Fruit: deze soorten moet je echt even afspoelen voor je een hap neemt

Wat zijn pesticiden?
,,De benaming pesticide is eigenlijk niet de meest ideale”, begint hoogleraar-toxicoloog Jan Tytgat. ,,Het is in de volksmond de meest gebruikte omschrijving, maar eigenlijk moet je volgens de Europese wetgeving praten over bestrijdingsmiddelen. Die kan je dan weer opdelen in gewasbeschermingsmiddelen en biociden. De gewasbeschermingsmiddelen worden in de landbouw gebruikt, de biociden worden ingezet om schadelijke organismen, zoals insecten en knaagdieren te verdelgen.”

Die pesticiden zitten op onze voeding, aldus de hoogleraar van de Universiteit Leuven in België. ,,Wat trouwens weinigen weten, is dat het woord uit het Latijn komt. Het betekent letterlijk: ‘doden waar je de pest aan hebt‘.

Waarom zitten ze op onze voeding?
Vroeger hadden we die pesticiden niet. Dus hebben we ze wel nodig? ,,Dit is voor een deel een ethische kwestie. Als je heel principieel bent, en je gaat ze wereldwijd verbieden, dan kan dat. Maar het is natuurlijk de vraag of je dan nog voldoende eten kan geven aan alle mensen op deze planeet, door de bacteriën die dan bijvoorbeeld ontstaan op het eten. De opbrengst van producten als aardappelen, rijst en maïs zou verminderen. Op dit ogenblik helt de balans nog door in het voordeel van het gebruik van die bestrijdingsmiddelen.”

Heeft het nut om je groenten en fruit af te spoelen?
,,Je ziet die pesticiden niet wanneer je groenten en fruit vasthoudt en je kan ze niet ruiken. En eerlijk is eerlijk: alles is goed gecontroleerd en er is geen reden tot paniek. Toch kun je na aankoop je groenten en fruit sowieso het best even wassen.”

Dat je groenten en fruit afspoelt, betekent daarentegen volgens de expert niet dat het de pesticiden volledig weghaalt. ,,Sommige van die pesticiden zijn bijvoorbeeld vetoplosbaar, dus water gaat daar geen verschil maken. Breedbladige groenten zoals sla moet je bijvoorbeeld altijd afspoelen voor je ze consumeert, omdat ze door hun structuur heel erg gevoelig zijn voor ‘toxische neerslag’ (zure regen) en er kunnen ook bacteriën of sporen van virussen op zitten.”

De toxicoloog raadt daarnaast aan om de meest bespoten exemplaren fruit ook te schillen. ,,Druiven en aardbeien kun je natuurlijk niet schillen, maar die moet je goed wassen, aangezien het net die fruitsoorten zijn die veel pesticiden bevatten.”

En waarom bevatten juist deze fruitsoorten veel pesticiden? ,,Simpel’’, volgens Tytgat. ,,Omdat ze gemakkelijk onderhevig zijn aan de gevaren van schimmels, bacteriën en insecten; het zijn fragiele soorten. Het risico op bederf is een heel stuk kleiner bij bijvoorbeeld witlof en wortelen.”

,,Bovendien hebben die fragiele fruitsoorten niet zo’n lange bewaartijd. Je kunt aardbeien niet drie of vier dagen bewaren zonder dat ze wat doffer worden, in tegenstelling tot bijvoorbeeld appels.” Daardoor zijn aardbeien verleidelijk fruit voor een hoog pesticidegebruik volgens de toxicoloog. ,,Je gaat zo eigenlijk de bewaartijd artificieel optrekken.” 

Wat gebeurt er in ons lichaam als we die pesticiden binnenkrijgen?
,,Als je alles met mate eet, is er geen reden om bezorgd te zijn. Als mensen toch last hebben van die pesticiden, dan gaat het om zaken die veelal van voorbijgaande aard zijn, het lijken wat allergische reacties”, zegt de hoogleraar. Denk daarbij aan rode vlekken, een loopneus, tranende ogen. ,,In ieder geval: echt acuut zal er geen probleem zijn. Een goede raad: wissel deze zomer hoe dan ook af. Neem eens wat aardbeien, wat perziken, eens wat kersen. Maar eet niet de hele tijd hetzelfde, gewoon omdat bij bepaalde soorten meer pesticiden gebruikt worden, de probleemgevallen die ik al beschreef. En ja, bioproducten zijn pesticidevrij. Zie je in de supermarkt producten met een biolabel, dan zijn ze niet behandeld met bestrijdingsmiddelen. Ze zullen vaak ook wat duurder zijn.”

Hoeveel groente en fruit moet een kind eten? Susanne Verzuu legt bij Ouders van Nu uit waarom je kind groente en fruit nodig heeft en hoeveel hij ervan moet eten.