Podcast | De ontknoping in 2007: de mooiste, meest krankzinnige voetbaldag ooit

Abonneer je hier op de AD Voetbalpodcast via:
• Spotify
• Apple podcasts

Lees hieronder een uitgebreide reconstructie van deze bizarre dag

De laatste speeldag van het seizoen 2006/07 was de meest bizarre uit de historie van het Nederlandse voetbal. AD Sportwereld sprak met tal van betrokkenen van de diverse clubs en kwam tot een opmerkelijke reconstructie.

Door Peter van Duyl, Sjoerd Mossou en Wietse Dijkstra

29 APRIL 2007, ‘S OCHTENDS

22 TOT EN MET 28 APRIL

,,Meneer Kesler kan maar beter naar Tilburg komen met die schaal, want wij gaan die titel pakken,’' zegt Henk ten Cate met een stalen gezicht, kort na afloop van Ajax-Sparta (5-2). De trainer van Ajax geeft in de vermakelijke dagen voor de ontknoping een masterclass ‘hoe bluf, blaf en manipuleer ik Ajax naar het kampioenschap’. Uiteraard belt Ten Cate met zijn vriend Ton Lokhoff, coach van Excelsior. Of die ploeg op de laatste speeldag een beetje haar best wil doen tegen koploper AZ.

Een paar dagen voor de beslissende wedstrijddag roept Ten Cate zijn verdediger John Heitinga bij zich om ook zijn laatste troef uit te spelen. De trainer vraagt zich af of er niet wat te regelen valt met Excelsior, om de Kralingers maximaal op te laden. Misschien moet Heitinga maar even een belletje plegen, oppert de Ajax-coach.

De voetballer, geschorst voor het laatste competitieduel, doet wat hem gevraagd wordt en belt met aanvaller Andwélé Slory. Beide spelers kennen elkaar goed, ze hebben dezelfde zaakwaarnemer. Heitinga en Slory worden, net als Wesley Sneijder, al jaren begeleid door Essel Sports Management van Sören Lerby. Ook Sjaak Swart werkt voor het bureau. Bij Excelsior hebben ze begrepen dat Mister Ajax de envelopjes met het door de Ajacieden gepinde geld zal verzamelen. De Rotterdamse aanvoerder Jos van Nieuwstadt mag de buit, mits de stunt lukt, verdelen.

Slory legt het plan voor aan zijn ploeggenoten. Op Woudestein hebben de meeste spelers wel oren naar de deal, al is een deel ook sceptisch. De winstpremie van Ajax is niettemin een heel aardig bedrag; 2.000 euro netto de man. Beduidend meer dan de 350 euro netto die ze bij Excelsior gewend zijn. Hoewel een stunt nog ver weg is, wordt in Rotterdam al wel gesteggeld over de verdeling van de buit. Moet er onderscheid worden gemaakt tussen de basisspelers en de rest of niet? Daarover is niet iedereen binnen de selectie het met elkaar eens.

,,De meeste spelers hebben het verhaal serieus genomen,’' weet Excelsior-keeper Theo Zwarthoed. ,,Maar ik heb me nooit rijk gerekend. Ik zei meteen ‘het wordt toch niks’. Waarom ik dat dacht? Ik vond het gewoon een raar verhaal en loop lang genoeg mee om te weten dat het niet door zou gaan.’'

Tegelijkertijd groeit in Tilburg de irritatie over het psychologische spel waarmee Ten Cate Ajax op scherp probeert te krijgen. De stelligheid waarmee de trainer een Amsterdams kampioenschap voorspelt, doet het bloed koken bij Willem II, Ajax’ tegenstander op de laatste speeldag. ,,Ajax deed vooraf laatdunkend over ons,’' vindt spits Geert den Ouden, nu Excelsior. ,,We wilden er alles aan doen om Ajax geen kampioen te laten worden.’'

De aanmoedigingspremie die vanuit Amsterdam is voorgesteld aan Excelsior, is al ruim voor de ontknoping bekend bij meerdere spelers van diverse betrokken clubs. Op vrijdagavond is het onderwerp van gesprek in de kantine van Excelsior ‘20 in Schiedam. AZ-aanvaller Danny Koevermans en Excelsior-middenvelder Sieme Zijm treffen elkaar bij de amateurclub en komen al snel op het onderwerp. ,,We kunnen er lang of kort over praten, maar dit verhaal is gewoon waar,’' zegt Koevermans nu.

Ook bij Ajax is het verhaal vanzelfsprekend een thema, maar lang niet bij alle spelers. Het voorstel is vooraf niet gezamenlijk besproken binnen de spelersgroep. Het overgrote deel van de Ajacieden, onder wie de meest prominente, weet dan ook van niks als de laatste speeldag aanbreekt.

De geruchten over de Amsterdamse aanmoedigingspremie zijn ook in Eindhoven doorgesijpeld. Bij PSV hebben ze echter wel wat anders aan hun hoofd. Na het gelijkspel van zondag bij Utrecht is PSV voor het eerst sinds maanden geen koploper meer. De hele club ligt uitgeteld op de grond. Als een bokser na een knock-out.

Op de maandag na Utrecht spreekt Ronald Koeman zijn spelers toe. Daarna roept hij de kern van zijn selectie bijeen: Heurelho Gomes, Phillip Cocu, Timmy Simons en Jan Kromkamp. Zo proberen ze in Eindhoven voorzichtig overeind te krabbelen.

In de trainerskamer van PSV staat een groot bureau. Er is een zithoek met een bank, aan de muur hangt een bord met magneetjes. Daar, in die werkruimte, wisselt Koeman deze week regelmatig een blik van verstandhouding met zijn trouwe assistent Tonny Bruins Slot. Meer dan eens valt de naam van Johan Cruijff.

In dienst van Barcelona werd Bruins Slot driemaal kampioen van Spanje op de laatste speeldag. Als hij, Jan Wouters en Koeman praten over het duel met Vitesse komt de ‘Cruijff-doctrine’ ter sprake. PSV staat sinds zondag derde. De druk ligt bij eerst AZ en dan Ajax. Wat de Eindhovenaren moeten doen, is die druk op de concurrentie opvoeren. ,,Snel voor komen en 2-0 maken, dan ontstaat er op de andere velden een spanningsreactie,’' legt Bruins Slot uit.

De technische staf in Eindhoven wordt geholpen door Phillip Cocu, de routinier die afscheid gaat nemen van de eredivisie. Op donderdag spreekt hij de selectie toe in het Nederlands én het Spaans. Cocu benadrukt dat PSV moet strijden voor zijn allerlaatste kans. De Brazilianen Gomes en Alex hebben even oogcontact. De twee hebben het merkwaardig stellige gevoel dat PSV, ondanks alles, tóch kampioen wordt.

Op donderdag schuift Koeman aan bij Frits Schuitema. De voorzitter van PSV heeft direct na het duel met FC Utrecht vraagtekens gezet bij de positie van zijn trainer en Koeman wil weten wat Schuitema nu precies bedoelt. Het gesprek verloopt stroef en als de oefenmeester naar huis rijdt, is hij van één ding overtuigd: het is niet zeker dat hij straks als PSV-trainer de play-offs mag doen. Dan komt de overlever in Koeman boven. Een dag later kiest hij de frontale aanval en geeft Schuitema een veeg uit de pan. ,,De voorzitter laat ruimte voor allerlei speculaties’', aldus de trainer. ,,Dan creëer je een sfeertje.’'

In Amsterdam wordt rust gepredikt. Geen enkele speler mag deze week met de pers praten, ook niet als er al een afspraak gepland stond. In plaats van een training op het bijveld naast de Arena, kiest Ten Cate voor een ontspannen loopje in het Amsterdamse Bos. Even los van fans of journalisten, hoopt Ajax zich optimaal te kunnen focussen.

Het rustigst is het echter in Alkmaar, dat na de voorlaatste speeldag opeens dé favoriet voor de titel is. Alle voorbereidingen voor een groot feest worden getroffen, de uitnodigingen voor de kampioensreceptie gaan de deur uit. De helden van 1981, de enige keer dat AZ de titel pakte, worden massaal afgestoft.

Louis van Gaal is niet helemaal zorgenvrij. In zijn spelersgroep weet alleen Shota Arveladze wat het is om landskampioen te worden. Verder werkt hij met jonge, onervaren spelers van wie sommigen zich pas een jaar basisspeler mogen noemen. Toch heeft de trainer vertrouwen. In een interview met deze krant filosofeert hij hardop over de mogelijkheden van AZ in de Champions League. ,,Je kunt zeggen: AZ is nog niet klaar voor dat niveau, maar ga er maar vanuit dat de jongens geleerd hebben,’' aldus de trainer.

Van Gaal probeert zijn selectie zo normaal mogelijk voor te bereiden op D-Day. Hij tracht zijn spelers uit de greep te houden van de verlammende werking van druk. Dat lukt niet bij iedereen. Als spits Danny Koevermans in het speelweekeinde op de weegschaal gaat staan, is hij drie kilo lichter dan anders. Van de stress.

En zo gaan de drie topclubs het beslissende weekeinde in. AZ in de knellende wetenschap dat het hele land een titel verwacht, Ajax met een soort gekunsteld zelfvertrouwen en PSV vol twijfels over de nabije toekomst.

29 APRIL

Op Woudestein is de opwinding in en rond het stadion voelbaar. AZ gaat voor het eerst sinds 1981 kampioen worden en daar wil iedereen die de club een warm hart toedraagt bij zijn. Een Alkmaarse supporter heeft alvast een tatoeage laten zetten met de beoogde kampioensdatum: 29 04 07.

De fans van Excelsior vinden het allemaal prima. Voor hun club, die na de 3-2 nederlaag bij Heracles is veroordeeld tot de play-offs, staat sinds een week niets meer op het spel. En ook in het oosten van Rotterdam zien de meeste mensen liever AZ dan Ajax de titel pakken.

De invasie van Alkmaarse fans, die veel geld willen betalen om een seizoenkaart voor een dagje te lenen, blijkt bovendien buitengewoon lucratief. Via internet is in de dagen vooraf volop gehandeld. Niet alleen voor de supporters van AZ, ook voor de media is het dringen geblazen. Op de perstribune van het kleinste stadion van de eredivisie is slechts plaats voor 32 man. De 86 aanmeldingen – exclusief de 60 man die zich met de televisieregistratie bemoeien – is voor Excelsior een record. Een groot deel van de pers moet de wedstrijd volgen via de tv in de nabijgelegen kantine van de amateurtak.

In het Philips-stadion in Eindhoven kijkt Aad de Mos een uurtje voor de wedstrijd tegen PSV eens rustig om zich heen. De oefenmeester van Vitesse heeft in het voetbal alles gezien, er is niets dat hem ontgaat. Het is zondagmiddag, maar in het huis van PSV – vindt de Hagenaar – hangt een bijzondere sfeer. Alsof er een Europa Cup-wedstrijd op het programma staat.

De Mos merkt nog iets op. Van tegenstander PSV ontbreekt elk spoor. Meestal treffen voetballers elkaar voor een wedstrijd in de catacomben. Daar schudden oud-ploeggenoten en vrienden elkaar de hand. Praten ze wat bij. Maar vandaag heeft de landskampioen zich opgesloten in haar kleedkamer. De Mos glimlacht. De routinier onder de trainers herkent de totale focus bij zijn opponent en als sportman kan hij die wel waarderen. Maar De Mos kan niet geloven dat AZ de titel nog laat glippen. ,,Dat achtte ik volstrekt uitgesloten.’'

Achter de rode deur van de PSV-kleedkamer is het stil. De voorbereiding op het duel met Vitesse is eerder deze week gedaan. Koeman houdt zijn tactisch praatje dan ook kort: PSV moet vanaf minuut één zijn tegenstander bij de keel grijpen. Snel scoren en er dan zoveel mogelijk maken. Succes jongens.

29 APRIL, 14.30 UUR

Louis van Gaal ziet AZ voor zijn ogen verkrampen, al direct na de aftrap. Zijn ploeg staat stijf van de zenuwen, terwijl Excelsior vrijuit voetbalt. Vooral Slory heeft het op zijn heupen en de aanvaller snelt in het eerste kwartier al drie keer langs Tim de Cler.

Op dat moment bewijst de Cruijff-doctrine zijn waarde. In Eindhoven gaat PSV te werk alsof het door een katapult wordt afgeschoten. Na acht minuten scoort Alex: 1-0, twee rondjes op de klok verder maakt Farfán er al 2-0 van. In Brabant beginnen de fans te hopen op een wonder en inderdaad, op Woudestein slaat de schrik AZ om het hart.

De derde keer dat Slory AZ-back De Cler te snel af is, kan doelman Boy Waterman hem alleen ten koste van een rode kaart en een strafschop afstoppen. Luigi Bruins schiet in de 21ste minuut vanaf elf meter raak. ‘Doekoe, doekoe,’ (Surinaams voor geld) roepen de spelers van de thuisclub als Henrico Drost (2-1) en Johan Voskamp (3-2) de Alkmaarse droom definitief aan flarden schieten.

Door de ontwikkelingen in Rotterdam spitst de bizarre laatste speeldag zich volkomen onverwacht toe op een tweestrijd tussen Ajax en PSV. De Eindhovense hoop krijgt een stevige knauw als doelman Gomes kort voor rust blundert en Theo Janssen scoort: 2-1.

De Mos zit zich dan al minutenlang te ergeren aan zijn eigen doelman Vladimir Stojkovic. De Serviër rekt ondanks de achterstand voortdurend tijd. Wat erger is, hij provoceert de aanhang van PSV waar en wanneer hij maar kan. Halverwege de eerste helft staan rijen supporters achter het doel van Stojkovic aan de hekken te rukken. De afrastering gaat vervaarlijk heen en weer.

Op de bank heeft De Mos dan al een opmerkelijk besluit genomen. Hij haalt Stojkovic er in de rust af en zet de jonge Piet Velthuizen in het doel. Het is een beslissing die vooral in Amsterdam vraagtekens oproept, bij zowel spelers als staf. ,,Stojkovic liep maar te provoceren, natuurlijk was ik boos,’' legt De Mos uit. ,,Op een gegeven moment dacht ik: straks komen de fans het veld op en wordt het hier gestaakt. Op zo’n dag! Wat was er dan gebeurd?’'

In Tilburg is de sfeer bij Willem II-Ajax extreem verwarrend, vooral om wat er búiten het veld gebeurt. Steeds opnieuw klinkt er ergens in het stadion gejuich of gejoel op. Dan weer vanuit de Brabantse vakken, waar de doelpunten van PSV pesterig worden gevierd, dan weer vanuit het Ajax-vak. Overal in het stadion piepen sms-jes. De meeste tekstberichten arriveren met grote vertraging, omdat het netwerk overbelast is geraakt. Slechts supporters met een radio-verbinding in hun oor genieten het volle vertrouwen van de rest van het publiek.

Op het veld leidt de chaos op de tribunes tot verlamming bij de spelers. Ajax valt aan, maar onsamenhangend en met zichtbare zwabber in de benen. Als Urby Emanuelson scoort, twijfelen de Amsterdammers tussen juichen en zo snel mogelijk de bal halen.

Willem II blijft verbeten vechten, met de Afrikaanse strijder Ibrahim Kargbo voorop. Bikkelend zoekt hij het grondgevecht en trekt zijn ploeggenoten mee. Voor de Tilburgse ploeg staat er niets meer op het spel, maar het elftal van Dennis van Wijk knokt alsof er mensenlevens op het spel staan.

Ondertussen heeft PSV in Eindhoven vleugels gekregen. De wetenschap dat de titel binnen is als het twee goals meer maakt dan Ajax doet het laatste restje energie ontbranden. Ibrahim Afellay zet PSV direct na rust op 3-1, Farfán doet er nog een schepje bovenop: 4-1.

Ajax krijgt die tussenstanden door vanaf de tribunes én vanaf de zijlijn, waar Ten Cate luid en duidelijk aangeeft dat zijn ploeg vaker moet scoren. Voortdurend kijken de Amsterdamse spelers naar het Tilburgse scorebord, dat onophoudelijk tussenstanden blijft spuwen. Ook de virtuele stand aan kop komt voortdurend voorbij. ,,Ik werd gek van dat bord,’' zegt Wesley Sneijder. ,,Iedere keer als het spel stil lag, keek je ernaar.’'

Maarten Stekelenburg trapt eerst nog zenuwachtig een bal in de voeten van tegenstander Cristiano, kort daarna scoort Ajax. Klaas Jan Huntelaar profiteert van een blunder van keeper Peter Zois (2-0) en de spits maakt direct jacht op de bal. Paniek en blijdschap dringen om voorrang. Wat nu?

Tien minuten voor tijd schiet uitgerekend Phillip Cocu zijn ploeg naar het virtuele kampioenschap: 5-1. Jan Kromkamp is niet de enige PSV’er die dan denkt ‘is dit genoeg of moeten we door?’

Op de bank van PSV worden de tussenstanden bijgehouden en doorgegeven door fysiotherapeut Ferd van Odenhoven. Ook in de dug-out nemen spanning en stress steeds meer bezit van de hoofdrolspelers. Ronald Koeman heeft in zijn voetballeven toch wat meegemaakt, maar ook hij wordt in de kraag gevat door de absurde voetbalmiddag.

Al ijsberend zegt Koeman dat hij de situatie bij Ajax in Tilburg niet vertrouwt. ‘Ze gaan er nog één maken’ schreeuwt hij. PSV moet voor alle zekerheid nóg een keer scoren. Er ontstaat een felle discussie met Bruins Slot, die vindt dat de Eindhovenaren juist wat meer zekerheid moeten inbouwen. Bijna krijgt de assistent gelijk, kort voor tijd wordt Fred Benson in het penaltygebied gevloerd. Doorspelen, gebaart arbiter Vink echter.

Als PSV met 5-1 van Vitesse heeft gewonnen, wordt het stil in Eindhoven. Spelers kijken vragend, bijna smekend naar de bank. Maar er is nog niets zeker, want bij Willem II wordt nog gevoetbald.

De chaos is compleet aan de Goirleseweg in Tilburg. Ten Cate staat hevig schreeuwend en gebarend langs de kant en kijkt steeds zenuwachtig achterom naar fysiotherapeut Ricardo de Sanders, die met een oortje naar de radio luistert. ‘Nog één! Nog één!’, schreeuwt Ten Cate naar zijn spelers, die in alle hectiek nog nauwelijks te bereiken zijn.

De allerlaatste kans krijgt Ajax in de slotseconden, als Willem II-keeper Zois compleet in de war een terugspeelbal opraapt. De Amsterdammers mogen op zo’n twaalf meter van het doel een indirecte vrije trap nemen en in het stadion zit nu niemand meer op zijn stoel. Perez en Sneijder staan bij de bal, maar het is de Spanjaard Roger die schiet. Als een tijger werpt Kargbo zich voor de bal en helpt PSV daarmee aan de titel.

Eindhoven explodeert, siddert en huilt van geluk. Direct na het verlossende woord uit Tilburg vliegt Timmy Simons zijn trainer Ronald Koeman om de nek. Vervolgens loopt de oefenmeester in één rechte lijn naar de kleedkamer. Daar steekt hij, samen met verzorger Mart van den Heuvel, een sigaretje op. Het is stil binnen, alle spanning komt los. Er vloeien tranen.

Terwijl de spelers van Willem II een soort ereronde lopen langs het publiek, strompelen de Ajacieden verdwaasd de spelerstunnel in. Pal langs de bloemboeketten die de Tilburgse club had klaargelegd. Voor het geval dat. Als Ten Cate richting kleedkamer loopt, galmen de gvd’s hartstochtelijk door de gang.

De teleurstelling bij de ‘zekere kampioen’ AZ is minstens zo groot. De geblesseerde Stijn Schaars vervloekt voor het oog van de camera’s zijn collega ‘mafkees’ Luijckx (gehuurd van AZ) hardop. Over eventuele aanmoedigingspremies worden na afloop vooral dolletjes gemaakt, al vraagt een enkele journalist zich hardop af waarom Excelsior zo uitbundig juichte.

DE WEEK NA 29 APRIL

De uitgelaten spelers van Excelsior maken zich zorgen over hun premie als ze na afloop horen dat niet Ajax, maar PSV kampioen is geworden. Slory kan ze een dag later gerust stellen. Heitinga heeft hem nog eens verzekerd dat de Amsterdammers zich aan hun afspraak houden, omdat Excelsior immers niets te verwijten valt.

Een week later praat Excelsior-speler Robert Braber zijn mond voorbij in een interview met BN/De Stem. ,,We hebben nog geen geld gezien. Het schijnt dat Ajax minder wil betalen, omdat het uiteindelijk geen kampioen is geworden,’' zegt Braber in al zijn eerlijkheid.

Een rel is geboren en bij Ajax worden vijf spelers ontboden bij technisch directeur Martin van Geel: Stam, Huntelaar, Perez, Sneijder en Heitinga. Met name de eerste drie horen met verbijstering aan dat Heitinga inderdaad contact heeft gehad met Slory. Het algehele gevoel overheerst dat de actie is ingestoken door Ten Cate, maar de trainer ontkent intern iedere betrokkenheid. Ajax bedekt de affaire met de mantel der liefde.

De KNVB stelt een onderzoek in en bepaalt later dat het bieden van een aanmoedigingspremie formeel niet verboden is. Nederland reageert met opgetrokken wenkbrauwen op de hele affaire. ,,Als die jongens van 020 echte kerels waren geweest, hadden ze Excelsior gewoon betaald,’' vindt Danny Koevermans.

De zinderende ontknoping is nog lang onderwerp van gesprek. Ook het lamlendige spel van Vitesse bij PSV leidt in Amsterdam tot cynisme. ,,Wij geloofden in de rust écht in onze kansen,’' vertelt Wesley Sneijder. ,,Totdat bij Vitesse opeens alle poorten opengingen.’'

Die toon wordt in Arnhem niet gepruimd. ,,Wat een onzin,’' zegt Danko Lazovic, voor de zomer nog in dienst van Vitesse. ,,Als je tegen PSV speelt, kun je verliezen. En als Ajax er nu één meer had gemaakt, had Willem II dan lamlendig gespeeld?’’

Van alle hoofdrolspelers in de sprookjesachtige ontknoping heeft Ronald Koeman misschien wel het meest voldane gevoel. De oefenmeester is dagenlang beschimpt, maar wordt na de ontknoping in Eindhoven toegezongen als een volksheld.

Koeman is ook de duidelijke winnaar van de machtsstrijd met voorzitter Schuitema. De twee praten op het kantoor van de preses over hun problemen, waarna de trainer een weekeinde bedenktijd vraagt. In zijn huis in Portugal besluit Koeman om bij PSV te blijven, die afspraak wordt een paar dagen later in vakantiepark De Rosep in Oisterwijk bezegeld.

Daar, onder de rook van Eindhoven, doen Schuitema en Jan Reker het woord, Koeman ontloopt de aanwezige journalisten. Hij rijdt naar zijn villa in Best, geeft Bartina een zoen en de trainer van de landskampioen schenkt zich een goed glas wijn in.