Pleidooi voor de suikertax

Mijn overgrootouders waren Friese herenboeren. Mede dankzij hen kende mijn moeder nooit honger. Maar ze herinnerde zich nog levendig de armoede die voor en tijdens de oorlog in Nederland volop aanwezig was. Na de oorlog lukte het binnen twintig jaar om iedere Nederlander te voorzien van betaalbaar voedsel. Dankzij verbeterde productiemethodes en jawel: subsidie. Boeren gingen meer en efficiënter produceren door flinke staatssteun. Het landbouwbeleid was in de jaren zestig een groot succes. De armoede op het platteland werd uitgebannen. Iedere Nederlander kon zijn buikje rond eten tegen vriendelijke prijzen. De subsidie veroorzaakte wel enorme overproductie. Boterbergen en melkplassen die elders werden gedumpt en boeren buiten Europa de armoede indrukten. Uiteindelijk is subsidie op veel produceren afgeschaft. In plaats van honger kampen we in Nederland nu met een obesitas-epidemie. Wie had zich toen kunnen voorstellen dat enkele generaties later de helft van de bevolking zou lijden aan overgewicht?

De ironie is dat de armen die toen omvielen van de honger nu het grootste slachtoffer zijn van de obesitas epidemie. De minder bedeelden eten vaker fastfood en bewegen minder. Mede daardoor leven ze korter en minder gezond. Je kunt zeggen: dat is eigen verantwoordelijkheid. We kunnen mensen niet dwingen broccoli te eten en touwtje te springen.

Dure subsidies om de zelfgekozen levensstijl van individuen aan te passen is betuttelend en niet meer van deze tijd. Mmm, ik geloof niet zo in onze keuzevrijheid met het permanente reclamebombardement van fastfoodketen en frisdrankfabrikant. Je kan geen stap zetten of je wordt met je neus wel op een hamburger gedrukt via radio, tv, uithangbord of website. Resultaat: bijna een miljoen Nederlanders die aan diabetes 2 lijden. Het argument van de vrije markt om dealers van vet en suiker de vrije hand te geven, is niet sterk. De markt is niet vrij en is het nooit geweest.

Vuurwapens en heroïne zijn niet verkrijgbaar en dat lijkt me een goede zaak. Een markt met te weinig regels werkt uitwassen in de hand. De huidige obesitas-epidemie is er een voorbeeld van. Wat vrij te koop is, is altijd een uitkomst van maatschappelijk en politiek debat. Met het welzijn van de burger als grootste goed. En het welzijn van ons en onze kinderen is met die overvloed van ongezond, te goedkoop voedsel in het geding.

Strengere regels voor vergunningen van fastfoodwinkels zoals een groep wetenschappers recent voorstelde, is een goed idee. Of een suikertax bijvoorbeeld. De wereldgezondheidsraad stelt dat een prijsverhoging van twintig procent op ongezond voedsel een gezonder consumptiepatroon in de hand werkt. Mexico, Engeland, Finland en Frankrijk doen het al. De inkomsten van suikertax kunnen we dan weer gebruiken om gezonder eten te stimuleren en zo het leven van miljoenen Nederlanders structureel te verbeteren.

Reageren? roland.duong@persgroep.nl