Een sluitingsritueel na de bevalling: zo werkt het

Een sluitingsritueel kan vrouwen helpen om lichamelijk en emotioneel een belangrijke fase af te sluiten. Het sluiten van de kraamvrouw gebeurt in veel culturen. Het meest bekende sluitingsritueel is het rebozo sluitingsritueel uit Mexico.

In Nederland was het sluiten van de kraamvrouw tot de jaren 70 ook vrij gebruikelijk, weet Marijn van der Zwaard, zwangerschapscoach en oprichter van Hey Baby Coaching. ,,Mijn oma kende nog het sluitlaken, dat werd gebruikt als steun voor bekken, buik en organen.” De kraamvrouw werd destijds strak ingeknoopt en moest vervolgens elf dagen in bed blijven liggen.

Die traditie is in onze maatschappij verloren gegaan, vertelt Monique Ophorst, postpartum behandelaar, doula en oprichter van praktijk Buikgevoel. Ophorst bemerkt de laatste jaren wel een ommekeer en een stijging in het aantal vrouwen dat kiest voor een sluitingsritueel. Het rebozo sluitingsritueel komt uit de eeuwenoude Mexicaanse Cerrada-traditie, die een periode van veertig dagen na de geboorte van een kind omhelst. De kraamvrouw krijgt massages, warm eten en liefdevolle zorg van lokale vroedvrouwen en vrouwen in de familie.

Beiden experts vinden het belangrijk dat het ritueel met respect voor de oorsprong wordt uitgevoerd. Rebozo verwijst naar een Mexicaanse omslagdoek. Tijdens de bevalling wordt de doek door verloskundigen soms gebruikt om weeënpijn te verlichten, weet Ellen Plaschek, verloskundige bij Verloskundig centrum Puur Vroedvrouwen. ,,De doek is omhullend en geeft een veilig gevoel en speelt een grote rol in het sluitingsritueel.”

Het rebozo sluitingsritueel vindt traditioneel veertig dagen na de bevalling plaats. ,,Dan heb je het eerste herstel achter de rug en kom je langzaam uit de kraambubbel”, aldus Van der Zwaard. ,,In de kraamperiode worden we vaak overspoeld met kraambezoek en cadeaus. Maar voor de diepgaande menselijke ervaring van het krijgen van een kind is niet altijd ruimte.” Voor degenen die daar juist wel stil bij willen staan, kan een sluitingsritueel fijn zijn. ,,Ik vind het heel mooi dat er steeds meer aandacht is voor de periode na de bevalling en de transitie naar het moederschap. Het is fysiek en mentaal een pittige tijd”, vindt Plaschek.

Het ritueel begint met het delen van hetgeen wat je als kersverse moeder kwijt wil. Daarna is er tijd voor een bad en een ontspannende massage. ,,Het is bizar knap wat je lichaam doet tijdens de zwangerschap, bevalling en kraamtijd. Het sluitingsritueel is er om daar eervol op terug te kijken”, licht Van der Zwaard toe. Bovendien is het een moment om fysiek te sluiten. ,,Je lichaam heeft letterlijk ruimte gemaakt en zich geopend voor je baby. Tijdens de rebozosluiting voel je goed de grenzen van je lichaam en wat van jou is. Zo sluit je het weer.”

Dit sluiten gebeurt met zeven rebozo doeken die een voor een, van top tot teen, als cocon om het lichaam worden geknoopt. Hierdoor voelt het alsof je gedragen wordt, zowel fysiek alsook emotioneel. ,,De kraamvrouw wordt hierbij zacht op en neer gewiegd en gemasseerd. De doeken knopen en het masseren, doen we samen met de moeder, een zus of de partner. Vaak is het voor partners ook een mooie ervaring”, ziet Ophorst. ,,Sommigen denken dat zo’n ritueel erg zweverig is. Dat is niet zo. Het wordt afgestemd op degene die het ontvangt.”

Het ritueel hoeft niet per se veertig dagen na de bevalling plaats te vinden. Het kan ook veel later. Het sluitingsritueel wordt ook uitgevoerd na een miskraam, stilgeboorte of in de overgang, als je doorgaat naar een volgende fase.

,,Ik heb het ook gezien bij een vrouw die borstkanker had gehad. Ze verloor een borst en kwam vervroegd in de overgang. Dit wilde ze afsluiten”, zegt Ophorst. ,,We spreken tijdens het ritueel een wens of intentie uit. Natuurlijk openen we de doeken weer. Dit gebeurt van onder naar boven. Zo word je geopend voor een nieuwe levensfase.” Het kan zijn dat een sluitingsritueel niks voor jou is, omdat je het niet fijn vindt om gemasseerd te worden. ,,Als het bij je past, is dit een prachtig ritueel. Voor een ander is bijvoorbeeld een bezoekje aan de kapper fijner”, besluit Plaschek.