EK 2004: Arjen Robben verlaat vol onbegrip het veld na zijn wissel tegen Tsjechië. © Stanley Gontha

Precies 15 jaar terug: dé wissel

Robben eruit, Bosvelt erinArjen Robben eruit, Paul Bosvelt erin. Een van de meest beruchte wissels in het Nederlandse voetbal is vandaag precies 15 jaar geleden.

Lars Omloo 19-06-19, 17:17 Laatste update: 17:40

Nederland – Tsjechië, 19 juni 2004 in Aveiro, Portugal, tweede duel in de groepsfase van het EK.
Arjen Robben is in bloedvorm. Hij bereidt zowel de 1-0 van Wilfred Bouma als de 2-0 van Ruud van Nistelrooy voor. De vleugelaanvaller is niet te stuiten. De verbazing in het stadion is groot als in de 58ste minuut langs de zijlijn het bord omhoog gaat is met nummer 19. Het rugnummer van Robben, de uitblinker. Die verlaat ontredderd het veld. Hij kan het niet geloven. Middenvelder Paul Bosvelt komt erin. Het staat dan 2-1. De defensieve tactiek leidt tot niks: Oranje verspeelt de voorsprong en verliest met 2-3.

Advocaat krijgt het hele land over zich heen. Voetbalanalyticus Jan Mulder zegt op de televisie dat Advocaat moet worden ‘gestenigd’. Ironisch bedoeld natuurlijk, maar dat ontgaat veel kijkers. Er ontstaat een nationale rel waar zelfs minister-president Jan-Peter Balkenende zich mee bemoeit. ,,Het gaat wel om mensen, laten we normaal blijven doen tegen elkaar.’’

Een dag na ‘de wissel’ erkent Advocaat dat de ingreep niet goed heeft uitgepakt. Toch staat hij nog wel achter zijn keuze. ,,Ik had niet meer het gevoel dat we de wedstrijd domineerden. We kwamen een mannetje tekort op het middenveld. Bovendien had Robben door blessures al drie maanden nauwelijks gevoetbald. Daarom heb ik hem eruit gehaald. Daarna kregen we zat kansen op de wedstrijd te beslissen. We verloren door persoonlijke fouten. Maar goed, als jullie een schuldige zoeken voor de nederlaag, neem ik mijn verantwoordelijkheid.’’

Dick Advocaat op de bank tijdens het duel met Tsjechië, met naast zich zijn assistent Willem van Hanegem. Oranje verloor met 2-3. © ANP

Assistent-bondscoach Willem van Hanegem staat in elk geval totaal niet achter de wissel. Hij verwachtte dat de Tsjechen alles-of-niks zouden gaan spelen en zou juist dan een snelle aanvaller als Robben sowieso laten staan. In de aanloop naar de laatste groepswedstrijd van Oranje, tegen Letland, vraagt een Engelse journalist aan Van Hanegem wat hij zou doen als Advocaat Robben tegen Letland weer zou wisselen bij een 2-1 voorsprong. ,,Dat sla ik hem neer’’, antwoordt De Kromme. Tussen hem en Advocaat komt het tijdens het toernooi niet meer goed.

2017: Dick Advocaat, terug als bondscoach, in gesprek met Arjen Robben. © Pim Ras.

Door een wonder overleeft Oranje toch nog de poulefase, dankzij verlies van Duitsland tegen een B-team van Tsjechië in het laatste duel. In de kwartfinale klopt Nederland Zweden na 0-0 en strafschoppen. In de halve finale is gastland Portugal te sterk 2-1. Ondanks het bereiken van de halve finale gaat Advocaat na het toernooi zwaar ontgoocheld naar huis. De wissel van Robben wordt hem nog heel lang aangerekend.

In 2017 worden Advocaat en Robben herenigd bij Oranje. Robben neemt het dan op voor de Haagse bondscoach als de wissel weer eens ter sprake komt. ,,Die wissel is Advocaat blijven achtervolgen, dat is niet eerlijk. Goed, op dat moment was het misschien niet de ideale wissel. Ik baalde er toen wel van, maar ik heb toch ook niet overdreven misbaar gemaakt.’’