Slaperig gevoel na het drinken van koffie, hoe komt dat?

Dat koffie slaperigheid veroorzaakt is géén fabeltje. ,,Het heeft onder meer te maken met het effect van cafeïne op de slaapdruk”, vertelt neuroloog Annick Verstappen. ,,Vanaf het moment dat je ontwaakt, wordt er een slaapdruk in je lichaam opgebouwd. Dat zorgt ervoor dat je ‘s avonds moe bent, en makkelijk in slaap valt. Om die slaapdruk op te bouwen moet je activiteiten doen, zoals sporten, denken of koken. Hoe meer activiteiten je doet, hoe meer de chemische stof adenosine vrijkomt uit onze cellen. Dat bijproduct bindt zich aan de receptoren in onze hersenen, en maakt ons daarmee moe.”

Als je koffie drinkt, kan die werking daarentegen verstoord worden. ,,De actieve stof cafeïne kan zich ook binden aan dezelfde receptoren in de hersenen. Het actieve middel in koffie heeft al jarenlang de reputatie een energiebooster te zijn. Het maakt je alerter en zorgt ervoor dat je je beter kan concentreren. Maar het blokkeert ook tijdelijk de werking van adenosine, waardoor de slaapdruk niet wordt opgebouwd, en je je wakkerder gaat voelen.” Exact wat je van die koffie verwacht dus.

Maar de cafeïne zal na een tijdje uitgewerkt zijn. ,,De slaapdruk zal daardoor weer toenemen, waardoor je je plots erg moe kan voelen. Daarnaast is het ook zo dat je tolerant kan worden voor cafeïne. Als iemand zes kopjes koffie drinkt per dag, zal zijn lichaam zich daaraan aanpassen. Je lichaam wil cafeïne sneller afbreken, en zal na een tijdje zorgen voor meer receptoren voor deze stof in de hersenen. Het ‘wakkere’ gevoel na één kop koffie zal daardoor afnemen in intensiteit of gewoon verdwijnen. Dan heb je weer meer koffie nodig om datzelfde effect te bereiken, en ga zo maar door.”

,,Als je nog steeds een energieboost wil krijgen van koffie, dan raad ik aan om het met mate te consumeren", stelt de neuroloog. ,,Drink alleen maar koffie als je het écht nodig hebt. Zie het als iets leuks en handigs dat je af en toe doet. Zo raak je niet gewend aan cafeïne, en zal je lichaam bij een kopje koffie steeds diezelfde boost voelen.”

,,Hetzelfde geldt trouwens voor energiedrankjes die cafeïne bevatten. Drink die niet het hele jaar door, maar alleen op momenten waarop je jezelf echt hard moet concentreren. Drink ze bovendien ook niet voor het slapengaan. Door de cafeïne zal je minder snel in diepe slaap belanden, waardoor je slaapkwaliteit slechter wordt. Ook zeker iets om in gedachten te houden.”

Cafeïne kan ook een gunstig effect hebben op de sportpresentaties, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Zo werkt het: