De aanpak van zwerfafval is mislukt, tientallen miljoenen helpen niet om Nederland schoner te maken

Helene van Zutphen runt sinds 2012 Nederland Schoon, de stichting die beoogt zwerfafval te voorkomen. Dat de hoeveelheid zwerfafval in al die jaren niet echt is afgenomen, frustreert haar allerminst.

De Landelijke Opschoondag (21 maart is het weer zover) en de grote, groene afvaltonnen bij onder meer supermarkten: ze zijn allemaal bedacht door Nederland Schoon. Al meer dan twintig jaar werkt de stichting aan het verminderen van het zwerfafvalprobleem. 

Het blijkt vechten tegen de bierkaai. Jaarlijkse tellingen van Rijkswaterstaat wijzen uit dat de hoeveelheid afval in diezelfde periode nauwelijks is gedaald. Integendeel, bepaalde soorten zwerfafval, zoals kleine flesjes en blikjes, zijn juist toegenomen, blijkt uit de zogeheten zwerfafvalmonitor. Dit afval is een fikse kostenpost voor gemeenten. Jaarlijks geven zij tussen de 200 en 250 miljoen euro uit aan het opruimen van zwerfafval.
_{(Tekst gaat verder onder de afbeelding)}

Dat het complex is, erkent ook directeur Helene van Zutphen van Nederland Schoon. Was er een simpele, slimme oplossing geweest, zegt ze, dan zat haar werk er nu op. En dat is bij lange na niet het geval.

Critici zien Nederland Schoon vooral als een vehikel van het verpakkend bedrijfsleven. En die verpakkingsindustrie is tegen het heffen van statiegeld. Volgens Van Zutphen heeft dat echter geen invloed op de doelen van Nederland Schoon. 

„Waar ik mee te maken heb, is de afspraak dat het verpakkend bedrijfsleven Nederland Schoon deels betaalt. Voor de rest hang ik niet aan bepaalde doelstellingen, behalve het doel waar we voor opgericht zijn: zwerfafval en de hinder daarvan voorkomen en bestrijden.” Over statiegeld wil ze dus niets zeggen.