Dat blijkt uit onderzoek van platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, in samenwerking met actualiteitenprogramma EenVandaag. Zij ontdekten dat het Planbureau voor de Leefomgeving, dat milieubeleid van de overheid doorrekent, de stikstofwinst van de saneringsmaatregel bijna drie keer te hoog heeft ingeschat. Op basis hiervan heeft landbouwminister Carola Schouten de bouw al twee keer zo veel stikstofruimte beloofd, als de regeling waarschijnlijk gaat opleveren. 

Het Planbureau ging ervan uit dat 361 boeren meedoen aan de zogenoemde  'warme sanering’ van de sector. Maar volgens betrokkenen gaat het om hooguit 240 bedrijven. Bovendien gebruikte het Planbureau een rekenmethode die er vanuit gaat dat alleen bedrijven dichtbij natuurgebieden kunnen meedoen. Deze zorgen voor relatief veel stikstofschade. In de voorwaarden voor de regeling speelt afstand tot natuurgebieden echter geen rol. Daardoor doen ook varkensboeren mee die weinig stikstofschade veroorzaken. 

Daarmee komt minister Schouten met haar stikstofdossier verder in het nauw. Onlangs moest ze de omstreden veevoer-maatregel voor boeren intrekken. Daardoor is de saneringsregeling de belangrijkste overgebleven stikstofmaatregel van dit kabinet voor de landbouw. Deze sector is verantwoordelijk voor 40 procent van het stikstofprobleem. Die uitstoot moet omlaag om ruimte te maken voor de bouw van nieuwe huizen en wegen. Sinds de rechter vorig jaar het stikstofbeleid van tafel veegde, staan veel projecten stil. 

De Rabobank was nauw betrokken bij het opstellen van de opkoopregeling, waarvoor Schouten een half miljard euro beschikbaar heeft gesteld. Uit een reconstructie door Investico blijkt nu dat de 'boerenbank’ het meest profiteert van de sanering, doordat daarmee vooral risicovolle leningen sneller worden afbetaald. Dat bedrag kan oplopen tot 180 miljoen euro.