Wonen in een oude school of winkel: kwart van alle nieuwe huizen in Enschede en Hengelo was eerder iets anders

In totaal zijn er in 2020 10,2 duizend woningen bijgekomen door transformatie van kantoren, winkels en andere niet-woningen. Dat is iets minder dan in de jaren daarvoor, want in zowel 2018 als 2019 ging het nog om ongeveer 12.000 nieuwe ‘transformatiewoningen’ per jaar. Vooral kantoren worden minder vaak omgebouwd, zo blijkt uit onderzoek van het CBS.

Ook in Twente krijgen de laatste jaren veel kantoren en oude schoolgebouwen een tweede leven als woonhuis, veelal appartementen. Zo werden in Enschede vorig jaar zeventig luxe appartementen gerealiseerd in de oude Ambachtsschool en wordt de voormalige Bataafse Kamp in Hengelo omgebouwd tot een appartementencomplex. Ook in de rest van deze regio staan nog tal van projecten voor ‘vernieuwbouw’ op de rol.

Wie kijkt op een kaart van Twente en de Achterhoek met daarop het aantal transformatiewoningen dat er in 2020 is bijgekomen, valt op dat Enschede en Hengelo er bovenuit steken. In een grote stad is de ruimte voor volledige nieuwbouw vaak beperkter en de leegstand groter, waardoor sneller wordt gekozen voor het verbouwen van een pand zonder woonfunctie naar een pand mét woonfunctie. In Enschede was maar liefst 28,1 procent van alle in 2020 opgeleverde woningen een 'transformatiewoning’. Hengelo volgt daar iets achter, met 27,1 procent.

Het verschil met minder stedelijke gemeenten is groot. Waar Dinkelland (14,5%) en Haaksbergen (14,3%) vorig jaar nog relatief veel nieuwe woningen uit oude gebouwen creëerden was dat aantal in gemeenten als Twenterand (1,6%),  Wierden (1,1%) en Tubbergen (0,7%) nihil. In de gemeente Hellendoorn werd zelfs geen enkele nieuwe woning gebouwd vanuit een pand met eerder een andere bestemming. Nul procent.

Volgens het CBS voegen woningtransformaties vooral kleine woningen toe aan de woningvoorraad van Nederland, waarin vooral jong alleenstaanden wonen. Het gemiddelde gebruiksoppervlak van dat soort woningen was in 2020 76 m2. Gemiddeld hebben woningen in Nederland een gebruiksoppervlak van zo’n 119 vierkante meter. 

Behalve volledig omgebouwde panden komt een groot gedeelte van de nieuwe woningen ook voort uit ‘deeltransformatie’. Dat betekent dat maar een gedeelte van een pand wordt omgebouwd voor een woonbestemming, bijvoorbeeld woonboerderijen waarvan de aangebouwde stal wordt verbouwd, of flatgebouwen waarbij de garages of winkels op de begane grond worden omgezet naar appartementen. Bij meer dan de helft van de gevallen in 2020 is minder dan 50 procent van het pandoppervlak verbouwd tot woonruimte. In maar een derde van de gevallen is een heel pand omgebouwd.