Schuldenmoeras

Een verklaring hiervoor is te vinden in het fenomeen 'verliesaversie', ontdekt door de gedragseconomen Daniel Kahneman en Amos Tversky. Uit allerlei experimenten blijkt dat we het erger vinden om te verliezen dan dat we gelukkig worden van winnen. Kahneman en Tversky berekenden zelfs dat we verliezen twee keer zo vervelend vinden als dat we gelukkig worden van winnen. Een testje: zou je meedoen aan de volgende weddenschap? Als het kop is, verlies je 100 euro. Als het munt is, win je 150 euro. Uit angst 100 euro te verliezen bedanken de meeste mensen voor dit wedje. Typisch gevalletje verliesaversie.

Verliesaversie weerhoudt ons er in eerste instantie ook van om schulden te maken. Schulden maken doet pijn. Maar, en daar zit het probleem, onze pijn wordt bij grotere verliezen wel iets groter maar niet heel erg. De impact van het verlies vlakt af naarmate je schuld groter wordt. Bij winst speelt overigens hetzelfde mechanisme: de invloed van winsten neemt af naarmate iemand meer heeft. Oftewel, een miljonair die 10.000 euro wint is daar minder blij dan iemand in de bijstand.

Bedrijven en overheden hopen schuldenaren in beweging te krijgen door de schuld fors te verhogen met allerlei incassokosten. Dan gaan ze wel betalen! Experimenten uit de gedragseconomie vertellen ons dat dat geen enkele zin heeft. Maar helaas, een nieuw inzicht leidt niet altijd tot ander gedrag.

Reageren? economie@ad.nl