CDA-Kamerlid: geef gedupeerden van psychologische test zo snel mogelijk hun wapens terug

In de jagers- en schietsportwereld was afgelopen week volop commotie over de zogeheten e-screener, een nieuwe, psychologische test met honderd ja-nee vragen die informatie moet geven of iemand wel of niet capabel is voor een wapenvergunning. Ingevoerd als extra check, naast al bestaande middelen als een antecedentenonderzoek, kluiscontrole aan huis en referentenonderzoek. Alle 60.000 mensen in Nederland met een wapenvergunning zouden deze de komende drie jaar eens moeten maken, de eersten - 60-plussers en 25-minners - zijn sinds 1 oktober getest. 

Volgens het ministerie is de test zo samengesteld dat de kans dat iemand een positieve score haalt terwijl een wapenverlof niet verantwoord moet worden geacht, klein is. Maar dat wordt door de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, de Nederlandse Organisatie voor Jacht en Grondbeheer en de Koninklijke Nederlandse Schietsport Associatie bestreden. ‘Uit gegevens die nu bij ons bekend zijn, blijkt dat ongeveer 20 procent niet door de test komt.’ Bij de Jagersvereniging hebben zich tot dusverre 27 leden gemeld waar na de test de wapens en aktes ingenomen. Maar het zijn er meer, weet woordvoerder Janneke Eigeman. „Niet iedereen meldt zich bij ons.”

De politie Oost-Nederland laat desgevraagd weten dat ook in deze regio mensen de e-screener hebben gemaakt, en dat van een handvol personen daarna de akte en wapens zijn ingenomen. Hoeveel mensen er getest zijn, kon een woordvoerder donderdagmiddag niet zeggen.

Dinsdag, na de kritiek van brancheverenigingen, werd bekend dat de politie voorlopig geen uitnodigingen meer verstuurd voor het maken van de test. Volgende week is er overleg met het ministerie, daarna wordt bepaald hoe verder.

Kamerleden Chris van Dam en Maurits von Martels hebben de minister donderdag middels Kamervragen om opheldering gevraagd. Ze willen onder meer weten hoe het kan dat mensen die al jaren bekend zijn bij de politie aan de hand van ‘een enkele nieuwbakken computertest tot hun eigen schaamte en verdriet weggezet worden als psychisch niet in orde’. „Is de hele gang van zaken geen aanleiding om excuses aan te bieden aan deze groep veelal oudere en zeer gezagsgetrouwe burgers?”

Van Dam vindt van wel. Hij sprak sinds vorige week meerdere wapenhouders die na de test hun spullen moesten inleveren. Sommigen had hij huilend aan de lijn. „Het is niet zo dat ze alleen hun wapens en munitie kwijt zijn… Ze denken dat er iets mis met ze is. Ze zijn in hun goede naam en eer aangetast. Mensen schamen zich te pletter.” 

Het CDA-Kamerlid heeft niets tegen een e-screener. „Als een middel, als aanleiding voor een gesprek. Hij moet een rol spelen, maar niet de enige rol. Maar zo wordt de test nu wel gebruikt. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?”

Van Dam vindt dat ‘mensen die al tientallen jaren hun vergunning hebben en die al zeer frequent contact hebben met de politie’ niet de dupe mogen worden van een ‘te voortvarend’ ingevoerde test. Er kleven nog te veel vraagtekens aan. Volgens hem is er maar een juiste oplossing op de korte termijn: dit besluit uitgummen, opnieuw beginnen en de wapens teruggeven. „Dat moet gewoon.” 

De Jagersvereniging vindt dat de test niet meet wat deze moet meten en wil dat er niet langer mee gewerkt wordt. Al jaren wordt gepleit voor een langjarig digitaal wapenverlof. ‘De tijd die vrijkomt kan de politie inzetten voor meer thuiscontroles. Een zorgvuldige procedure biedt veel betere waarborgen dan automatische diskwalificatie op basis van de uitslag van een computertest’, aldus de Jagersvereniging op haar website.

De Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging werkt aan juridische stappen tegen dit besluit. Gedupeerde leden worden bijgestaan door verenigingsjuristen.