Blog | Zzp’er heeft recht op vast tarief, maar moet ‘rekening’ niet bij belastingbetaler neerleggen

Ik was verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid en bouwde in eigen beheer pensioen op. Die tijd is niet meer. Als ik nu opnieuw als freelancer aan de slag zou moeten, zou de omzet hooguit op een derde van toen uitkomen, schat ik in. Want bij de meeste uitgevers en omroepen zijn freelancers nu de sluitpost op de begroting, de tarieven zijn enorm gedaald.

Er zijn dan ook nog maar weinig journalisten die uit roeping zelfstandig worden. Net als er maar weinig bouwvakkers, thuishulpen, verpleegkundigen en financieel adviseurs voor zichzelf beginnen, omdat ze dat zo graag willen. De meeste zijn hun vaste baan kwijtgeraakt bij reorganisaties of door hun werkgever richting het zelfstandig ondernemerschap geduwd met de belofte van een gegarandeerd minimum aantal opdrachten.

Armoede
Maar veel freelancers verdienen tegenwoordig het zout in de pap niet. De helft verdient jaarlijks minder dan 21.000 euro bruto, slechts 36 procent is verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid en meer dan de helft van de zzp’ers bouwt geen pensioen op. Doordat zzp’ers vaak met lage tarieven genoegen moeten nemen om aan werk te komen, remt dit ook de loonstijging van werknemers in vaste dienst. Dat is prettig voor werkgevers, die mede daarom hardnekkig weigeren om minimumtarieven voor zelfstandigen te gaan regelen in bijvoorbeeld een cao of een convenant dat per sector of branche wordt afgesloten.

Vakbond helpt
De FNV kondigde begin deze maand aan de belangenbehartiging van de zzp’er komend jaar tot speerpunt te gaan maken. Waar de vakbond aanvankelijk niets moest hebben van eenpitters - ze werden schamper ‘dagloners’ genoemd - komt FNV Zelfstandigen nu onder de centrale bond te vallen. Niet dat de FNV plotseling fan is van zzp’ers, maar ze zijn met bijna een miljoen. En dat zijn er voor de vakbond teveel om te kunnen blijven negeren. Het zou zowel voor werknemers in vaste dienst als voor zzp’ers goed zijn als de FNV toch tot minimale tariefafspraken weet te komen de werkgevers, zodat ook zzp’ers zichzelf kunnen verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en een pensioen kunnen opbouwen. Bovendien wordt op die manier het verschil in kosten kleiner dat een werkgever kwijt is aan een personeelslid in vaste dienst en wat hij de zpp’er moeten betalen.

Pensioen
Tegenover die vaste minimumtarieven mag dan wel de verplichting staan dat zzp’ers een AOV-verzekering nemen en pensioen gaan opbouwen. Sommige van hen zullen roepen dat ze daarvoor niet zelfstandig zijn geworden, maar als zij hun zaakjes niet regelen krijgt ‘de maatschappij’ straks de rekening gepresenteerd. Dan kan de belastingbetaler opdraaien voor de AOV-uitkering en de oudedagsvoorziening van de zzp’er. Want zelf belasting betalen doen zzp’ers nauwelijks. Ze hoeven over de eerste 7.280 euro die ze verdienen geen belasting te betalen en hebben de eerste jaren bovendien recht op startersaftrek en winstvrijstelling. Daardoor betalen veel eenpitters nauwelijks belasting over de eerste 24.000 euro die ze jaarlijks verdienen. Dus: voor wat, hoort wat.

Gerben Kuitert