Dit is waarom je moet oppassen met het gebruik van bakpapier

Een oven vol aangekoekte etensresten, daar zit niemand op te wachten. Een velletje bakpapier kan handig zijn om jezelf schoonmaakwerk te besparen. Maar hoe veilig is bakpapier? Net als bij sommige anti-aanbakpannen en pizzadozen zit er mogelijk een kleine hoeveelheid PFAS-stoffen in het bakpapier dat je gebruikt.

Volgens Wieke van der Vossen, voedselveiligheidsexpert bij het Voedingscentrum, kun je er niet omheen dat je PFAS’en in kleine hoeveelheden binnenkrijgt. ,,De stof breekt heel lastig af in het milieu en dat is tegelijkertijd ook het zorgwekkende eraan. Het blijft heel lang in het milieu zitten en kan zich ophopen en in grotere hoeveelheden schadelijk zijn voor mens en milieu.”

Dat bakpapier schadelijke stoffen kan bevatten, hoeft volgens Van der Vossen niet gelijk te betekenen dat we het voortaan links moeten laten liggen. De Europese Autoriteit van Voedselveiligheid (EFSA) heeft vorig jaar uitgebreid onderzoek gedaan naar PFAS en stelt dat de hoeveelheden die via bakpapier vrijkomen zeer laag zijn, meent de voedselveiligheidsexpert. ,,Als je netjes de gebruiksaanwijzing volgt, kun je het veilig gebruiken en komt het heel beperkt je lichaam binnen. Je moet het dan wel bij eenmalig gebruik laten; een stuk afgebladderd zwart bakpapier kan wel weer schadelijk zijn”, geeft ze aan.

PFAS staat voor poly- en perfluoroalkylstof en is een verzamelnaam voor chemische stoffen die erom bekend staan niet of nauwelijks af te breken in het milieu. Je kan de stoffen binnenkrijgen via voedsel of verpakkingen waarin PFAS-stoffen zijn verwerkt, en dat heeft ongewenste effecten op de gezondheid. PFAS’en zorgen voor een verminderde reactie van het immuunsysteem, en in onderzoek werd een effect gevonden van PFAS’en op de leverfunctie, het cholesterolgehalte en op het geboortegewicht.

Hoeveel PFAS een velletje bakpapier bevat, is volgens Jacob de Boer, hoogleraar milieuchemie en toxicologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, lastig te zeggen. ,,De laatste keer dat hier onderzoek naar gedaan werd was in 2010. Toen bleek wel dat er minder PFAS op bakpapier werd aangetroffen dan voorheen, maar de tijd vliegt. Ik durf niet te zeggen of dat nog steeds zo is, eigenlijk zou het opnieuw moeten worden onderzocht”, vindt de hoogleraar.

Nieuw onderzoek kan uitwijzen of bakpapier veilig te gebruiken is. ,,Nu is het toch een beetje in het duister tasten. Ik hoop dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit er binnenkort onderzoek naar doet, dit lijkt mij voor hen ook heel relevant. Mensen bakken best veel: heel Holland bakt. Dan worden mensen toch aan PFAS blootgesteld als het in bakpapier zit.”

Als alternatief stelt de hoogleraar ecologisch bakpapier voor. ,,Dat is mogelijk een stuk beter. Je mag het in ieder geval hopen als op de verpakking staat dat het gifvrij is, maar ook daarvan zou het goed zijn om het te onderzoeken.”

De tekst gaat verder onder de foto.

Ook een siliconen bakmat is volgens de voedselveiligheidsexpert een veilige optie, mits je de oven niet hoger zet dan 250 graden. ,,Bij hogere temperaturen kan het materiaal afbreken, en het is niet echt gezond als dat in je eten terechtkomt. Welk materiaal je ook gebruikt, kijk altijd goed hoe je het moet gebruiken en hou je daaraan”, adviseert ze.

Wil je er zeker van zijn dat jouw eten geen PFAS, aluminium of siliconen bevat, dan kun je er volgens Van der Vossen voor kiezen om je bakplaat met olie in te smeren. ,, Als je bijvoorbeeld groente grilt en je er wat olijfolie overheen doet, kun je daar ook prima mee bakken.”

Producent Toppits meldt dat het merendeel van het bakpapier dat op de Nederlandse markt verkocht wordt vrij is van PFAS. ‘Toppits gebruikt hoogwaardige siliconen om het bakpapier zijn anti-kleef én anti-slip eigenschappen te geven’, meldt de merkenmanager van het bedrijf. Ook deze siliconen zijn gemaakt uit zand en aldus volledig biologisch afbreekbaar. ‘Het Toppits Bakpapier is daarenboven gecertificeerd door een onafhankelijk labo dat bewijst dat het volledig biologisch afbreekbaar is. Hierin zijn we in Europa redelijk uniek.’

Ook IfYouCare - van oorsprong Amerikaans - zegt gifvrij bakpapier te produceren. In plaats van PFAS maakt het bedrijf gebruik van siliconen.  ,,We kunnen garanderen dat er tijdens het productieproces geen PFAS’en worden verwerkt in het bakpapier; het is dus echt gifvrij”, benadrukt Wouter Moerkotte, eigenaar van Bio Futura. Zijn bedrijf verzorgt al tien jaar de distributie van If You Care-producten in de Benelux en levert aan biologische supermarkten.

Dit artikel verscheen eerder op deze site op 21 april 2021.

Bekijk hier onze video's over Koken&Eten: