Haaksbergse vindt brieven uit de oorlog: 'Deze jaren zullen we nooit vergeten'
LeestipHAAKSBERGEN - Meer dan 70 jaar na de Tweede Wereldoorlog vindt Eveline Lenderink brieven van haar moeder. Haar ouders overleefden de verschrikkingen van de Japanse bezetting in Nederlands-Indië.
Over de oorlog in Nederlands-Indië werd thuis weinig gesproken. Vader Johan was dwangarbeider aan de Birmaspoorweg, moeder Grada zat op Java in een interneringskamp. De ouders van Eveline Lenderink-Wensink (68) stonden bloot aan de bruutheid van de Japanse bezetter. Het waren de meest vreselijke jaren in hun leven. Meer dan 70 jaar na het einde van de Japanse bezetting komt ze veel te weten over hun leven tijdens de oorlog.
Er zijn talrijke brieven boven water gekomen, waarvan de Haaksbergse het bestaan niet wist. Lenderink is enkele weken geleden gebeld door Greta Kuijt uit Lichtenvoorde. "Haar moeder (zus van de moeder van Lenderink) had al die brieven bewaard. Mijn nicht ontdekte ze bij het opruimen van haar huis. Ik heb nooit geweten dat mijn moeder zo veel brieven naar familie in Nederland heeft geschreven. Het doet me heel veel als ik dat allemaal lees."
Ver van de oorlog
Haar vader Johan Wensink was voor de Tweede Wereldoorlog gelegerd in Nederlands-Indië. Hij was beroepsmilitair. Grada reisde hem later achterna. "Zij is met een van de laatste boten voor de Duitse inval in Nederland naar Nederlands-Indië vertrokken." Johan en Grada prijsden zich aanvankelijk gelukkig. Nederland was bezet. In Nederlands-Indië leek de oorlog ver weg. Lenderink leest voor uit een brief: "De eerste jaren hebben we het heerlijk gehad en we waren dolblij met ons kind dat op 9 september 1941 geboren werd."
Birmaspoorlijn
Maar in 1942 is het gedaan met de rust. Japan verovert de voormalige Nederlandse kolonie. Johan moet als dwangarbeider helpen met de aanleg van de Birmaspoorlijn. Grada wordt gevangen gehouden in een interneringskamp op Java. Johan en Grada zijn ruim drie jaar gescheiden van elkaar. "Dat was een vreselijke tijd. Ze bleven in die jaren in het ongewisse. Zou Johan nog leven? Zou Grada nog leven? Ze wisten niets van elkaar. Het waren jaren van doodsangst. De Jappen waren bruut. Gevangenen werden in elkaar geslagen. De Jappen hebben van mijn moeder alle foto's afgepakt bij huiszoekingen."
Onmogelijk
Brieven schrijven tijdens de oorlog was onmogelijk. Briefverkeer kwam pas na de Japanse capitulatie in 1945 weer op gang. "Alle bewaarde brieven zijn van de eerste jaren na de oorlog. Mijn moeder heeft heel veel geschreven. Opvallend is dat ze vooral vraagt hoe het met de familie in Nederland gaat. Dat doet ze meer dan dat ze over haar eigen leed schrijft." Lenderink pakt een andere brief en leest voor: "Duizenden mannen zijn getorpedeerd. Al die vrouwen zijn nu al weduwe. Ik was erg mager geworden, maar kom nu weer goed bij van het goede eten dat we krijgen. Maar deze jaren zullen we nooit vergeten."
Deze jaren zullen we nooit vergeten
Met de 'duizenden getorpedeerde mannen' worden dwangarbeiders bedoeld, die na de Japanse terugtrekking op de Javazee om het leven kwamen. "De Japanners namen de dwangarbeiders mee naar Japan. De boten werden door de geallieerden onder vuur genomen. Mijn vader moest ook mee naar Japan. Hij had geluk. Zijn schip is niet aangevallen."
Nieuwe oorlog
Na de Tweede Wereldoorlog keerden vader en moeder voor een half jaar terug naar Nederland. Toen werd Lenderink geboren. Na het verlof in 1948 gingen ze weer naar Nederlands-Indië. Na de Japanse overgave was een nieuwe oorlog uitgebroken. Indonesiërs streden voor onafhankelijkheid. Het gezin Wensink keerde in 1951 definitief terug in Nederland.
De oorlog had diepe wonden geslagen. "Mijn moeder sprak in het begin niet veel over Nederlands-Indië. Later deed ze dat vaker. Mijn vader praatte heel weinig over die tijd. Hij werd stil. Dat kwam door al die verschrikkingen die hij heeft meegemaakt. Mijn vaders zus en haar zoon zijn in Nederlands-Indië gestorven tijdens de bezetting. Over ons gezin hing altijd de sluier van de oorlog." Johan overleed in 1998, Grada in 2011. "Ze hebben de kinderen nooit verteld over die brieven. Ook aan een andere tante werd veel geschreven. Bij haar zijn ook brieven bewaard gebleven. Ik wil die graag lezen."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
indebuurt
Fundaparel: gluren in een herenhuis aan de Boddenkamplaan in Enschede
In Enschede staan regelmatig bijzondere huizen te koop. Van kleine arbeiderswoningen tot opvallende stadsvilla’s. Zo ook het herenhuis in de Boddenkamp. Even binnengluren! -
PREMIUM
In Berkelland stijgt opbrengst gemeentelijke belastingen het meest van de hele regio
BORCULO - In de gemeente Berkelland stijgt de opbrengst van plaatselijke belastingen dit jaar het meest in de hele regio. -
PREMIUM
Medewerker Keolis ‘NSB’er’ noemen? Ik bedoelde ‘nieuw soort boa’, zegt corona-activist Eldor van F.
„Je bent een NSB’er” zegt Eldor van F. (45) als hij in coronatijd verhaal gaat halen bij een medewerker van Keolis. Het levert de oud-inwoner van Overdinkel donderdag voor de rechtbank in Almelo een werkstraf van 40 uur op. -
PREMIUM
Mariël (37) werd 10 jaar lang van kastje naar muur gestuurd voor ze diagnose kreeg: ‘Het voelde als een doolhof zonder uitgang’
NEEDE - Er moet meer geld komen voor onderzoek naar de vrouwenziekte endometriose, vindt Mariël ten Brinke (37). Na jaren van misdiagnoses en onbegrip, vecht zij voor bekendheid voor ‘haar’ ziekte: „Het voelde als een doolhof zonder uitgang.” -
Beter Eten
Maca-poeder zou wonderen doen in de slaapkamer, maar ‘sekskroket’ werkt misschien beter
In de rubriek Beter Eten schrijft gezondheidsjournalist Tijn Elferink over wat hem opvalt op het gebied van eten en drinken. Een Peruaans poedertje zou zorgen voor een boost van je libido. Waarom je een spannende avond toch beter met een sekskroket kunt beginnen.
-
Is mijn voorschotbedrag wel of niet aangepast naar het prijsplafond?
De overheid heeft besloten consumenten op weg te helpen met de hoge energieprijzen. Begin dit jaar is daarom het prijsplafond ingegaan, waardoor je een maximaal tarief betaalt voor energie. Betekent dit dat het voorschotbedrag nu ook is aangepast? Twee experts leggen uit hoe het zit. -
-
-
PREMIUM
Waarom het loont om toch even het eerste loonstrookje van 2023 te checken
Het eerste salaris van 2023 staat op je rekening. Waarschijnlijk zie je een hoger nettosalaris dan vorig jaar, want veel werkenden in loondienst gaan er dit jaar op vooruit. Maar dat is niet het enige wat dit jaar anders kan zijn. Experts leggen het uit. -
Met videojournaal
Gemist? Howard V. tankte overal in Twente zonder te betalen & illegaal gebouwde woning bij Losser moet weg
Ben je er vandaag niet aan toegekomen om al het regionale nieuws op Tubantia.nl te volgen? Geen probleem, we hebben de belangrijkste nieuwsfeiten voor je op een rij gezet. Dit is het nieuws van woensdag 25 januari.