Maaiveld | Terug naar de riddertijd

In Ootmarsum zijn de middeleeuwen nooit ver weg. Het idee dat er in lang vervlogen tijden ridders hebben rondgespookt op de Ageler Es zorgt al jarenlang voor onrust in het stadje waar de nostalgie van ouds her wordt gekoesterd.

Waartoe doorgeslagen obsessie voor het verleden kan leiden, is nu te zien op het Commanderieplein, toeristisch megaproject in het niemandsland tussen het oude centrum en de nieuwbouwwijk even verderop. Het plein - of wat daarvoor doorgaat - komt voort uit de hardnekkige onrust van een aantal Ootmarsummers rond de voormalige Commanderie. Dit hoofdkwartier van de Ridders van de Duitse Orde domineerde eeuwenlang het stadje, totdat de restanten ervan in 1820 vakkundig werden gesloopt.

Herbouw
Nu, bijna 200 jaar later, maakt het voormalige kasteel een comeback in de vorm van een plein. Een complete herbouw zat er niet in. De reconstructie van de Commanderie ontpopte zich als een spookkasteel, dat de toch al roerige politiek van Dinkelland nog eens van paar extra scherpe randjes voorzag.

Wat er uiteindelijk gebouwd werd, is een architectonische karikatuur. Twee nieuwe gebouwen moeten de herinnering levend houden aan het riddertijdperk. Zoiets een plein noemen is alleen al een vreemde gedachte. Van een plein, in de zin van een besloten stedelijke ruimte omzoomd door gebouwen, is in de verste verte geen sprake. Wat hier staat, biedt samen met de boerderijen van het nabije Openluchtmuseum eerder de aanblik van een gehucht, verdwaald op een toch al rommelige plek in Ootmarsum.

Functie
De hoeveelheid functies op het terrein is op zichzelf indrukwekkend. Brouwerij, brasserie, museum, entree van het Openluchtmuseum: ze zitten kunstig verstopt in de nieuwbouw, waar twee regionale architectenbureaus de hand in hebben gehad. Vooral bij het hoofdgebouw is het Anton Pieck-gehalte hoog. Het heeft een kasteeltoren en een poort en vormt een verlengstuk van de historiserende bouwstijlen die ook elders in Ootmarsum zo populair zijn. Bij het bijgebouw, in feite een langgerekte boerenschuur, is de vormgeving iets eigentijdser, maar ook hier overheerst de nostalgie van eikenhout en pannendak.

Verwachtingen
De verwachtingen rond het nieuwe plein zijn hoog. Het Commanderieplein moet een tweede stadscentrum worden, een tweede vliegwiel na de bouw van het al even ambitieuze Ton Schulten Museum. Vooralsnog echter zijn twijfels op z'n plaats. Terugkeer naar de middeleeuwen mag dan toeristisch wellicht iets opleveren, qua architectuur is het een vooral een stap terug in de tijd.

Daar helpt zelfs de windvaan niet aan die enkele weken geleden op de nieuwe kasteeltoren werd geplaatst: een origineel element van de oude Commanderie, dat wel, maar tegelijk het bewijs dat de middeleeuwen ook in Ootmarsum definitief voorbij zijn.