Hoe is mijn energierekening opgebouwd? ‘Je betaalt eigenlijk twee keer belasting’

1. Leveringskosten
Energieleveranciers brengen allereerst leveringskosten in rekening. ,,Dit zijn vaak vaste en variabele kosten”, zegt Joyce Donat van de Consumentenbond. ,,De vaste kosten zijn meestal zo’n 5 à 10 euro per maand”, weet Joris Kerkhof van Independer. ,,Die betaal je altijd, ongeacht de hoogte van je verbruik.”

,,Dan zijn er ook variabele leveringskosten, bijvoorbeeld 0,50 euro per gebruikte kWh stroom en 2,50 euro per gebruikte m3 gas. Hoe meer je verbruikt, hoe hoger de rekening wordt.”

In deze kosten zit ook de winstmarge van de energiemaatschappij. Hoe meer jij verbruikt, hoe meer zij dus verdienen. ,,Maar ze kunnen niet zomaar vragen wat ze willen”, zegt Donat. ,,Er is wel toezicht op vanuit de Autoriteit Consument en Markt (ACM), zodat de prijs acceptabel blijft.”

Kerkhof: ,,De leveranciers bepalen de variabele leveringskosten aan de hand van de inkoopprijzen die zij moeten betalen op de inkoopmarkt voor gas en stroom. Zijn die prijzen hoog, dan berekenen zijn die door aan de consument.”

Ieder huishouden betaalt netbeheerkosten. ,,Dit is een vast bedrag”, zegt Donat. ,,Dat bedrag kan wel per aanbieder verschillen, maar je kunt niet switchen van netbeheerder omdat die regiogebonden zijn.” Kerkhof vult aan: ,,Er zijn zeven netbeheerders in Nederland. Netbeheerders zorgen ervoor dat de stroom en gas daadwerkelijk geleverd kan worden.”

Kerkhof: ,,De maximale tarieven die netbeheerders mogen rekenen, worden jaarlijks op het eind van het jaar door de ACM bepaald. Een netbeheerder kan daar in het voordeel van de klant in afwijken. De prijzen stijgen al jaren, omdat het steeds drukker wordt op voornamelijk het elektriciteitsnet.”

Bij het prijsplafond wordt gerekend met een tarief van 1,45 euro per kuub gas tot een verbruik van 1200 kuub. Voor elektriciteit wordt het maximale tarief verlaagd tot 0,40 euro per kWh en het maximale verbruik ligt daarbij op 2900 kWh. Verbruik je meer, dan betaal je de variabele leveringskosten die gelden voor jouw contract.

Op de jaarafrekening wordt de definitieve balans opgemaakt. Het prijsplafond van 1200 kuub en 2900 kWh is door de overheid opgesplitst in 365 stukjes, waarbij je op een koude januaridag logischerwijs meer mag verbruiken dan een zwoele zomerdag in juli. Loopt jouw contract af op 1 maart? Dan telt de energieleverancier de stukjes tot 1 maart bij elkaar op om te bekijken wat je verbruik onder en boven het prijsplafond is tot het moment van afrekening.

Lees ook: Is mijn voorschotbedrag wel of niet aangepast naar het prijsplafond?

Over jouw verbruik betaal je belasting. Dat is de energiebelasting. Kerkhof: ,,Hoe meer je verbruikt, hoe meer belasting je betaalt.” In 2023 is de belasting voor stroom 0,1525 euro per kWh en voor gas 0,5927 cent per m3.

Maar dan heb je nog de vermindering energiebelasting. ,,Eigenlijk maakt dit het ingewikkeld”, zegt Donat. ,,Je zou denken: verreken dit meteen. Maar energie is een eerste levensbehoefte, dus er is de laatste tijd flink gesleuteld om de kosten binnen de perken te houden.” De vermindering energiebelasting is dit jaar 596,86 euro.

Wederom belasting? Ja, zeker. ,,Dat is een béétje nasty hè?”, stelt Donat. ,,Je betaalt eigenlijk twee keer belasting. Maar dit is altijd zo geweest. Je betaalt ook belasting toegevoegde waarde (btw). Tot 1 januari 2023 was deze verlaagd naar 9 procent, maar nu is het weer 21 procent.” Kerkhof: ,,Dat is teruggezet om ervoor te zorgen dat een deel van die opbrengst ingezet kan worden voor het energieplafond.”

Jouw termijnbedrag is meestal gebaseerd op je historische jaarverbruik. De geschatte kosten worden dan gedeeld door twaalf (maanden) en daaruit rolt jouw maandelijks te betalen termijnbedrag. ,,Op je jaarafrekening zie je dan nog een verrekening van bijvoorbeeld je welkomstkorting als je die hebt gekregen bij een vast contract”, zegt Donat.

ODE staat voor Opslag Duurzame Energie. ,,Een opslag die we met zijn allen betalen om een bijdrage te kunnen leveren aan alle zaken omtrent de klimaattransitie”, zegt Kerkhof over deze overheidsheffing. ,,Tot 2023 was dit nog een losse post, vanaf dit jaar zit de ODE verwerkt in het belastingtarief voor gas en stroom.”

Zeker niet. Je kunt gas en stroom apart van elkaar afsluiten. Kerkhof: ,,Een voordeel kan zijn dat je bij een andere stroomleverancier een hogere teruglevering met je zonnepanelen kan krijgen dan jouw gasleverancier je biedt. In dat geval kan het voordelig zijn om ze los van elkaar af te sluiten. Een nadeel kan zijn dat je met twee aparte leveranciers moet schakelen en van allebei apart documenten ontvangt.”

Wil je op de hoogte blijven van handige tips om met je geld om te gaan en geïnspireerd raken hoe anderen hun financiën regelen? Volg ons dan op Facebook en Twitter!

Dit artikel verscheen eerder op deze site in november 2022. Het is geactualiseerd.

De verwarming op 17 graden is goed voor de portemonnee, maar kan het kwaad?:

Bekijk hier onze video's over de energiecrisis: