Albert uit Delden vindt na 13 jaar zoeken het graf van zijn opa

Albert Poorthuis  laat een foto zien van zijn zoon Eckhard op de  militaire begraafplaats  met duizenden graven bij de Poolse stad Elk, op 75 kilometer van de Russische grens.  Albert Poorthuis staat er op met de handen omhoog, zo opgetogen is de Deldenaar dat hij even eerder de grafsteen van zijn opa Johann Wever heeft ontdekt. Daarna belt hij, emotioneel, zijn vrouw.

Eindelijk is daar het gedenkteken van zijn opa. Aan een speurtocht van dertien jaar is een eind gekomen, er glijdt een last van zijn schouders. Vader en zoon plaatsen foto's  van grootvader en de moeder van Albert bij de grafsteen. "Zo is symbolisch de link tussen ons gelegd. Toen mijn zoon en ik van de begraafplaats vertrokken, schoot door me heen dat ik hem weer alleen liet. Dat is wel apart, hij is bijna 100 jaar geleden overleden en ik heb hem zelf niet gekend. Maar de treurnis en ellende van wat oorlog is, komen dichtbij als je daar staat. Het wordt tastbaarder", zegt de 75-jarige Deldenaar.

Geschiedenis wordt Albert Poorthuis thuis met de paplepel ingegoten. De Deldenaar heeft veel familieonderzoek gedaan en is ook actief in het Twents Streekarchief in zijn woonplaats. Maar hij kon tot voor kort niet achterhalen of er 'nog iets was' dat aan zijn opa deed herinneren, zoals een grafsteen. Er ontbrak nog een stuk aan het familieverhaal en de stamboom, dat hij verder uitvoerig heeft beschreven.

Zijn opa Johann Wever wordt op 3 april 1874 in Emlichheim geboren. Zijn beroep is timmerman.  In augustus 1914 krijgt hij het bevel zich te melden bij het Duitse leger in het kader van de mobilisatie. Dat hij al 40 jaar is, zijn vrouw kanker heeft en dat ze vijf dochters  van 13, 11, 9, 7 en 4 jaar hebben, voorkomt niet dat hij naar Noordoost-Polen, toen Duits grondgebied, wordt gestuurd. Hij vecht als infanterist tegen Russen.

Zijn vrouw overlijdt  in 1915, met Pasen. Johann Wever kan niet bij haar begrafenis zijn. Wever komt zelf om het leven op op 4 november 1917. Bij een troepenverplaatsing per trein in Elk valt hij tussen het perron en de rails en wordt hij overreden door een trein.

De vijf dochters zijn op vroege leeftijd wees. De oudste en de jongste worden bij grootouders ondergebracht. De tweede dochter wordt met 13 jaar bij een boer te werk gesteld. De moeder van Albert Poorthuis en een tante krijgen onderdak bij een Duitse zus van hun overleden vader en gaan al snel aan de slag als dienstbode.

Op 14-jarige leeftijd komt moeder naar Nederland. Eerst in Denekamp, dan in Volthe bij een boer. In 1925 arriveert ze in Losser waar ze als dienstbode aan de slag gaat. Op de Paaskermis in Enschede ontmoet ze haar toekomstige echtgenoot, met wie ze in 1931 trouwt. Zoon Albert en vijf andere kinderen worden in Losser geboren. Albert woont daar 25 jaar, voordat hij naar Delden verhuist.

Zijn moeder spreekt thuis niet veel over zijn opa. Albert Poorthuis: ''Ze was nog maar 11 jaar toen haar vader overleed en 9 toen haar moeder stierf. Ze had niet zoveel herinneringen.' 

De zoektocht naar zijn voorouders  heeft al lang zijn interesse. Na zijn pensioen, hij werkte bij een meubelzaak in Borne, weet Poorthuis daar voldoende tijd voor vrij te maken. Hij bezoekt archieven in Nederland en Duitsland, schrijft veel brieven naar de Duitse organisatie voor oorlogsgraven en struint het internet af. "Dat had weinig resultaat. Toen zei iemand dat ik het Duitse Rode Kruis moest benaderen. Daar speelden ze mijn brief door naar een deelstaatorganisatie, het Landesamt für Gesundheit und Sociales. Daar kreeg ik van te horen waar en hoe mij opa is gestorven.  Maar of er een grafsteen of een vermelding was, bleef onduidelijk."

Vader en zoon stapten daarom vorige week op de trein naar Elk op 1.400 kilometer afstand. Na zeventien uur treinen met tussenstops in Berlijn en Warschau komen ze daar aan en bezoeken ze de grote begraafplaats voor Duitse, Russische en Franse soldaten. Ze vinden snel de grafstenen van 100 gesneuvelde Duitse militairen, onder wie de verongelukte Johann Wever.

Het resultaat van zijn zoektocht geeft de Deldenaar voldoening. 'Het familieverhaal is af. Ik heb nooit de moed opgeven. Wie zich, zoals ik, bezig houdt met genealogie (stamboomonderzoek,red) weet dat je moet blijven zoeken. Wil je uiteindelijk resultaat hebben", zegt Poorthuis.

De Eerste Wereldoorlog begon op 28 juli 1914 en duurde tot 11 november 1918. De 'centralen' (Duitsland, Oostenrijk, Hongarije en Italië, dat later overliep) stonden tegenover de 'geallieerden' (Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Rusland).  De aanleiding van de oorlog was de moord in Serajevo op 28 juni 1914 op aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk, de troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije, door een Bosnisch-Servische nationalist. Het conflict begon op 28 juli 1914 met de Oostenrijks-Homgaarse invasie van Servië, gevolgd door de Duitse aanval op Frankrijk via België en Luxemburg en een Russische aanval op Duitsland. De partijen stonden in kilometers lange loopgraven tegen over elkaar. Er werden meer dan negen miljoen soldaten gedood. Nieuw in deze oorlog was het gebruik van gifgas. Nederland bleef neutraal.