Iris’ nier zit nu in het lichaam van wildvreemde Christel: ‘Ik dacht nooit: had ik het maar niet gedaan’

Op het eerste gezicht zijn er overeenkomsten bij het zien van Christel van der Leest (50) uit Heesch en Iris van Gelder (37) uit Maasbommel: een hoop beterschapskaarten, bossen bloemen en heliumballonnen in hun woonkamers om de twee sterkte te wensen. 

Waar Iris zonder gemak even naar de keuken loopt om drinken te pakken, waakt Christel op het bewaren van de 1,5 meter afstand en blijft zij met een dekentje op de bank zitten. Iris is nu getekend met vijf littekens op haar buik: vier ter grootte van 1 centimeter en een van ongeveer 7 centimeter. Christel heeft er één, maar zij is twee keer geopereerd. Christel licht een tipje van de sluier op: ,,Het ging niet van een leien dakje.”

Dinsdag 3 november 2020. Die datum stond in beider agenda's vetgedrukt. Dé dag van de niertransplantatie was daar. Nadat Iris vorig jaar op Facebook de hartenkreet van Christel zag - vanwege cystenieren had ze met spoed een nieuwe nier nodig - schoot ze in de actiestand. Ze kende haar niet, maar kon zich wel in Christel verplaatsen. Iris: ,,Ik heb ook twee dochters en een lieve man. Dan wil je écht kunnen leven en ook ooit oma worden.” Christel: ,,Ik zag Iris’ bericht en haar profielfoto: ze heeft zo'n sterke blik. Dat gaf direct vertrouwen.” 

Toen rinkelde de donderdag voor 3 november de telefoon: de operatie werd geannuleerd vanwege corona. Iris schoot in de paniekstand: ,,En nu dan?  Er werd geen alternatieve datum genoemd. Ik had alles op mijn werk geregeld - mijn vervangster was al ingewerkt - en mijn man had vrij geregeld.” Voor Christel voelde dit bericht alsof de grond onder haar voeten wegzakte. 

,,De tijd tikte. Kreeg ik Iris’ nier niet op tijd, dan zou ik een kunstnier krijgen om in leven te blijven. Een nierdialyse met heftige bijwerkingen. Vele patiënten zeggen: ‘dialyseren is niet leven maar overleven’. Ook werd ik ontzettend bang. Bang dat Iris corona zou krijgen of om de één of andere reden tóch terug zou krabbelen.”

Iris: ,,Ik belde mijn directrice en zei: ‘Ik ben er maandag weer’.” Ondertussen hield ze nauwlettend haar telefoon in de gaten. Iris: ,,Bij ieder bliepje dacht ik: het ziekenhuis! Ook durfde ik geen plannen te maken, want wie weet riep het ziekenhuis mij op en dan moest ik er zijn voor Christel. Ik moest verder met mijn leven, maar ik stond ook stil.”

Uiteindelijk kon de geplande ingreep precies drie weken later alsnog doorgaan: op dinsdag 24 november.

De dag ervoor werd Iris opgenomen. Iris: ,,Ik had de kinderen goed voorbereid. Mijn man en ik zijn ooit twee nachtjes naar Londen geweest, en verder ben ik er altijd voor ze.” Iris’ ouders bleven bij de kinderen toen Iris naar het ziekenhuis ging, al waren zij niet erg enthousiast over deze beslissing van hun dochter.

In het ziekenhuis voelde haar opname onwennig. ,,Want ik heb niks. Ik ben juist kerngezond”, zegt Iris. Om 08.00 uur werd ze naar de operatiekamer gereden. Opluchting bij Christel, die inmiddels ook in het ziekenhuis was opgenomen: ,,Nu kan ze in ieder geval geen nee meer zeggen.” In de operatiekamer viel Iris met muziek van Armin van Buuren in slaap. Alles verliep volgens plan. ,,Alleen ben ik helemaal vergeten te vragen of de arts een foto wilde maken van mijn nier, op een schoteltje ofzo. Dat was voor deze transplantatie mijn grootste wens.”

Om 11.00 uur werd Christel opgehaald voor de operatie. ,,Ik had geen zenuwen. Sterker nog: ik had er enorm veel zin in. Ik kreeg mijn leven namelijk terug.”

Iris bekroop een gevoel van angst toen ze na haar operatie weer op de kamer was. ,,Plassen via de katheter lukte een tijdje niet. Meteen schoot er door mijn hoofd: doet mijn ene - en nu enige - nier het niet meer?” Uiteindelijk mocht de katheter er donderdag uit en mocht Iris drie dagen na de operatie naar huis. 

De avond voor haar ontslag zag ze Christel in het ziekenhuis. Iris: ,,Met bed en al werd ik naar haar toe gereden, door de keldergangen van het ziekenhuis. Dan besef je wel: ik heb het toch maar mooi even geflikt.” Christel: ,,Ik kon haar niet genoeg bedanken. Wat zij heeft gedaan, is niet in woorden uit te drukken. Als blijk van dank gaf ik haar een armband van Pandora cadeau. Met vier bedeltjes: eentje van mijn man, twee van mijn dochters en één van mijn ouders. Zij zijn Iris ook immens dankbaar.”

Zonder dat de twee het wisten, gaf Christel Iris nóg een dankbaar cadeau. De foto van haar nier. Niet op een schoteltje, maar wel van het moment dat het orgaan in Christels buik geplaatst werd. Christel: ,,Op mijn verzoek gemaakt.” Iris: ,,Wie vraagt er nu om zo'n foto? Bovendien wist Christel niet eens dat dit mijn grote wens was. Dat laat zien dat we inderdaad een match zijn.”

Christels lichaam stootte na een paar dagen toch Iris’ nier af. Een kans van 10 procent. Christel: ,,Ik had enorme maagpijn. Toen ik moest spugen, voelde ik mijn buikwand openscheuren.” Alle toeters en bellen gingen af: Christel moest weer geopereerd worden. Via een infuus kreeg ze vervolgens een ATG-kuur om bepaalde witte bloedcellen kapot te maken. ,,En dat gaf de nodige bijwerkingen: nog steeds dat beroerde gevoel en een helse jeuk.” 

Inmiddels biedt Iris’ nier in Christels lichaam haar meer kwaliteit van leven. Eerst had ze 7 procent nierfunctie. Een 55-jarige met ernstig verlaagde nierfunctie - nog 30 tot 15 procent nierfunctie - sterft gemiddeld ruim 12 jaar eerder. Nu heeft Christel - krap een maand na de ingreep - 65 procent nierfunctie. Iedere dinsdag gaat ze naar het Radboudumc voor haar wekelijkse metingen.

Ze slikt 25 soorten medicijnen per dag. Trap lopen is een enorme opgave, ze is enorm moe en buiten een wandeling maken in de frisse lucht is nog een stap te ver. Christel: ,,Ik voel mij nu nog niet beter dan voor de operatie. Toen was ik de dag nadat goede vrienden kwamen borrelen knock-out. Maar ik heb er vertrouwen in dat het goed komt.” Toch is Christel door de zware kuur vlak voor de kerstdagen weer in het ziekenhuis is opgenomen. 

Iris: ,,Voor de huidige lockdown bracht ik de kinderen alweer lopend naar school. Ook heb ik met mijn vader de kerstboom uitgekozen en zelf versierd. Waar ik dat normaal in een uur doe, was ik nu de hele ochtend bezig kerstballen in de boom te hangen. Mijn concentratie en conditie zijn nog niet de oude.”

Ze is er honderd procent van overtuigd: ,,Het had wat voeten in de aarde, maar ik heb nooit gedacht: had ik het maar niet gedaan.”