonen, er zijn steeds meer Nederlanders die het de moeite vinden om hiervoor naar onze buurlanden te gaan. Kijk maar hoe populair het tanken is.’’ 

Ze wil de politieke partijen overtuigen om nog eens goed na te denken over een alternatief voor het missen van de tabaksverkoop. ,,We hadden het zelf al onderzocht, maar nu concludeert ook een onafhankelijk bureau dat de gevolgen voor de kleinere winkels dramatisch kunnen zijn. Want rokers die hun tabak aanschaffen, kopen bijna altijd meer boodschappen in de winkel. Wellicht kan het leed van de ondernemers worden verzacht door de verkoop van e-sigaretten in de supermarkten niet te verbieden.’’

Bekijk hier al onze video’s over de economie: