Herman Finkers zet zich in voor behoud eredienst

Herman Finkers maakt deel uit van het comité van aanbeveling van de Stichting St. Plechelmusbasiliek, de centrale parochiekerk van Oldenzaal, die zich verzet tegen de plannen van het dekenaat Twente. Een dekenale werkgroep heeft aanbevolen om niet de Plechelmuskerk, maar de Antoniuskerk als de enige toekomstige binnenstadsparochie van Oldenzaal aan te wijzen. De Plechelmusbasiliek zou een multifunctionele bestemming moeten krijgen en nog maar sporadisch moeten fungeren als plaats voor de eredienst. De Twentse cabaretier ziet daar helemaal niets in. Dat haalt de spirituele ziel uit de Plechelmuskerk weg. ‘De Plechelmus is de oudste en belangrijkste kerk van Twente. In het aartsbisdom Utrecht is er geen enkele andere kerk, die zo oud is en nog als katholiek bedehuis functioneert. De Martinikerk in Groningen, de Lebuïnus in Deventer, de Dom in Utrecht, en de Lange Jan in Gouda, het zijn allemaal dooie gebouwen. Als je de stadsparochie uit de Plechelmus in Oldenzaal haalt, dan is dat voor de Plechelmusbasiliek de doodsteek.’

Zelf is Herman Finkers overtuigd rooms-katholiek, fervent liefhebber van Gregoriaanse muziek en een stemmige Latijnse liturgie. Hij voelt zich sterk aangetrokken door de mystiek van het katholicisme, zoals hij ook houdt van poëzie, theater en humor. ‘Het katholicisme heeft bij mij al vroeg het gevoel voor het ongrijpbare losgemaakt.’ Dat er in de toekomst mogelijk recepties worden gehouden in de Plechelmus, of misschien wel vakantiebeurzen, Finkers vindt het maar niks. ‘Vóór in de basiliek kun je door roosters de graven zien liggen. Onder andere bisschop Balderik ligt daar begraven. Het reliek van Plechelmus is in feite ook een graf. Daar kun je toch geen receptie houden! Sta je er een glas sherry te drinken, kijk je naar beneden, kijk je zo het graf in.’

Een multifunctionele bestemming met culturele en commerciële activiteiten in de Oldenzaalse basiliek tast het sacrale karakter van de Plechelmus aan, vindt Finkers. ‘Ik kom nog wel eens in kathedralen in Frankrijk of in de St. Jan in Den Bosch. Je voelt de enorme kracht die daarvan uitgaat. Mensen zijn er eeuwenlang samengekomen met hun hoop, hun wanhoop en hun dankbaarheid. Die energie is in het kerkgebouw gaan hangen. Dat verdwijnt als een kerkgebouw aan de parochiele eredienst wordt onttrokken. Voor een protestant kan een kerkgebouw heel goed multifunctioneel gebruikt worden, voor een katholiek niet. In de Martinikerk in Groningen ga je niet spontaan fluisteren. In de Plechelmus wel.’

Hoewel het dekenaat Twente voorstelt om in de Plechelmus in de toekomst ook nog incidentele liturgievieringen te houden, vreest Herman Finkers het ergste. ‘Ook als de Godslamp er nog blijft branden, dan weet je toch waar dat op uitdraait. Op popconcerten, theater en spektakel. De Plechelmus is een heilige plaats, een voortzetting van de tempel van Jeruzalem. Een offerplaats, zoals in het Oude Testament. Elke week offert God zich er in de eucharistie. Als je een kerk louter als een plek van samenkomst beschouwt en niet als een aan God gewijde ruimte, dan kun je kerkdiensten voortaan ook wel in een kippenhok houden, als die maar groot genoeg is.’

Ook in de toekomst moet het in de Plechelmus blijven ruiken naar wierook en kaarsen. En niet naar koffie en cognac. ‘Als ik in de kerk koffie moet drinken, krijg ik hetzelfde gevoel als wanneer ik de rozenkrans moet bidden in een café.’

Verontruste parochianen van de Plechelmusparochie hebben zich onlangs verenigd in een stichting. Op een website (www.plechelmus.nl) verzamelt de stichting adhesiebetuigingen. En in het weekend van Palmzondag wordt er in de Oldenzaalse Plechelmus een handtekeningenactie gehouden.

Toen Herman Finkers van dit initiatief hoorde, bood hij zelf spontaan zijn medewerking aan. Want het in ere houden van de Godshuizen in Twente gaat hem ter harte.

Zo ijverden Finkers en de overleden Enschedese dichter en liedjesschrijver Willem Wilmink al jaren geleden voor een dagelijkse openstelling van zo veel mogelijk kerken in Twente. ‘Weet je wat zo bijzonder is’, lacht de cabaretier. ‘In 954 werden de relieken van Plechelmus naar Oldenzaal gebracht. Weet je welk gedicht er op pagina 954 van de Verzamelde Werken van Willem Wilmink staat? Een Twents gedicht over de Plechelmus. En ik ben in 1954 geboren.’

KRO’s ‘Kruispunt’ zendt zondagavond een gesprek met Herman Finkers in en rond de Oldenzaalse Plechelmusbasiliek uit. Nederland 1, 22.50 uur.