KNMI in rapport: Zeespiegel aan Nederlandse kust kan sneller stijgen dan eerder werd verwacht

,,Het klimaat verandert sneller dan we eerder dachten, en dat merken we ook steeds meer in eigen land”, aldus het KNMI. Het vorige grote klimaatrapport van het KNMI was van 2014.

Het meteorologisch instituut baseert zich op eigen onderzoek en op het jongste rapport van het IPCC, dat in augustus verscheen. ,,Het is echt code rood”, zei staatssecretaris Steven van Weyenberg (Infrastructuur en Waterstaat) die het rapport in ontvangst nam. ,,Strijden tegen klimaatverandering is niet meer iets dat we doen voor onze kinderen. De klimaatcrisis is al bij ons.”

Als we de uitstoot van broeikasgassen niet verminderen kan de zeespiegel voor de Nederlandse kust rond 2100 met 1,2 meter stijgen ten opzichte van begin deze eeuw, zo staat in het rapport. Als het smelten van de ijskap op de Zuidpool versnelt, komt de 2 meter zeespiegelstijging in 2100 in zicht. 

In 2014 berekende het KNMI nog dat in 2100 de grens 1 meter zou zijn. Op langere termijn wordt het verschil in zeespiegelstijging tussen niets doen en voldoen aan de afspraken van het Klimaatakkoord van Parijs zeer groot. ,,In 2300 kan de stijging van de zeespiegel oplopen tot 17 meter, zei KNMI-onderzoeker Sybren Drijfhout. ,,Dat betekent dus het einde van het Koninkrijk der Nederlanden.”

Daarnaast blijkt uit het nieuwe onderzoek dat de zwaarste zomerbuien extremer worden, waarbij ook de kans op valwinden toeneemt. Afgelopen juni werd de omgeving van Leersum geteisterd door die valwinden: bomen knapten om, schuurtjes werden uit tuinen geblazen, de schade liep in de miljoenen. Naast de extreme buien moet Nederland ook rekening houden met meer periodes van droogte, zoals in de zomer van 2018. ,,Dat betekent problemen voor de landbouw en voor de binnenvaart”, zei KNMI-onderzoeker Karin van der Wiel.

Bij de presentatie in De Bilt waren ook vertegenwoordigers van het RIVM, de Universiteit Wageningen en de gemeente Amsterdam aanwezig. Elk van hen schetste enkele gevolgen voor hun werkterrein. ,,U heeft vast ook op zo’n school gezeten met een plat dak en grote ramen. Weet u nog hoe warm het dan kon worden, de laatste twee weken voor de zomervakantie?", zei Sacha Stolp van de gemeente Amsterdam. 

,,Dan gingen we nog een keertje extra buitenspelen of naar het zwembad. Straks zijn die klaslokalen al vanaf april of mei zo warm, wanneer je de Cito-toets moet doen. En we weten dat hitte de leerprestaties beïnvloedt. Worden we straks dommer door klimaatverandering?”, aldus Stolp.

,,We zien dat dieren en planten tien keer zo langzaam met de veranderende temperaturen meebewegen dan ze eigenlijk zouden moeten. Als een beekje droogvalt, kan een vis nergens heen. Dan is het gewoon einde oefening",  legde Arnold van Vliet van de Wageningen Universiteit uit.

,,Maar denk ook aan opslag van oogsten. Als de temperatuur in de winter hoger wordt, heeft dat echt gevolgen voor de aardappels. In de landbouwsector hoor ik vaak: ach, we hebben ons toch altijd aan de weersomstandigheden aangepast? Maar dit is écht wel iets anders.” Dertig procent van de hittesterfte is al toe te schrijven aan klimaatverandering, zei Joost van Ree van het RIVM.

Voor de overzeese gebiedsdelen was er ook weinig opwekkend nieuws. Orkanen die bij Bonaire, St. Eustatius en Saba komen, nemen in kracht toe met gemiddeld meer neerslag. Orkanen hebben overigens niet alleen invloed op Caribisch Nederland, maar kunnen dat ook hebben op Europa. Dit is al een keer gebeurd met orkaan Ophelia in 2017. Restanten van tropische orkanen kunnen ook de Noordzee bereiken en gaan gepaard met veel wind en neerslag.

Volgende week begint in Glasgow een belangrijke klimaattop. Premier Mark Rutte en leiders uit andere landen komen daar bijeen om oplossingen te bespreken. Dat is één van de redenen dat het KNMI nu met dit rapport komt. Andere redenen: steeds meer organisaties kloppen bij het KNMI aan voor informatie, zei directeur Gerard van der Steenhoven. Zoals afgelopen week nog het Verbond van Verzekeraars.

In een eerste reactie op Klimaatsignaal21 liet de Unie van Waterschappen weten: ,,Aanpassen aan extreem weer en anticiperen op de zeespiegelstijging moeten topprioriteit zijn voor een nieuw kabinet.”