UT op zoek naar twijfelaars coronaprik in Enschede: ‘Luister je liever naar critici of voorstanders?’

Het blauwe gevaarte was donderdag alvast niet te missen op het Van Heekplein in het hart van de Enschedese binnenstad. In die Experivan, ofwel een mobiel testlab, wordt deze dagen hard gewerkt aan het onderzoek. Een onderzoek dat duidelijkheid moet bieden over de vaccinatietwijfelaars. Want die zijn er. 

Jan-Willem van ’t Klooster is als managing director van de faculteit Behavioural, Management and Social Sciences (BMS) betrokken bij het experiment. Hij weet precies wat er zich in de blauwe bus afspeelt. „Wat we te weten willen komen, is simpelweg wat het beste werkt”, zegt hij. „Hoe kijkt een twijfelaar nou tegen de de vaccinatiecampagne aan? Door wie laat hij of zij zich beïnvloeden bij de keuze? Varen zij juist op positieve berichtgeving over vaccinatie of steunen ze liever op de critici? Allemaal vragen die we hopen te beantwoorden.”

Nu kun je dat natuurlijk heel eenvoudig aan iemand vragen. En dat gebeurt ook op grote schaal, middels een fors panel dat vanuit huis vragenlijsten invult. In de testbus gaan de heren en dames van de UT nog een stap verder. 

„Onze Experivan zit vol met allerlei moderne snufjes en meetinstrumenten. Daarmee willen we de prikbereidheid in kaart brengen”, geeft Van ’t Klooster aan. „Voorbijgangers kunnen binnenstappen, plaatsnemen en wij laten ze dan allerlei beelden zien. Tweets bijvoorbeeld. Tweets van vaccinatievoorstanders, influencers en tegenstanders. Door die meetapparatuur zien wij precies hoe de proefpersonen met hun ogen reageren en of bepaalde informatie emoties losmaakt.” 

Zo zetten medewerkers van de BMS een speciale eye-tracker in, waarmee ze oogbewegingen volgen. „Leest iemand een passage uit een campagnefolder of van een overheidswebsite bijvoorbeeld uit? Dat meten we daarmee.” Tegelijkertijd is het van belang of de proefpersonen de bronnen achter de getoonde beelden checken. „Het maakt immers nogal verschil of een huisarts, politicus of hippe influencer iets zegt.”

De UT is niet als enige geïnteresseerd in de onderzoeksvragen. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kijkt van een afstandje begerig mee. „Want deze informatie kun je natuurlijk straks prima gebruiken bij de zogenaamde bezemacties. Dat zijn acties waarmee de overheid en verwante organisaties voor elkaar hopen te krijgen om ook de grootste twijfelaars over de streep te trekken.” 

Een twijfelaar is ook niet per se een weigeraar of anti-vaxxer, benadrukt Van ’t Klooster. „Soms ligt het ook gewoon aan de informatievoorziening en de bereikbaarheid van bepaalde groepen. Daarom komt er vrijdag een groep mensen langs die de Nederlandse taal niet goed beheerst. Daar is echt nog wel wat werk aan de winkel, als het om informatievoorziening gaat.”

Bij het project is wel enige haast geboden. De vaccinatiecampagne is immers in volle gang en verloopt momenteel razendsnel. Het moment dat er meer weigeraars en twijfelaars zijn dan gewillige mensen nadert in rap tempo. „Daarom willen we aan het einde van de maand rapporteren aan VWS”, zegt de managing director. „Zodat ze het mee kunnen nemen in het beleid voor Nederland.”

Aan bereidheid voor het onderzoek lijkt alvast geen gebrek. „We zien heel veel nieuwsgierige voorbijgangers die mee willen werken. Al zien we natuurlijk vooral mensen die zich wel willen laten vaccineren. Dat blijkt zo op het oog toch echt wel de meerderheid.”

Wie eens wil kijken bij de bus, kan dat vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur nog doen op het Van Heekplein.