Precies 15 jaar terug: dé wissel

Nederland – Tsjechië, 19 juni 2004 in Aveiro, Portugal, tweede duel in de groepsfase van het EK.
Arjen Robben is in bloedvorm. Hij bereidt zowel de 1-0 van Wilfred Bouma als de 2-0 van Ruud van Nistelrooy voor. De vleugelaanvaller is niet te stuiten. De verbazing in het stadion is groot als in de 58ste minuut langs de zijlijn het bord omhoog gaat is met nummer 19. Het rugnummer van Robben, de uitblinker. Die verlaat ontredderd het veld. Hij kan het niet geloven. Middenvelder Paul Bosvelt komt erin. Het staat dan 2-1. De defensieve tactiek leidt tot niks: Oranje verspeelt de voorsprong en verliest met 2-3.

Advocaat krijgt het hele land over zich heen. Voetbalanalyticus Jan Mulder zegt op de televisie dat Advocaat moet worden ‘gestenigd’. Ironisch bedoeld natuurlijk, maar dat ontgaat veel kijkers. Er ontstaat een nationale rel waar zelfs minister-president Jan-Peter Balkenende zich mee bemoeit. ,,Het gaat wel om mensen, laten we normaal blijven doen tegen elkaar.’’

Een dag na ‘de wissel’ erkent Advocaat dat de ingreep niet goed heeft uitgepakt. Toch staat hij nog wel achter zijn keuze. ,,Ik had niet meer het gevoel dat we de wedstrijd domineerden. We kwamen een mannetje tekort op het middenveld. Bovendien had Robben door blessures al drie maanden nauwelijks gevoetbald. Daarom heb ik hem eruit gehaald. Daarna kregen we zat kansen op de wedstrijd te beslissen. We verloren door persoonlijke fouten. Maar goed, als jullie een schuldige zoeken voor de nederlaag, neem ik mijn verantwoordelijkheid.’’

Assistent-bondscoach Willem van Hanegem staat in elk geval totaal niet achter de wissel. Hij verwachtte dat de Tsjechen alles-of-niks zouden gaan spelen en zou juist dan een snelle aanvaller als Robben sowieso laten staan. In de aanloop naar de laatste groepswedstrijd van Oranje, tegen Letland, vraagt een Engelse journalist aan Van Hanegem wat hij zou doen als Advocaat Robben tegen Letland weer zou wisselen bij een 2-1 voorsprong. ,,Dat sla ik hem neer’’, antwoordt De Kromme. Tussen hem en Advocaat komt het tijdens het toernooi niet meer goed.