Open brief aan de voorzitter van de raad van toezicht van ArtEZ: ‘Bestuur AKI wil eigen hachje redden’

Geachte heer Ballings,

Graag vraag ik uw aandacht voor het volgende. Op woensdag 28 september 2022 las ik in Tubantia het artikel ‘De cultuur van de AKI (de ArtEZ – hogeschool voor de kunsten) ligt zwaar onder vuur’. Er wordt een schets gegeven van een grimmige, verstikkende werksfeer waaronder zowel studenten als docenten gebukt gaan.

Docenten nemen ontslag, murw geworden van de processen van diskwalificeren, kwaad spreken en manipuleren. Studenten wendden zich in 2020 in een open brief tot het bestuur waarin zij aangeven dat zowel zij als hun kritische docenten zich door het bestuur monddood voelen gemaakt.

Een concreet inzicht in het functioneren van ArtEZ kreeg ik uit het vonnis van de rechtbank Gelderland van 8 juni 2022 waarin de rechtbank concludeert dat ArtEZ onrechtmatig heeft gehandeld jegens een student en dat ArtEZ dientengevolge de door de student geleden schade dient te vergoeden. Er wordt letterlijk gesteld dat ArtEZ niet heeft gehandeld zoals van een redelijk handelende en redelijk bekwame onderwijsinstelling mag worden verwacht.

In genoemd artikel in Tubantia is ook de reactie opgenomen van de voorzitter van het college van bestuur van ArtEZ. Bij het lezen hiervan viel ik van mijn stoel. Ik zou verwachten dat de bestuurder, na kennisname van de inhoud, een open houding zou aannemen, de moeite nemend zich te verplaatsen in de situaties van de diverse bij de opleiding betrokken partijen. Dat zou mijns inziens de passende houding zijn van een redelijk handelende en redelijk bekwame bestuurder.

Het tegenovergestelde gebeurde. In plaats van het op zich laten inwerken van de alarmerende ontwikkelingen in de instelling en van de problemen waar studenten en docenten dagelijks mee te maken hebben, poneert de bestuursvoorzitter dat ‘het bestuur de veiligheid op onze opleidingen wil waarborgen’ en ‘dat bij het bestuur het welzijn van de studenten altijd voorop staat’. De vlucht naar voren wordt afgerond met de constatering dat ‘het bestuur moet zien te roeien met de riemen die het heeft.’

Van enige kritische zelfreflectie en van enige mate van eigen verantwoordelijkheid nemen is geen spoor te bekennen. Zeker, de bestuursvoorzitter zegt zich ervan bewust te zijn dat ArtEZ de eerder genoemde rechtszaak heeft verloren. Maar de voorzitter houdt vol dat de opleiding het zorgvuldig heeft proberen te doen. Geen woord over de pijn en het verdriet van de student die zijn studie zag stranden en die een nieuwe start elders moet zien te maken.

Ik kan niet anders dan concluderen dat deze bestuurder alle energie inzet om het eigen hachje te redden. ‘Natuurlijk wordt er binnenkort een objectief cultuuronderzoek gedaan en zullen de eventueel noodzakelijke bijsturingen worden verricht.’ Gelooft u het? Ik niet. Zichzelf versterkende processen van intimidatie en angst zullen de opleiding ten deel blijven vallen. Tenzij...

Deze brief stuur ik u vanuit mijn interesse in de rol die u, voor u als voorzitter van de raad van toezicht van ArtEZ, ziet weggelegd. Mijn collega Rienk Goodijk (VU), expert op het terrein van onderzoek naar kwaliteit van bestuur en toezicht, stelt dat een toezichthouder wordt geacht de bestuurder te kunnen uitdagen, maar hij houdt tegelijk actief in de gaten of deze geen onverantwoord gedrag vertoont en het publieke belang niet uit het oog verliest.

U begrijpt dat ik mij ernstige zorgen maak over het functioneren van het college van bestuur van ArtEZ. Ik laat mij graag door u nader informeren omtrent de stappen die u vanuit de raad van toezicht van ArtEZ van plan bent te nemen.

Met vriendelijke groet,

Geert Sanders

hoogleraar (emeritus) Organisatiecultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen